Thuế thu nhập với công nhân thất nghiệp: Khoản thu liệu có thấu tình?

Cụ thể, như nhiều tờ báo đã đăng tin tuần qua, một doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại TPHCM - Công ty TNHH PouYeun VN do kinh doanh khó khăn bởi dịch Covid-19, sẽ phải cắt giảm 6.000 lao động, trong đó có 3.000 lao động đủ điều kiện nhận trợ cấp thất nghiệp (TCTN).

3.000 công nhân đó sẽ được nhận TCTN đó sẽ bắt đầu nhận trong tháng 8 tới với mức trợ cấp phổ biến từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng/người tùy theo thời gian lao động. Tuy nhiên, đa số người lao động đó đều đang rất bức xúc vì họ đồng thời nhận được thông báo sẽ bị trừ 10% thuế TNCN.

Những công nhân thậm chí khi đã thất nghiệp ở Công ty TNHH PouYeun VN không có gì oán thán với lãnh đạo doanh nghiệp này cho dù đã sa thải họ. Đây là doanh nghiệp sử dụng lượng nhân công rất lớn (có thời điểm lên tới 70.000 người). Do khó khăn xuất khẩu đi các nước vì dịch Covid-19, công ty này buộc phải giảm nhân công và thật hiếm có doanh nghiệp FDI nào và cả doanh nghiệp trong nước, trong khó khăn vẫn trả tiền trợ cấp thất nghiệp ở mức cao như vậy.

Nhưng cho dù mức hỗ trợ của công ty trên với người lao động là cao nhưng đặt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 còn có khả năng kéo dài thì cho dù nhận được hàng chục triệu thậm chí cả trăm triệu đồng tiền trợ cấp, nhưng hàng ngàn công nhân đó vẫn phải đối diện với tương lai không hề dễ dàng.

Theo công bố mới nhất của Tổng cục Thống kê, quý II/2020, tăng trưởng kinh tế của cả nước (GDP) chỉ đạt 0,3%, mức tăng thấp nhất trong hàng chục năm qua. Riêng trong tháng 6, đã có tới 3.217 doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, giảm 3,7% và tăng 36,8%; có 3.843 doanh nghiệp ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể, tăng 24,7% và tăng 31,1%; có 1.368 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 42,2%.

Như vậy sẽ rất khó để cho những công nhân của Công ty PouYeun và hàng vạn người lao động ở những doanh nghiệp khó khăn phải cắt giảm qui mô sản xuất, kinh doanh hoặc giải thể, phá sản đó sớm có việc làm mới.  Trong bối cảnh như vậy, việc thu thuế TNCN với những khoản trợ cấp cho họ có thể đúng luật nhưng có vẻ hơi bị thiếu tình.

Được biết, hiện tại, Cục Thuế TPHCM cũng đã báo cáo với lãnh đạo Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế để xem xét, xử lý kiến nghị của công nhân Công ty PouYeun. Nhiều chuyên gia thuế cũng cho rằng, cơ quan thuế cũng nên linh động, tìm giải pháp miễn, giảm thuế cho người lao động vì đây là khoản thu nhập không thường xuyên và nó xảy ra trong tình huống đặc biệt, do ảnh hưởng bởi đại dịch mà doanh nghiệp buộc phải thu hẹp sản xuất dẫn đến người lao động bị mất việc.

Thiết nghĩ đây là những đề nghị rất hợp lý. Lãnh đạo Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế chắc sẽ không chỉ xem xét kiến nghị của người lao động Công ty PouYeun mà còn từ nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm, sa thải lao động khác có những khoản chi trả trợ cấp tương tự.

Luật Thuế thu nhập cá nhân và Bộ luật Lao động cũng đã có quy định các khoản trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp thôi việc tương ứng một năm tối đa không quá 1 tháng lương sẽ không bị tính thuế TNCN.

Nhưng trong bối cảnh đặc biệt như hiện nay, cơ quan nhà nước cũng nên xem xét, trình Chính phủ và Quốc hội giải pháp linh hoạt hơn để những người lao động bị thất nghiệp không phải chi trả khoản thuế có phần chưa thấu tình như vậy.

Mạnh Quân