Chơi xổ số và các trò chơi may rủi dưới góc nhìn xã hội học

Báo chí gần đây rần rộ đăng tin các người trúng số với các món tiền lên đến hàng chục hay tròm trèm hàng trăm tỉ đồng như” “Người đeo mặt nạ nhận giải vé số hơn 92 tỉ đồng”, “… trúng vé số đặc biệt hơn 64 tỉ đồng ở TP.HCM”, “Một người ở Vũng Tàu trúng số hơn 56 tỉ đồng”’

Trong một xã hội mà đại đa số dân còn nghèo, các chuyện trúng số như thế quả là các sự kiện kỳ diệu, giúp một gia đình đổi đời, cho dân tình còn hi vọng, còn tin vào sự hên xui may rũi và tin vào số phận. Điều này là động lực thúc đẩy sự gia tăng số lượng người chơi, qua đó đẩy mạnh sự phát triển của ngành sổ số.

Hầu như nước nào cũng có xổ số, thậm chí còn có loại xổ số đa quốc gia Thí dụ của Euro Millions chẳng hạn: Euro Millions là một, 9 nước trong đó có Anh, Pháp và Bỉ, cho những giải tới hàng trăm triệu Euros nhưng chỉ có một hi vọng trên 116.000.000 người chơi. Đó là một ...kỹ nghệ thịnh vượng. Doanh số mỗi năm lên hàng sáu hay bảy tỉ Euros và chính phủ các nước bỏ túi khoảng phân nửa doanh số đó

Bài này nêu vài chi tiết biết được qua các khảo cứu xã hội học ở Pháp về vấn đề xổ số và các trò chơi may rũi.

1. Doanh số của toàn thể các cuộc xổ số và các trò may rủi ở Pháp hàng năm lên tới hơn 53 tỉ Euros

(để so sánh, xin nói là ngân sách thu mỗi năm của nước Pháp là khoảng 386 tỉ Euro

https://fr.wikipedia.org/wiki/Budget_de_l%27%C3%89tat_fran%C3%A7ais

- tức là doanh số này giúp 1/7 ngân sách)

2. Trên vi mô, hiện trong tâm trí nhiều người, việc làm, buôn bán, không đủ không cho phép làm giàu, cùng lắm là đủ ăn. Thế nên mua vé số các loại là cách duy nhất để có thể đổi đời. Các tổ chức truyền thông tiếp thị khai thác chủ đề này bằng cách cho lên truyền hình và lên mạng các kỳ quay kết quả xổ số như những “bữa tiệc” sang trọng. Cũng trong chiều hướng đó, các trò chơi may rủi, cá cược, lô đề, casino … cũng là những con đường … tắt để làm giàu.

3. Cũng trên vi mô, giá của mối vé số, dù là vé số chọn gạch, vé số cổ điển hay vé số cà, … đều vừa túi tiền, chỉ 2,5 hay 5 euro, tức là còn trong giới hạn của khái niệm “tiền lẽ”, một khái niệm tâm lý của bình dân

4. Nhưng những người bình dân ấy quên rằng gom góp chung lại 2,5 hay 5 euro đó, cuối năm, thành trung bình 460 euros cho năm 2012 cho mỗi người chơi vì họ mua nhiều vé mỗi lần và nhiều lần trong mỗi tuần.

Vấn đề nghiện chơi vé số có thật vì thỉnh thoảng, trúng những lô an ủi giúp người chơi giữ niềm hi vọng để tiếp tục.

5. Các nhà xã hội học cho biết là đa phần người chơi vé số thuộc tầng lớp ít học hơn những giai tầng khác, hoàn cảnh tài chính kém hơn – vì thế nhu cầu làm giàu nhanh chóng cao hơn.

6. Chơi vé số còn là những cơ hội để hòa đồng vào xã hội. Thật vậy, trong một xã hội mà càng ngày ai ở nhà nấy, đi làm thì cắm cổ vào công việc, về nhà thì đã mệt mõi, đi cà phê phải tốn tiền , … thiên hạ cô lập. Đó là hiện tượng mất liên hệ xã hội – la déliance – đi mua vé số hay đến một điểm để ghi thẻ chọn gạch cho họ một dịp có liên hệ xã hội. Mỗi tuần như thế thành thói quen.

7. Trừu tượng hơn, hên xui may rũi đặt tất cả mọi người trên một bình đẳng tuyệt đối. “Có thể anh sinh ra nơi cha mẹ giàu. Anh có việc làm tốt, lương to, vợ hiền nhưng trời cao có mắt, có thể tôi sẽ may mắn hơn anh trong kỳ xổ số này và tôi sẽ không còn thua kém anh nữa”. Hi vọng giúp con người sống và các lý luận tương tự thường gặp nơi những người chơi vé số.

8. Ai chơi?

Những người chơi thường là nam giới 57% nhưng phụ nữ cũng chơi đấy. Về nghề nghiệp, ở Pháp họ là 41% tức là gần phân nửa toàn thể số người chơi, không đi làm hay đã nghỉ hưu – ở đây con số này nhấn mạnh một làn nữa vai trò chơi như một dịp để tái lập liên hệ xã hội - reliance - đã bàn đến ở trên.

9. Bệnh chơi vé số và các trò may rủi?

Mắc nợ, trộm vặt, khó khăn vợ chồng là những hậu quả thường gặp nơi các người nghiện trò chơi may rũi hay vé số.

Họ khai là chơi vì thói quen vì bị cuốn hút bởi các lô thưởng vĩ đại vì để chống lại những khó khăn trong cuộc sống – mỗi lần chơi là tự biếu cho mình một phút chốc hi vọng được thắng, được giải

Các nhà chuyên môn về bệnh nghiện chơi bảo rằng nghiện chơi cũng nặng và khó trị như nghiện ma túy.

INSERM Viện quốc gia Nghiên cứu về Y khoa Pháp đã viết một báo cáo 889 trang về vấn đề “nghiện chơi trò may rủi”. Bản cô đọng 85 trang có thể đọc được ở đây

http://www.ipubli.inserm.fr/bitstream/handle/10608/103/Synthese.html

Trong quảng đại quần chúng khoảng 1 tới 2% dân tình bị lệ thuộc các trò chơi may rủi trong đó có vé số.

Huỳnh Mai