Tạm hoãn cưỡng chế khu đất người dân khiếu nại chế độ bồi thường khi thu hồi phục vụ dự án “treo” suốt hơn 10 năm

Ngày 17/12/2015, UBND TP Hạ Long ban hành Quyết định số 1057/QĐ-UBND cưỡng chế thu hồi diện tích đất tại Tổ 4A - Khu 5A, phường Bãi Cháy - TP  Hạ Long của gia đình bà Trần Thị Ngoan với nội dung: Áp dụng các biện pháp cưỡng chế thu hồi đất với hộ bà Trần Thị Ngoan không thực hiện Quyết định số 3076/QĐ-UBND ngày 16/11/2015 của UBND TP Hạ Long gây cản trở giải phóng mặt bằng Trung tâm du lịch và thương mại Phương Dung.

Thời gian thực hiện cưỡng chế thu hồi đất từ ngày 18/12/2015 đến khi hoàn thành công việc.

Tuy nhiên, gia đình bà Ngoan không đồng ý và phản ứng quyết liệt vì cho rằng mức bồi thường và hỗ trợ tái định cư với diện tích đất của gia đình bà chưa thoả đáng.

Theo lịch cưỡng chế, vào lúc 7h30 sáng ngày 31/12, một chiếc máy xúc hiệu Doosan đã có mặt trước của nhà bà Ngoan. Tuy nhiên, sau đó ít phút, ông Đoàn Hồng Nam - Chủ tịch phường Bãi Cháy đã có mặt tại gia đình bà Ngoan thông báo với gia đình bà Ngoan về việc quyết định lùi lại ngày cưỡng chế, thu hồi đất của nhà bà Trần Thị Ngoan để cho hợp với truyền thống đạo lý của người Việt Nam đối với linh hồn người đã khuất, thờ cúng đủ 49 ngày do chồng bà Ngoan mới qua đời.

Cùng đó, lãnh đạo phường đã cho biết thêm rằng, những nội dung kiến nghị của gia đình bà Ngoan kiến nghị sẽ được UBND TP Hạ Long sẽ xem xét giải quyết khúc mắc bằng văn bản.

Trước đó, báo Dân trí nhận được đơn của bà Trần Thị Ngoan (SN 1961), trú tại tổ 4A - Khu 5A, phường Bãi Cháy  - TP Hạ Long (Quảng Ninh) cho biết: “Gia đình tôi là một trong số các hộ dân bị thu hồi đất tại Tổ 4A - Khu 5A, phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh để thực hiện Dự án xây dựng Trung tâm Du lịch và Thương mại Phương Dung.

Ngày 03/10/2001, UBND tỉnh Quảng Ninh ra Quyết định số 3740/QĐ - UB “V/v Cho Khách sạn Phương Dung - Quảng Ninh thuê đất tại Phường Bãi Cháy - thành phố Hạ Long để xây dựng Trung tâm Du lịch và Thương mại Phương Dung” với nội dung “thu hồi 5.232,0 m2 của UBND phường Bãi Cháy để cho Khách sạn Phương Dung, Quảng Ninh thuê”  trong khi trên thực tế là từ năm 1975 đã có 06 hộ gia đình chúng tôi đã được sử dụng làm đất ở, trồng cây và thực hiện nghĩa vụ đóng thuế đầy đủ cho nhà nước hàng năm.

Từ năm 2001 đến năm 2005, sau rất nhiều lần chúng tôi làm đơn kiến nghị gửi các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh và các cơ quan ở Trung ương xem xét giải quyết các quyền và lợi ích hợp pháp của chúng tôi theo quy định của Nhà nước thì đến ngày 18/10/2005, UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định thu hồi đất số 3929/ QĐ-UB để sửa đổi, bổ sung Quyết định số 3740/QĐ - UB nêu trên, trong đó thể hiện nội dung là “thu hồi 5.232,0 m2 đất của một số hộ dân thuộc tổ 4 khu 5B phường Bãi Cháy, thành phố Hạ Long cho Khách sạn Phương Dung thuê đất để xây dựng Trung tâm Du lịch và Thương mại Phương Dung”.

