Chuyện Làng Lao và ước mơ về con đường lên đỉnh núi...

Tôi cũng chỉ được sống tại đây gần một tuần, nhưng cũng hiểu được phần nào cuộc sống thực sự của bà con, những khó khăn của đời sống tự cung tự cấp đã có từ hàng ngàn  đời, mà nay họ đang phải đối diện với cơn bão kinh tế hàng hóa. Và phần nào hiểu được sự cô đơn, thiếu thốn của những thầy giáo cắm bản…

Tất cả với tôi chẳng khác nào “cưỡi ngựa xem hoa”. Dù sao, tôi vẫn muốn qua bài viết này có thể chia sẻ lại với bạn đọc những câu chuyện còn rời rạc, gẫy vụn về những nỗi đau, những niềm vui nho nhỏ hay ước mong giản dị mà cháy bỏng của những người dân nơi đây. Họ là những đồng bào của chúng ta mà qua những câu chuyện tôi kể, có thể nhiều bạn đọc sẽ giật mình hỏi” “Ở nước mình mà có chuyện đó sao?”

Chuyện chạy “ma” mùa nứa khuy

Những chàng trai Mông nổi tiếng với tài cưỡi ngựa, bắn súng. Con ngựa theo người vào rừng thồ củi, gỗ về bản, ra chợ, lên nương, thồ ngô, sắn xuống núi. Đi chợ phiên về, người chồng uống rượu say hai tay bám vào đuôi ngựa để vợ dắt về nhà.

Nhưng Làng Lao rất đặc biệt vì không có ngựa. Lý do đơn giản vì người ta nuôi ngựa  để thồ hàng, nhưng ngựa ở làng Lao không dùng để thồ hàng được bởi chỉ có một con đường độc đạo từ thị tứ Ba Khe lên làng Lao. Con đường đó dài 32km với chỗ rộng nhất khoảng 80cm, chỗ hẹp chỉ vừa một người đi. Nhiều đoạn đầu gối chấm trán, nhiều đoạn chỉ là mấy cây gỗ gá ngang qua miệng vực. Ngựa không đi được, sảy chân là rơi xuống vực. Nhưng con người vẫn phải đi.

Sao làng lại ở sâu đến thế?

Tôi được nghe kể lại rằng, mấy chục năm trước làng ở trên một quả núi đất, xung quanh có con suối nhỏ róc rách bao quanh. Một năm nọ vào một mùa nứa khuy (nứa ra hoa theo chu kỳ khoảng 25-30 năm một lần), dân làng bị một chứng bệnh lạ - người đang khoẻ mạnh tự nhiên cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, nhức đầu, chóng mặt, đau khắp người, buồn nôn, sốt cao, rét run rồi chết. Cả làng hầu như nhà nào cũng có người chết, thậm chí có gia đình chết sạch cả nhà.

Ngày nay, dân làng đã được cán bộ giải thích rằng: vào mùa nứa khuy cây nứa sinh hoa, sinh hạt và là nguồn thức ăn dồi dào cho lũ chuột. Vì vậy hễ năm nào nứa khuy thì năm ấy chuột sinh sôi nhiều vô kể. Năm đó cũng vậy, đến khi cây nứa khô nỏ, hạt nứa hết, lũ chuột rừng đã đồng loạt tấn công xuống các bản làng và gây ra bệnh dịch hạch. Nếu biết sớm có thể phòng ngừa, có thể uống thuốc, chữa được mà không phải chết. Chẳng do con ma nào bắt, mà dân làng năm ấy bị dịch bệnh mà thôi.

 

Chuyện thầy giáo… vứt quần

Tết nguyên đán năm trước, tôi cùng đoàn sinh viên tình nguyện của câu lạc bộ Liên kết tầm nhìn Hacinco lên tặng quà cho bà con làng Lao tại điểm hạ sơn của làng có tên gọi là Táng Khờ (cách thị tứ Ba Khe khoảng 12km). Năm nay, mấy anh em chúng tôi quyết tâm đi bộ 32km lên tận điểm trường làng Lao thăm các thầy giáo cắm bản, thăm bà con.

Trong bữa rượu đêm, dưới ngọn đèn tóc 60watt đỏ đùng đục (vì hôm đó nước ít, điện của máy phát điện mini chạy bằng sức nước đặt dưới suối chỉ cho dòng điện chập chờn, lờ đờ), hai thầy giáo Nguyễn Văn Duyến và Nguyễn Văn Tự kể cho chúng tôi nghe những mẩu chuyện vui buồn mang mầu sắc như giai thoại. Căn phòng lợp bằng nứa đập, thưng bên hông của điểm trường mà thực chất là hai phòng học trống hoác lúc thì rộn rã tiếng cười, khi lại lặng đi.... chỉ nghe tiếng gió thổi rít qua khe liếp cộng với tiếng ếch nhái, côn trùng rỉ rả.

Một bữa 2 thày đi với một cậu thanh niên người Mông tên Hờ A Sở vào rừng tìm mật ong. Thấy cây có tổ ong A Sở nhanh nhẹn trèo lên, cầm theo thanh tre quấn bùi nhùi. Hun xong tổ, đàn ong đã bỏ đi, A Sở chặt cành cây cho rơi xuống. Bỗng nghe cậu ta nói vọng xuống “Thầy Duyến ơi, em chặt vào chân rồi” nhưng vẫn thấy tiếng dao chặt vào cây phùm  phụp. Cành cây có tổ ong rớt xuống đất cũng là lúc A Sở trèo xuống gốc cây. Chẳng kịp nói câu nào cậu ta ngất xỉu. Nhìn xuống bàn chân phải đẫm máu, 2 thầy phát hoảng thấy ngón út đã bị chặt phăng mất… Hóa ra mải chặt, A Sở đứng hớ hênh thế nào mà nhát dao chặt đứt ngón chân út, nhưng cậu ta vẫn hăng, quyết chặt xong cành cây mới chịu leo xuống. Thế là 2 thầy người thì cuống cuồng lo garo cầm máu, người tìm hái lá thuốc dịt vết thương.

Thầy Duyến kể: trước Tết năm ngoái, khi đoàn từ thiện của chúng tôi lên tặng quà cho bà con, thầy và các gia đình trên làng Lao đi bộ xuống  Táng Khờ để nhận quà. Thầy đi cùng cô bé tên là Sùng Thị Dính mới 5 tuổi. Dọc đường đi, 2 thày trò bị cảm tả cứ thế là miệng nôn trôn tháo không dứt, khiến  thầy phải vứt cả quần đùi vì “Tào Tháo đuổi” không kịp cởi. Xuống đến Táng Khờ, thầy may còn chút sức nằm ở nhà trưởng thôn chờ người mang thuốc lên. Còn cô bé thật đáng thương … vì quá yếu đã lả đi và chết trước khi thuốc lên tới nơi...

Ước mơ chung trên đỉnh núi

Một con đường để xe máy có thể lên tới làng là ước mơ của người dân nơi đây. Hôm chia tay, bà con dân làng đến trường tổ chức liên hoan tiễn chúng tôi. Ai cũng bày tỏ mong ước: Miễn là có được sự giúp đỡ về lương thực, thực phẩm. Còn bà con sẵn sàng bỏ công sức, thời gian để làm đường. Chúng tôi tự nhẩm tính: với hơn 6 tấn gạo, hơn 3 tấn thịt và một số dụng cụ để làm đường, tổng số tiền dành cho con đường chắc không tới 300 triệu đồng mà có thể thay đổi bao nhiêu số phận con người….