Kiểm soát "bán nhà hai giá"

Trước hết phải nói rằng tình trạng kê khai giá mua bán nhà đất thấp hơn giá trị mua bán thật là việc khá phổ biến và đã diễn ra trong thời gian dài. Nguyên nhân chính của việc làm này là do cơ chế kiểm soát của chúng ta chưa chặt chẽ, giá đất Nhà nước quy định chưa sát với thực tế.

Khi giao dịch mua bán, người mua bán thường giao dịch mức giá trên hoặc bằng mức giá Nhà nước quy định là được, có nghĩa không vi phạm. Trong trường hợp mức giá giao dịch cao hơn nhiều mức giá Nhà nước quy định, nhưng giữa người mua và người bán có sự thỏa thuận thì các cơ quan chức năng như cơ quan thuế cũng khó mà phát hiện.

Đây chính là lỗ hổng của luật pháp từ việc quy định mức giá phi thực tế, nên người dân bám vào đó làm cơ sở để trốn thuế là việc đương nhiên, chúng ta không thể đổ lỗi cho người dân ở trường hợp này. Tất nhiên, bất kể hành vi nào lợi dụng kẽ hở của pháp luật để trốn tránh nghĩa vụ nộp thuế là không tốt. Có thể có lợi trước mắt nhưng cũng có thể có những tổn thất rất lớn nếu pháp luật phát hiện vi phạm, hoặc bị chính người tham gia mua bán lừa gạt trong giao dịch dân sự.

Trường hợp, nếu các cơ quan quản lý thuế đủ chứng cứ phát hiện hành vi trốn thuế thì cá nhân đó sẽ bị xử lý hành chính, nghiêm trọng hơn sẽ xử lý hình sự. Đặc biệt, nếu xảy ra tranh chấp giữa người mua và người bán, thì những nội dung thể hiện trên hợp đồng và bản công chứng thỏa thuận giữa 2 bên lại trở thành bằng chứng ngược mang lại thiệt hại cho bản thân những người tham gia giao dịch.

Để kiểm soát tình trạng trên, trước hết người dân khi tham gia vào quá trình giao dịch nhà, đất cần phải nhận thức, thực hiện nghiêm quy định của pháp luật để bảo vệ quyền lợi cho bản thân mình.

Bên cạnh đó, điều căn bản và quan trọng nhất đó là cần thay đổi về quy định của luật pháp, đó là thay đổi về hình thức định giá đất của Nhà nước sát với giá thực tế thị trường. Mức giá đó phải được người dân – người chủ sở hữu nhà hoặc có quyền quyết định trên đất, tài sản đó được chấp nhận và chịu nghĩa vụ. Khi họ đã chấp nhận và có nghĩa vụ đóng thuế, nếu có giao dịch mua bán, đương nhiên họ sẽ chấp nhận mức giá đó, không thể sai lệch nhiều so với thực tế như hiện nay.

Cũng cần có chế tài xử lý nghiêm với các sai phạm, ở đây không chỉ xử lý người trốn thuế mà cần có biện pháp mạnh tay hơn. Ví dụ, tại một số nước, họ có quy định quyền ưu tiên mua cho cơ quan Nhà nước. Trong trường hợp phát hiện có hành vi giao dịch phi thực tế, Nhà nước có quyền đứng ra mua của người vi phạm với mức giá thấp như đang giao dịch.