Dân sinh
Fica
DTiNewsBúp bê Kokeshi “chào đời” từ suối nước nóng và chốn rừng già Tohoku
(Dân trí) - Mặc dù có thiết kế đơn giản nhưng búp bê Kokeshi có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc.
Búp bê Kokeshi kiểu truyền thống. (Ảnh: Voyagin)
Có hình dáng khá độc đáo với đầu tròn và không tay chân, Kokeshi là một trong những loại búp bê Nhật Bản nổi tiếng khắp thế giới. Ở Paris còn có sách thiếu nhi viết về loại búp bê này.
Ra đời trong những khu rừng già của vùng Tohoku, búp bê Kokeshi đã được bảo tồn qua nhiều thời kỳ khắc nghiệt, khó khăn mà khu vực này trải qua và trở thành món đồ chơi dân gian lạ thường, đặc biệt.
Không ai biết chính xác búp bê Kokeshi được tạo ra khi nào nhưng ước tính loại đồ chơi này đã xuất hiện từ đầu thế kỷ 19, dưới thời Edo. Vào thời đó, ở các làng quê, người nông dân thường tới suối nước nóng thư giãn vào mùa đông. Những người sinh sống gần suối nước nóng đã sử dụng gỗ để làm ra các món đồ chơi như búp bê Kokeshi và bán cho khách làm quà lưu niệm.
Tới giữa thời Meiji, suối nước nóng càng phổ biến hơn nên càng có nhiều người mua và biết tới búp bê Kokeshi. Nhận thấy nhu cầu tăng cao, những người thợ mộc vốn trước đây thường gia công bát gỗ và đồ dùng khác bắt đầu tô màu cho những con búp bê mộc. Màu đỏ là màu chủ đạo bởi người xưa tin rằng nó có sức mạnh xua đuổi quỷ dữ và chống lại bệnh đậu mùa, cũng như nhiều bệnh dịch khác ở thời điểm ấy.
Được tiếp thêm sức lực từ nước suối khoáng, người nông dân trở về nhà, mang theo búp bê Kokeshi như một thứ bùa may cầu mùa màng bội thu. Kokeshi cũng được tặng cho trẻ nhỏ làm đồ chơi với hy vọng các em sẽ hay ăn chóng lớn.
Làm càng nhiều búp bê Kokeshi, những người thợ mộc càng tỉ mỉ hơn và dần hình thành đam mê thực sự. Nhiều người còn giành được giải thưởng nhờ búp bê Kokeshi. Ở Miyagi, tính nghệ thuật trong kỹ thuật chế tác búp bê Kokeshi của các nghệ nhân đã được công nhận vào năm 1981.
Các loại búp bê Kokeshi hiện đại. (Ảnh: Tiger500)
Búp bê Kokeshi được chia thành 11 loại và được đặt tên tùy theo vị trí nơi chúng được làm ra. Tỉnh Miyagi được biết đến là vương quốc Kokeshi. Ở Miyagi, có búp bê “naruko kokeshi”, “toogatsuta kokeshi”, “yajiro kokeshi”, “sakunami kokeshi” và “hijiori kokeshi”.
Điều khiến búp bê Kokeshi truyền thống hấp dẫn là chúng rất đơn giản, nhưng vẫn có một vẻ đẹp rất riêng. Rất nhiều người hâm mộ Kokeshi, có người còn sưu tập hàng trăm, thậm chí hàng nghìn búp bê này. Vì được làm thủ công nên dù cùng thiết kế nhưng sẽ không có 2 búp bê Kokeshi giống hệt nhau.
Mai Nâu
====
Nguồn:
Chú thích ảnh:
A1. Búp bê Kokeshi kiểu truyền thống. Ảnh: Voyagin
A2. Các loại búp bê Kokeshi hiện đại. Ảnh: Tiger500
