"Ủy viên Trung ương phải không dính vào lợi ích nhóm"

Ông đánh giá gì về sự quan tâm của dư luận quốc tế với Đại hội Đảng toàn quốc XII, thưa ông?

Đến trước khi khai mạc, trung tâm báo chí Đại hội XII đã nhận được đăng ký của gần 600 nhà báo và kỹ thuật viên trong nước, khoảng 100 nhà báo và kỹ thuật viên của các hãng thông tấn báo chí nước ngoài. Trong đó có các cơ quan thông tấn báo chí lớn như Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), BBC tiếng Việt, BBC News, Daily Telegraph, Al Jazeera, Francophonie, Talk Media, The Nation...

Lần này, ngoài các hãng thông tấn báo chí lớn quan tâm nhiều đến Việt Nam, chúng tôi thấy có những cơ quan khá mới như hãng truyền hình Angieria, đây là hãng truyền hình có lượng công chúng rất lớn tại Trung Đông và Bắc Phi. Cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài  có 2 cơ quan báo chí là BonsaTV và Vietweekly TV cũng xin đăng ký đưa phóng viên về Việt Nam đưa tin về Đại hội Đảng XII của Việt Nam.

Chúng tôi thấy với số lượng khoảng gần 700 phóng viên, kỹ thuật viên đưa tin tại Đại hội Đảng XII là con số lớn. Điều này chứng tỏ báo chí và dư luận trong nước và nước ngoài rất quan tâm đến Đại hội Đảng XII.

Đại hội XII của Đảng không chỉ là đại hội nhiệm kỳ 5 năm mà vượt lên tầm của đại hội nhiệm kỳ thì đây là một Đại hội nhìn lại, đánh giá lại 30 năm Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo công cuộc đổi mới. Và từ việc nhìn lại thời gian đã qua của 30 năm đấy, nhìn lại cho tương lai. Tầm nhìn không chỉ cho nhiệm kỳ 5 năm mà là nhiều năm, để xem rằng trong 30 năm qua chúng ta đã có những ưu điểm, thành tựu gì và cũng đồng thời nghiêm khắc nhìn nhận những khuyết điểm, bất cập để từ đó xác định phương hướng nhiệm  vụ, giải pháp cho chặng đường đi tới. Từ đó, Đại hội XII này được dư luận, báo chí đánh giá rất quan trọng, có ý nghĩa lịch sử.

Đại hội XII này có người cho rằng sẽ là khởi xướng của một công cuộc đổi mới lần thứ 2. Ông đánh giá gì về điều này?

Hiểu như vậy cũng được bởi vì đại hội nào bên cạnh tinh thần dân chủ, trách nhiệm cũng đòi hỏi tinh thần đổi mới. Đổi mới này là của Nghị quyết Đại hội, của mỗi đại biểu mang đến cho Đại hội. Chúng ta đã đi qua 30 năm đổi mới. Trong 30 năm ấy, chúng ta đã đạt được những thành tựu quan trọng có ý nghĩa lịch sử nhưng chắc chắn chúng ta cũng bộc lộ những hạn chế, những yếu kém, bất cập.

Có những cái cách đây 20 năm, 30 năm là đúng thì đến bây giờ có thể không còn phù hợp nữa, thậm chí lạc hậu nên phải tìm, xác định những hướng đi.

Phải nói rằng, thế giới đi rất xa rồi, khu vực đi rất xa rồi. Ngay cả công cuộc bảo vệ đất nước của chúng ta, bảo vệ chủ quyền của chúng ta trên biển Đông cũng đặt ra những yêu cầu rất mới, những thách thức rất lớn buộc chúng ta phải xác định một chiến lược bảo vệ tổ quốc trong thời kỳ mới.

Ví dụ như vấn đề phát triển kinh tế bây giờ, chúng ta chuyển đổi như thế nào? Mô hình tăng trưởng, tái cấu trúc như thế nào? Vừa phát triển chiều rộng, vừa phát triển chiều sâu như thế nào? Đi vào những lĩnh vực mà giá trị gia tăng cao nhưng chi phí nhân công, nguyên liệu thấp hơn chứ không thể tăng trưởng bằng mọi giá. Tăng trưởng kinh tế bao giờ cũng gắn với con người và gắn với bảo vệ môi trường, vì con người.

Chúng ta đã có một thực tiễn của 30 năm qua để thấy rằng chúng ta cần phải đổi mới một cách sâu rộng, bền vững.

“Ủy viên Trung ương phải không dính vào lợi ích nhóm”

Với những mong muốn kỳ vọng như vậy, những thách thứ nào được đặt ra với thế hệ lãnh đạo mới, thưa ông?

Qua thảo luận nhân sự của các kỳ hội nghị gần đây, đặc biệt là từ Hội nghị 11, 12, 13, 14 đặt ra một yêu cầu mà tôi cho rằng điều này không chỉ trong Đảng đâu mà ngoài xã hội người dân cũng mong muốn. Những người được lựa chọn vào Ban chấp hành Trung ương phải thực sự là những người có đức, có tài, phải gương mẫu, tận tụy nhưng có quyết tâm đổi mới và có tư duy đổi mới và năng lực đổi mới.

