Thua lỗ lớn, sai phạm nhiều tại HUD

Thực hiện không đúng chỉ đạo của Thủ tướng

Theo đó, cơ quan thanh tra phát hiện quá trình hoạt động đầu tư kinh doanh, đặc biệt từ năm 2011 về trước, HUD đã quyết định các dự án đầu tư vượt xa năng lực tài chính và quản trị, dẫn đến chậm và trì trệ trong việc triển khai các dự án, sản phẩm dở dang quá nhiều, hàng tồn kho lớn, chậm luân chuyển, đẩy HUD và một số đơn vị thành viên đến tình trạng khó khăn hiện nay: Nợ phải trả lớn, cân đối khả năng thanh toán khó khăn, nợ phải thu chậm thu hồi, phát sinh quá hạn; doanh thu, thu nhập giảm mạnh, kinh doanh kém hiệu quả.

Các dự án đô thị sau khi đầu tư hạ tầng kỹ thuật, HUD không tiếp tục đầu tư công trình trên đất hoặc chuyển nhượng đất đã có hạ tầng cho nhà đầu tư thứ cấp, mà ủy quyền đầu tư kinh doanh cho các công ty thành viên, theo Thanh tra Chính phủ đã trái Điều lệ tổ chức hoạt động và Quy chế quản lý tài chính của HUD.

Theo nội dung chính hợp đồng ủy quyền, các công ty thành viên phải thanh toán tiền đầu tư hạ tầng kỹ thuật và tiền sử dụng đất cho HUD, HUD có quyền thông qua phương án đầu tư kinh doanh, điều tiết lợi nhuận các dự án ủy quyền. Nhưng thực tế HUD và các công ty thành viên không thực hiện đúng những nội dung hợp đồng ủy quyền, đặc biệt thanh toán không đầy đủ, đúng hạn tiền hạ tầng cho HUD; HUD không thực hiện quyền điều tiết lợi nhuận kinh doanh các dự án ủy quyền với các công ty thành viên trong quá trình thực hiện hợp đồng.

Mặt khác, Thanh tra Chính phủ phát hiện việc thông qua hình thức ủy quyền đầu tư kinh doanh, HUD đã chuyển giao cho các công ty thành viên cả những diện tích đất Nhà nước đã ưu đãi miễn không thu tiền để đầu tư kinh doanh nhà theo giá thị trường; không thực hiện đúng nghĩa vụ xây dựng căn hộ chung cư cao tầng để bán và cho thuê đối với đối tượng gặp khó khăn về nhà ở; không giao tầng 1 chung cư cho TP Hà Nội theo quy định.

Theo kết luận thanh tra, HUD đã hạch toán trích trước chi phí phải trả vào vốn kinh doanh hàng kỳ theo suất đầu tư m2 đất, m2 nhà phân bổ trên cơ sở tổng mức đầu tư các dự án sai với quy định phải căn cứ chi phí phát sinh và dự toán công trình. Trong đó, dự án Việt Hưng (quận Long Biên, Hà Nội) trích thiếu chi phí phải trả quá nhiều dẫn đến nhiều hệ quả: Thiếu nguồn vốn để xây dựng hoàn trả khối lượng các hạng mục công trình hạ tầng còn nợ và khối lượng giải phóng mặt bằng của dự án chưa hiệu quả quá lớn (trên 1.099 tỷ đồng), trong khi sản phẩm dự án đã cơ bản kinh doanh hết. Việc xác định giá vốn sai dẫn đến xác định giá bán kinh doanh cho dự án thấp hơn mức phải thực hiện, làm giảm doanh thu và kết quả kinh doanh của HUD. “Đây là một trong các nguyên nhân dẫn đến tình trạng khó khăn của HUD hiện nay”- kết luận nêu.

Thanh tra Chính phủ phát hiện HUD đã bổ sung vốn điều lệ từ lợi nhuận kinh doanh dự án Văn Quán (quận Hà Đông, Hà Nội) khi chưa quyết toán là không đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Thua lỗ lớn

Thanh tra Chính phủ khẳng định việc quản lý các khoản đầu tư ra ngoài doanh nghiệp của HUD là yếu kém, hiệu quả đầu tư thấp, một số khoản thâm hụt mất vốn. Cụ thể, HUD đầu tư vào Công ty cổ phần Xi măng Sông Thao trên 516,5 tỷ đồng, dự án xây dựng nhà máy xi măng chậm tiến độ, chi phí phát sinh lớn, giá thành sản xuất tăng cao, thiếu vốn hoạt động. Tính đến hết ngày 31/12/2012 lỗ lũy kế  trên 305 tỷ đồng (bằng 45% vốn đầu tư của chủ sở hữu).

HUD đầu tư vào Công ty cổ phần phát triển nhà xã hội HUD.VN 161,1 tỷ đồng; HUD.VN đã sử dụng hầu hết các nguồn vốn góp cùng HUD mua đất để thực hiện dự án Ánh Dương và thực hiện các dự án ủy quyền đầu tư kinh doanh của HUD sai quy định, dẫn đến tài chính khó khăn, kinh doanh trì trệ không hiệu quả kéo dài, lãng phí vốn đầu tư.

HUD đầu tư ngoài ngành nghề kinh doanh chính vào Quỹ Đầu tư Việt Nam 72 tỷ đồng từ năm 2006, đến thời điểm kiểm tra (tháng 8/2013) chưa thu được hiệu quả. Góp vốn vào Công ty cổ phần Thép Sông Hồng trên 46,2 tỷ đồng từ tháng 5/2005 đến tháng 7/2007 đã thỏa thuận thoái vốn nhưng đến nay không thu hồi được và chưa xử lý.

Chưa hết, Thanh tra Chính phủ còn phát hiện các khoản nợ phải trả của HUD rất lớn, lên tới gần 6.700 tỷ đồng, trong khi khả năng thanh toán nợ khó khăn do mất cân đối dòng tiền, tồn kho nhiều (trên 4.352 tỷ đồng) thanh khoản chậm, hạch toán chưa đầy đủ các khoản nợ về tiền sử dụng đất, trích trước thiếu chi phí phải trả dự án Việt Hưng gần 1.100 tỷ đồng, nợ công trình hạ tầng chưa xây dựng và quá hạn chưa bàn giao được cho địa phương khối lượng lớn, trên 4.500 tỷ đồng.

Ngoài ra, HUD còn hạch toán kinh doanh không chính xác, ghi nhận thiếu chi phí trích trước và chi phí dự phòng gần 1.300 tỷ đồng dẫn đến phản ánh kết quả kinh doanh sai lệch, hoạt động kinh doanh kém hiệu quả.

Thế Kha