"Ồ ạt" thị trấn ma ở Campuchia: Mặt trái của làn sóng đầu tư nước ngoài?

Ngeth Both là bảo vệ của một chung cư cao tầng mới xây ở Koh Pich, một quận xa xỉ ở thủ đô Phnom Penh. Công việc trong ngày của Both khá thảnh thơi bởi đường phố vắng lặng vì không có xe cộ và trong các căn hộ hầu như không có ai sinh sống.

“Chung cư luôn trong tình trạng yên ắng. Mỗi ngày chỉ có hai hoặc ba người rời khỏi tòa nhà”, Both cho biết.

Diện mạo của Phnom Penh đã thay đổi đáng kể trong vòng một thập kỷ qua. Ở khắp nơi trong thành phố, những tòa nhà cũ đang nhanh chóng được thay thế bởi những công trình mới.

Một trong những căn hộ tại Koh Pich được niêm yết trên thị trường với giá 1.500 USD/ m2.

Mức giá của một tòa nhà tám tầng là khoảng 1,8 triệu USD. Mặc dù vậy, với những gia đình bình thường ở Campuchia, con số này đắt đến mức họ không bao giờ có đủ tiền để có thể mua được chúng, dẫn đến việc nhiều căn hộ mới luôn trong tình trạng “trống rỗng”.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được coi là rất quan trọng đối với nền kinh tế đang phát triển của Campuchia.

Năm ngoái, nước này đã nhận được khoảng 3,5 tỷ USD vốn FDI. 43% trong số đó đến từ Trung Quốc, biến Trung Quốc thành nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại quốc gia Đông Nam Á này.

Theo Kim Heang, Giám đốc điều hành của Khmer Real Estate, một khi việc xây dựng hoàn thành, nhiều căn hộ ở Phnom Penh sẽ được mua ngay lập tức bởi những người đến từ Trung Quốc, Đài Loan và Singapore.

Nhiều người trong số họ không sống ở Campuchia vĩnh viễn. Điều đó khiến nhiều căn hộ dường như bị bỏ hoang.

Sreynik Seng, người điều hành một quán cà phê nhỏ trong khu vực, cho biết phần lớn bất động sản ở Koh Pich thuộc sở hữu của người Trung Quốc. “Một số người trong số họ cho thuê, những người khác chỉ mua rồi để đó.”

Không những thế, đại dịch Covid-19 cũng khiến nhiều người nước ngoài quay trở về nước, làm tăng thêm chỗ trống trong thị trường nhà ở của Campuchia. Tuy nhiên, ngành công nghiệp bất động sản của đất nước vẫn có khả năng sinh lợi cao, ông Heang nhận định.

“Từ năm 2013 đến năm 2016 là thời điểm vàng để mua các căn hộ. Một số người kiếm được rất nhiều tiền với lợi nhuận lên tới 300%. Năm năm trước, lợi nhuận đã giảm xuống còn khoảng 200%. Bây giờ là 30-40%", ông nói.

Mặc dù vậy, cung đã tăng nhanh hơn nhiều so với cầu. Năm 2016, chỉ có dưới 5.000 căn hộ cao cấp ở Phnom Penh. Nhưng đến cuối năm 2019, con số này đã tăng lên hơn 18.000, theo CBRE Group, một công ty đầu tư bất động sản thương mại của Mỹ.

Trong một báo cáo năm 2019, CBRE đã cảnh báo về nguy cơ bão hòa trong thị trường nhà ở chung cư tại Campuchia.

“Trong khi nguồn cung đang tăng nhanh, khả năng chi trả của các phân khúc này không được điều chỉnh kịp thời để phù hợp với bối cảnh địa phương và do đó gây ra sự phụ thuộc ngày càng nhiều vào các nhà đầu tư quốc tế”.

Các cơ quan giám sát tội phạm tài chính đang đặt ra nghi vấn về việc những căn hộ triệu đô ở Campuchia được tài trợ như thế nào. Lo sợ rằng hành vi rửa tiền sẽ diễn ra trên phạm vi lớn, Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính (FATF) đã thúc giục chính phủ Campuchia thực hiện giám sát dựa trên rủi ro đối với bất động sản và các sòng bạc. 

Các tổ chức phi chính phủ và công đoàn cũng lo lắng về việc kiểm soát chất lượng của một số tòa nhà mới xây ở Campuchia. Năm ngoái, một tòa nhà bảy tầng đang được xây dựng trái phép đã đổ sập ở thị trấn ven biển Sihanoukville, làm 28 người thiệt mạng.