Dân sinh
Fica
DTiNewsBảo vật quốc gia Bia Tiến sĩ Văn Miếu Bắc Ninh
(Dân trí) - Văn miếu Bắc Ninh (TP. Bắc Ninh) được khởi dựng vào thời Lê, thời kỳ Nho giáo có ảnh hưởng quan trọng tới nền chính trị của dân tộc, đây là một trong ít Văn miếu hàng tỉnh ở nước ta được xây dựng.
Văn miếu Bắc Ninh (TP. Bắc Ninh) được khởi dựng vào thời Lê, thời kỳ Nho giáo có ảnh hưởng quan trọng tới nền chính trị của dân tộc, đây là một trong ít Văn miếu hàng tỉnh ở nước ta được xây dựng, cũng là niềm tự hào về truyền thống khoa bảng, hiếu học, vinh danh những bậc hiền tài có cống hiến trí tuệ cho quê hương đất nước.
Khuôn viên Văn miếu Bắc Ninh rộng trên 10.000m2 với các hạng mục công trình gồm: Tam quan hai tầng mái uy nghiêm, tòa Tiền tế 5 gian hai dĩ được kết nối với Hậu đường bằng một ống muống tạo thành hình chữ Công, Hậu đường, Tả vu Hữu vu...
Trong Văn miếu Bắc Ninh còn lưu giữ hệ thống bia đá bao gồm 12 bia “Kim bảng lưu phương” và văn bia bình phong “Bắc Ninh tỉnh trùng tu Văn miếu bi ký”.
Hai bên nhà bia đặt 12 tấm bia “Kim Bảng lưu phương” (Danh thơm lưu mãi bảng vàng) khắc năm 1889, ghi chép đầy đủ họ tên, quê quán, năm thi đỗ, chức vị của 677 vị tiến sỹ của vùng Kinh Bắc, từ khoa thi đầu tiên năm 1075 đến khoa thi năm 1919.
Theo sử sách “Văn miếu Bắc Ninh ở phía Đông Bắc tỉnh thành thuộc Sơn Phận xã Thị Cầu, huyện Võ Giàng được tu bổ vào năm Gia Long thứ nhất (1802), làm lại năm Triệu Trị thứ 4 (1844)”. Tuy nhiên qua thời gian nhất là giai đoạn đất nước ta bị thực dân Pháp xâm lược, triều đình phong kiến nhà Nguyễn thiếu sự quan tâm, chú ý nên Văn miếu Bắc Ninh bị hư hại hoang phế.
Đến năm Quý Tỵ, niên hiệu Thành Thái thứ 5 (1893), quan Đốc học tỉnh Bắc Ninh là Đỗ Trọng Vỹ, người xã Đại Mão, huyện Thuận Thành vận động các vị văn thân, chức sắc, nhân dân các địa phương góp tiền của chuyển Văn miếu về núi Phúc Sơn (nay thuộc Khu 10, phường Đại Phúc, thành phố Bắc Ninh).
Cùng với Thủ đô Hà Nội, Cố đô Huế, Bắc Ninh là địa phương thứ 3 xây dựng văn miếu có tầm cỡ, qui mô và trang trọng, là một trong những di tích tiêu biểu nhất cho truyền thống hiếu học của quê hương Bắc Ninh.
Nói về văn bia “Bắc Ninh tỉnh trùng tu Văn miếu bi ký” thì đây được coi là bia đá tiêu biểu nhất tại Văn miếu Bắc Ninh. Bia được dựng ngay trước sân Tiền tế, diện tích gần 10 m2 là bia có kích thước lớn nhất của tỉnh Bắc Ninh còn lưu giữ đến ngày nay.
Nội dung bia cho biết về quá trùng tu tôn tạo của Văn miếu và những đóng góp của các cá nhân, địa phương vào việc trùng tu xây dựng. Năm 2019 hệ thống Bia Tiến sĩ Văn Miếu Bắc Ninh đã được công nhận là bảo vật quốc gia.
Bia do Tổng đốc Bắc Ninh là Nguyễn Đình Quý dựng vào năm 1928, hình dáng làm theo kiểu bức bình phong cột trụ, chạm khắc chữ và hoa văn hai mặt, đề tài trang trí với chủ đề rồng mây, tứ quý hết sức hài hòa, tinh xảo ở phần trán và cạnh bia.
Hữu Nghị
