Nhớ mãi bếp lửa hồng ấm áp của bà nội tôi

…Tuy bà nội tôi đã về nơi chín suối từ mười mấy năm nay, nhưng những hồi ức về bà vẫn rõ mồn một như mới ngày hôm qua thôi tôi còn được gặp mặt, trò chuyện cùng bà, được bà chăm sóc, dạy dỗ….

Bà nội là một trong những hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ truyền thống… trầm tĩnh, đôn hậu, dịu dàng, nhẫn nại, khéo tay... Suốt cả cuộc đời bà tôi luôn toàn tâm, toàn ý phục vụ chồng con và gia nương bên nội… Vậy mà nước mắt của bà tôi cứ cạn vơi dần theo năm tháng vì nhớ thương ông nội bệnh tật mất sớm, rồi một nửa trong số tám người con lần lượt qua đời vì chiến tranh, dịch bệnh. Đến khi ba tôi qua đời ở tuổi bốn mươi thì bà gần như kiệt sức, suy sụp hẳn.

Tôi còn nhớ những tháng năm buồn thảm đó, bà nội tôi khóc than suốt đêm ngày, khóc đến mờ cả mắt, bỏ cả ăn uống. Bà không bao giờ ngờ có ngày phải lâm vào cảnh “tre già khóc măng non”, “lá xanh rụng xuống, lá vàng trên cây”. Thế là tất cả tình thương yêu, sự quan tâm, chăm sóc bà dồn cả cho chị em chúng tôi như để bù đắp lại những thiệt thòi mà bầy cháu thơ dại sớm mồ côi cha phải chịu đựng.

Tôi còn nhớ những buổi sáng mùa đông lạnh như cắt ở Huế, khi chúng tôi còn đang cuộn mình trong chăn bông ấm áp, bà  đã thức dậy từ rất sớm, vừa nhai trầu bỏm bẻm vừa chuẩn bị bữa ăn sáng cho các cháu. Quà sáng của bà thường rất ngon và chắc dạ, lúc thì xôi đậu, cháo nếp, lúc thì bánh canh, cơm chiên...

Vào mỗi kỳ thi, giữa mùa hè nóng bức lại hay bị cúp điện, bà tôi thường ngồi bên bàn học vừa quạt mát, đuổi muỗi vừa ân cần khuyên nhủ các cháu chăm chỉ học hành. Bà không bao giờ quên bồi dưỡng bữa ăn khuya cho chúng tôi, khi thì trái chuối chín ngọt lừ,  khi ly chè hột sen mát dịu hoặc chén bột ngũ cốc thơm thiệt là  thơm.

Bà còn là kho tàng cung cấp các kiến thức về lịch sử, tục ngữ ca dao, truyện cổ tích, nữ công gia chánh và những mẹo vặt, thường thức trong gia đình cho các cháu. Bà thường dặn dò: “Hằng ngày đãi khách không bao giờ nghèo, hằng đêm ăn trộm không bao giờ giàu”...

Khi đó nhà tôi lúc nào cũng đông khách, hễ khách vừa đến đầu ngõ là bà tôi đã nhanh tay vo gạo nấu thêm cơm... Bà thường dặn: “Cơm khô là cơm thảo, cơm nhão là cơm hà tiện”... Các món ăn thường ngày trong gia đình bao giờ cũng tươi ngon, đậm đà cho dù giản dị, rẻ tiền, đôi khi chỉ thứ nhà trồng sẵn có trong vườn như dĩa rau lang luộc, chén muối sả...

Những năm tháng cuối đời bà nội bị chứng bệnh thấp khớp mãn tính, đau nhức triền miên. Thế nhưng vào những dịp kỵ giỗ, lễ tết, bà vẫn gắng gượng làm đủ các món bánh mứt nổi tiếng ở Huế như bánh phu thê, bánh hột sen, bánh lá gai, bánh thuẩn, bánh dẻo, bánh trái cây, mứt quất, mứt bí đao, mứt gừng... Qua đó bà muốn chỉ bảo, kèm cặp cho các cháu gái để ai cũng khéo tay, đảm đang….

Suốt đời tôi không bao giờ quên những lời dạy dỗ, bảo ban ân cần cũng như những món ăn thơm thảo, ngọt ngào tình thương yêu của bà. Tất cả đã đồng hành cùng chúng tôi qua những năm tháng gian khổ của thời bao cấp, nuôi dưỡng chúng tôi khôn lớn để có thể tự đứng vững trên đôi chân của chính mình trước mọi sóng gió cuộc đời.

Bà luôn hiện hữu trong tâm hồn của chúng tôi qua những kỷ niệm đẹp về nếp sống và cách đối nhân xử thế ấm áp nghĩa tình. Chúng tôi luôn cố gắng sống như những gì bà mong mỏi, có ý thức gìn giữ cho ngọn lửa hồng  trong gian bếp mãi lung linh. Đó cũng chính là điều giản dị góp phần mang lại và duy trì hạnh phúc êm đềm cho mỗi gia đình bé nhỏ của chị em chúng tôi.

Hằng năm vào ngày giỗ của bà hay những dịp tết đến xuân về, mấy chị em chúng tôi thường tụ họp làm các món ăn, bánh mứt mà lúc sinh thời bà ưa thích. Rồi kính cẩn dâng cúng để bày tỏ lòng tri ân, tưởng nhớ đến bà nội tôi - một người phụ nữ dung dị, hiền hòa như bao người bà, người mẹ Việt Nam…

Hàn Linh