Sự lãnh đạo của Đảng trong thời gian tới cũng phải được nâng tầm lên bằng những đường lối của Đảng. Nghị quyết của Đảng nhưng sau đó phải thể chế hóa thành các chính sách pháp luật của nhà nước. Làm sao để tạo các nguồn lực, điều kiện đưa Nghị quyết 12 của Đảng đi vào cuộc sống. Phải trăn trở đổi mới không chỉ ở tầm quốc gia mà còn phải ở từng ngành, từng đơn vị, cơ quan doanh nghiệp.

Mỗi người trăn trở đổi mới và có những quyết tâm, tư duy đổi mới và có hướng đổi mới thì chắc chắn đất nước sẽ phát triển.

Vậy tư duy đổi mới và nặng lực đổi mới sẽ được cụ thể hóa thành các tiêu chuẩn thế nào với các tân Ủy viên Trung ương, thưa ông?

Những người mà trong danh sách được đưa ra đại hội bầu cũng đã được chuẩn bị qua các vòng làm nhân sự khá kỹ lưỡng. Có thể nói đó là những phương án gần như là tốt nhất tại từng cơ quan, từng ngành, từng địa phương. Với những trường hợp này, người dân còn mong muốn họ mang theo bên mình quyết tâm đổi mới, tư duy đổi mới, có đức có tài. Có đức trước hết là phải trong sạch, không dính vào nhóm lợi ích, không có biểu hiện giàu lên nhanh chóng, xa rời nhân dân. Đặc biệt là không có biểu hiện về suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, không có biểu hiện tham nhũng, tư lợi.

Người cán bộ luôn phải nhìn mức sống của những người xung quanh anh như thế nào, người dân như thế nào, đồng bảo vùng sâu vùng xa như thế nào để anh sống và anh làm việc.

“Chủ quyền trên Biển Đông đang đứng trước thách thức nghiêm trọng”

Những thách thức trong tình hình mới về vấn đề giữ vững chủ quyền đất nước đặt ra tại Đại hội lần này là gì, thưa ông?

Tình hình thế giới, khu vực hiện nay liên tục có những thay đổi. Những thay đổi mà chúng ta phải nhanh chóng nắm bắt tình hình một cách chủ động để có những giải pháp phù hợp. Ví dụ như chủ quyền của chúng ta trên biển Đông đang bị thách thức nghiêm trọng. Nước ngoài đã xây dựng các đảo nhân tạo, xây sân bay đưa các máy bay dân dụng ra đó. Tới đây, người ta sẽ từng bước quân sự hóa trên các đảo chiếm đóng trái phép trên quần đảo Trường Sa của chúng ta.

Trong Đảng và toàn dân đều phải thấy là để giải quyết vấn đề này quả không hề dễ. Sự phản đối là cần thiết nhưng chúng ta không thể bất cứ khi nào cũng phải lớn tiếng phản đối. Hay là chúng ta cũng không thể dùng những biện pháp xuất phát từ những bức xúc nhất thời, thiếu kiểm soát mà phải bằng các giải pháp ngoại giao, các giải pháp hòa bình trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước của Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 và thỏa thuận ứng xử các bên ở Biển Đông DOC.

Chúng ta đã làm khá tốt điều đó. Tới đây, chúng ta vẫn cần tiếp tục làm. Bên cạnh đó, phải tranh thủ sự vào cuộc mạnh mẽ của dư luận khu vực và quốc tế, đặc biệt là tăng cường khối đoàn kết của cộng đồng ASEAN để chúng ta có một đối sách hợp lý và tạo một áp lực buộc những nước vi phạm pháp luật quốc tế phải điều chỉnh.

Giàn khoan Trung Quốc đang ở ngay cửa ngõ Vịnh Bắc Bộ; máy bay Trung Quốc cũng đã xâm phạm vùng kiểm soát bay của Việt Nam; trong điều kiện này, câu chuyện về tuyên truyền đối ngoại, đấu tranh chủ quyền trên lĩnh vực thông tin của ta đặt ra như thế nào, thưa ông?

Các cơ quan báo chí phải tuân thủ sự chỉ đạo của các cơ quan chức năng. Chúng ta phải làm sao vừa có đấu tranh với các hành động sai trái nhưng cũng phải biết đoàn kết quốc tế, ngay cả sự đoàn kết với nhân dân Trung Quốc, với các nước láng giềng. Đoàn kết để chúng ta bảo vệ lẽ phải, đấu tranh với những hành động sai trái, vi phạm luật pháp quốc tế.

Và trong nước, cũng phải tuyên truyền để làm sao người dân tin vào sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước không có những sự bức xúc thái quá. Chúng ta biết, cách đây 2-3 năm tại một số nơi, nhiều người dân xuống đường, biểu tình, gây ra các vụ đập phá là những hành động thiếu kiểm soát. Với cách ứng xử như vậy, có thể  khiến chúng ta mất nhiều hơn là được, cả về kinh tế và uy tín. Quan điểm của chúng ta là tất cả những việc như thế phải được giải quyết bằng luật pháp quốc tế, bằng con đường ngoại giao, hòa bình. Việt Nam kiên quyết phản đối các hành vi bạo động, kiên quyết phản đối những hành vi giải quyết tranh chấp bằng quân sự, bằng những việc có thể gây ra các xung đột.

Phúc Hưng - Anh Thế (ghi)