Trong suốt 10  năm tiếp theo ( từ 2005 đến nay ) kể từ sau khi có quyết định thu hồi đất số 3929/ QĐ-UB ngày 18/10/2005 của UBND tỉnh Quảng Ninh, việc triển khai dự án nêu trên gần như dậm chân tại chỗ. Việc giải quyết chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho tôi, người bị thu hồi đất không thỏa đáng”.

Theo bà Ngoan, đến ngày 16/11/2015 (tức sau 14 năm kể từ ngày UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành Quyết định số 3740/QĐ-UB ngày 03/10/2001) UBND thành phố Hạ Long ban hành Quyết định số 3076/QĐ-UBND về việc thu hồi đất, trong đó có 2.141,6 m2 đất bao gồm cả đất ở và đất trồng nông nghiệp cây lâu năm thuộc quyền sử dụng hợp pháp của gia đình bà để tiếp tục thực hiện dự án nêu trên. Tuy nhiên, trong số 1.299,8 m2 đất nông nghiệp trồng cây lâu năm (thuộc tờ 137 khu đo tỷ lệ 1/5000), gia đình bà chỉ được bồi thường một phần diện tích là 322,9 m2 vì các cơ quan chức năng của thành phố Hạ Long cho rằng diện tích đất 976,9 m2 đất còn lại là thuộc quyền quản lý của Ban quản lý rừng đặc dụng CQMT Hạ Long được UBND tỉnh Quảng Ninh giao theo Quyết định số 3583/QĐ-UB ngày 28/12/2000 nên không bồi thường trong khi đó gia đình bà cho rằng đã sử dụng ổn định để trồng cây lâu năm, không tranh chấp với bất kỳ ai và đóng thuế trên toàn bộ diện tích này từ năm 1983 đến nay (và trước đó đã được 02 gia đình khác khai hoang và sử dụng từ 1975) đã được UBND phường Bãi Cháy xác nhận trong quá trình kiểm đếm đất đai phục vụ cho việc bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất.

“Vì những lý do trên, gia đình tôi không thể đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư theo Quyết định số 3077/QĐ-UBND ngày 16/11/2015 và Quyết định số 3544/QĐ-UBND ngày 14/12/2015 (đều do UBND thành phố Hạ Long ban hành). Quan điểm của gia đình tôi là mong muốn được giải quyết dứt điểm, có  được nơi ở mới, ổn định cuộc sống gia đình để chấm dứt tình trạng bất an, mệt mỏi vì việc triển khai Dự án bị kéo dài 14 qua nhưng khi việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư hiện vẫn chưa rõ ràng thì chỉ trong vòng 01 tháng kể từ ngày ban hành Quyết định thu hồi đất số 3076/QĐ - UBND, ngày 17/12/2015 vừa qua UBND thành phố Hạ Long đã ngay lập tức ban hành Quyết định số 1057/QĐ-UBND để thực hiện cưỡng chế thu hồi đất đối với gia đình tôi vào thời điểm sát Tên dương lịch”.

Được biết, ngày 16/11/2015, UBND TP Hạ Long đã ban hành Quyết định số 3076/QĐ-UBND thu hồi gần 3000 m2 đất của 4 hộ gia đình, cá nhân tại tổ 4A khu 5 phường Bãi Cháy để bồi thường GPMB thực hiện dự án Trung tâm du lịch và thương mại Phương Dung tại phường Bãi Cháy - TP Hạ Long.

