Bổ nhiệm giáo sư ở nước ta không giống ai?

Hội đồng Chức danh này đã từng dùng cụm từ “phù hợp thông lệ quốc tế” để trấn an và thuyết phục dư luận khi thực hiện Quy chế 174, thậm chí biến cái vô lý thành cái có lý? Mỗi khi lúng túng, không tự tin trong cách giải quyết việc lớn như phong chức danh khoa học, người ta hay đưa ra cụm từ này, vì nghĩ rằng không ai có tiền ra nước ngoài kiểm chứng “thông lệ quốc tế”? Nhưng họ đã nhầm, trong thời đại toàn cầu hóa, thông tin gần như tức thời.  

(ảnh minh họa - nguồn ảnh: internet)

Còn Nhà văn Nguyễn Quang Lập trong bài “Khổ thân giáo sư” có đoạn viết :”Chả hiểu nhu cầu giáo sư là thế nào, thế nào mới gọi là có nhu cầu? Rất tù mù. Chỉ biết sau khi “ cơ sở” có nhu cầu rồi thì bước thứ hai bi hài là những ai muốn có cái danh GS, PGS phải “xin” được bổ nhiệm, và cơ sở có nhu cầu tuyển GS, PGS “cho” thì mới được danh hiệu cao quí ấy, công văn 89 nói vòng vèo nhưng tóm lại là như thế. Có lẽ dưới gầm trời này chỉ có nước Nam ta mới có chuyện “xin - cho” danh hiệu cao quí và danh hiệu cao quí được bổ nhiệm chứ không phải tưởng thưởng hay tấn phong.”

Thực chất bổ nhiệm giáo sư là gì?

Nhà báo Hồ Bất Khuất  trong bài “Chức danh khoa học: Thêm rắm rối để kiếm chác?!” đã viết “Đây là cách làm không giống ai, rất pha tạp, rắm rối và lại tạo điều kiện cho tiêu cực. Nếu những ai phải chạy để được công nhận GS, PGS thì phải chạy cả hai cửa, công nhận và bổ nhiệm. Mà chạy chọt bây giờ tốn kém lắm. Một số bạn bè của tôi đủ tiêu chuẩn để là GS, PGS nhưng không đủ tiền để “đi chợ” nên “nghỉ cho khoẻ”.

Trong bài : Chuyện phong học hàm: “Nhục lắm, em ạ!”,  tác giả Nhật Nguyệt cho biết “Có một chuyện mà ai cũng biết nhưng khi nói ra trên mặt báo, nhiều người lại nhăn mặt tỏ ra khó chịu. Số là, tôi có người thân trong đoàn giảng viên một tỉnh phía Bắc kéo về Hà Nội hồi đầu năm, để thi nâng ngạch giảng viên chính. Trong tin tức hàng ngày tôi được cập nhật, không khi nào không có chuyện đoàn đã “đi” những cửa nào, tốn bao nhiêu tiền. Đó là chuyện chua chát hệt như nỗi đau khổ của những người muốn được phong GS, PGS. Thử hỏi nếu những người thầy khốn khổ theo một nghĩa nào đó, không phải là giảng viên chính thì ai mới là giảng viên chính? Tại sao họ lại phải đi “xin” được công nhận- một điều hiển nhiên- từ những người “leng keng” những học hàm học vị nhưng có khi cả đời chưa từng biết rát cổ vì giảng bài 12 tiết một ngày?”

Trong bài “Tương lai buồn cho cải cách giáo dục Việt Nam”, một độc giả đã thốt lên rằng :” Việc duy trì những thủ tục hành chính, không có một nguyên nhân sâu xa nào khác ngoài nguyên nhân để cho những người / nhóm người ra quyết định được nhận bổng lộc - đó là một loại tiền hối lộ, và tiền bẩn. Việc chạy chọt và nịnh nọt cho các chức vụ, hay chức danh GS/PGS  là có thật. Ở nước ta, điều lạ kỳ là mọi người đều biết sự thật nhưng chẳng ai dám/muốn nhìn thẳng vào sự thật”

Kết luận

Những nhà soạn thảo quy trình tấn phong GS/PGS cho rằng :”quyết định 174 là theo “thông lệ quốc tế”, nhưng qua 3 năm thực hiện, mới phát hiện ra :Không có nước nào trên thế giới có cách tấn phong GS/PGS như quyết định 174 của Việt Nam .

Mà giả sử như có  một nước xa xôi  nào đó áp dụng cách làm này, thì cũng nên cho đó là chuyện riêng của họ, không nên vì thế mà  biến hóa thành “thông lệ quốc tế”  để “chấn an” người trong nước?

GS/PGS là chức danh khoa học cao nhất của giảng viên đại học, do đó việc xét phong tặng chức danh này cần phải bảo đảm tính chính xác, khách quan, khoa học nhất,  nhưng không nên lợi dụng yêu cầu này để tạo ra những thủ tục hành chính rườm rà làm nản lòng các nhà giáo, đồng thời là các nhà khoa học. Hãy để họ có thời gian chuyên tâm vào giảng dạy- nghiên cứu khoa học thay vì phải  sa đà mất thời gian công sức vào các thủ tục phiền hà bấy lâu nay.

                                                                    Từ Thanh Quang

LTS Dân trí - Việc bổ nhiệm các chức danh PGS/GS đã gây nên nhiều sự bất bình và thắc mắc của những “người trong cuộc” cũng như dư luận nói chung. Tựu trung là do các tiêu chí đề ra thiếu căn cứ khoa học và khách quan, không đánh giá đúng thực chất những công trình, đề tài khoa học của các ứng viên theo như thông lệ quốc tế. Mặt khác quy trình tiến hành làm hai bước: sau khi được Hội đồng Chúc danh công nhân đạt tiêu chuẩn PGS/GS, còn phải chờ cơ sở đại học nào có nhu cầu mới có thể xin được bổ nhiệm.