Nhìn nhận sự việc dưới góc độ pháp lý, Quan điểm của Luật sư Vũ Thế Hợp - Giám đốc Công ty Luật Gia Long và Liên Danh (Đoàn LSTP Hà Nội) cho rằng: Theo nội dung báo cáo giải trình trước UBND tỉnh Quảng Ninh số 69/BC-UBND ngày 01/4/2013 của UBND thành phố Hạ Long “Về kết quả giải quyết vướng mắc trong công tác GPMB các dự án chậm tiến độ được xác định có nguyên nhân khách quan trên địa bàn thành phố Hạ Long”  thì nguyên nhân khách quan khiến cho Dự án xây dựng Trung tâm Du lich và Thương mại Phương Dung bị chậm tiến độ là vì: “ Tại thời điểm năm 2002, 2003, UBND thành phố đã phê duyệt phương án cho các hộ dân đúng chế độ chính sách và đơn giá quy định. Tuy nhiên,Chủ đầu tư khi mời các hộ dân nhận tiền chỉ gửi phương án tạm tính, không gửi phương án đã được UBND thành phố phê duyệt cho các hộ dân. Các hộ dân không đồng ý nhận tiền và bàn giao mặt bằng...”; và thêm một nguyên nhân nữa là :“..02 hộ dân (ông Ánh và bà Bình) đủ điều kiện được cấp đất tái định cư nhưng UBND thành phố không thông báo tổ chức bốc thăm đất tái định cư theo quy định. Vì vậy, UBND thành phố đã ban hành văn bản số 3039/UBND ngày 25/9/2012, nội dung: Lập lại phương án bồi thường, hỗ trợ cho 02 hộ dân theo đơn giá và chính sách hiện hành, kinh phí tăng thêm do Chủ đầu tư chi trả”.

Tôi cho rằng, các nguyên nhân mà UBND thành phố Hạ Long xác định là khách quan khiến cho dự án bị chậm tiến độ được nêu trong báo cáo giải trình UBND tỉnh Quảng Ninh được trích dẫn trên đây thực ra là họ đã không thực hiện đúng trình tự, thủ tục của pháp luật liên quan đến việc giải quyết chế độ, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân bị thu hồi đất”.

Theo luật sư Hợp, Trong Quyết định thu hồi đất số 3076/QĐ-UBND ngày 16/11/2015 của UBND thành phố Hạ Long ở phần căn cứ ban hành thì UBND thành phố lại căn cứ vào 02 Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh đã hết hiệu lực (do đã được thay thế bằng Quyết định 4496/QĐ-UBND ngày 05/12/2005).

Theo phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của Dự án được phê duyệt theo Quyết định số 3077/QĐ-UB ngày 16/11/2015 của UBND thành phố Hạ Long không xem xét bồi thường cho gia đình bà Ngoan phần diện tích 976,9 m2 đất trồng cây lâu năm đã và đang sử dụng ổn định từ 1983 đến nay, không có tranh chấp và đóng thuế đầy đủ khi chỉ căn cứ vào Công văn số 56/CV-BQL ngày 19/5/2015 của Ban quản lý rừng đặc dụng CQMT Hạ Long trả lời v/v Xác định ranh giới GPMB dự án Xây dựng Trung tâm Thương mại dịch vụ du lịch Phương Dungcho rằng “diện tích 927,3 m2 đất (trong hồ sơ phương án bồi thường là 967,9 m2) là phần diện tích đất lâm nghiệp đã được UBND tỉnh Quảng Ninh giao quản lý theo QĐ 3583/QĐ-UB ngày 28/12/2000” là không đảm bảo về cơ sở pháp lý dẫn đến quyền và lợi ích chính đáng của gia đình bà Ngoan bị thiệt hại.

“Trường hợp này, có 02 vấn đề cần phải được xác định rõ :

1) Tại thời điểm năm 2000, khi kiểm đếm, lập bản đồ để xác định ranh giới và ban hành Quyết định số 3583/QĐ-UB để giao đất lâm nghiệp cho Lâm trường Hồng Gai (Nay là Ban quản lý rừng đặc dụng CQMT Hạ Long) quản lý thì UBND tỉnh Quảng Ninh có ban hành Quyết định để thu hồi diện tích 927,3 m2 đất do gia đình bà Ngoan đang sử dụng không? ( Vì nguồn gốc đất này do người dân khai hoang từ năm 1975 được UBND phường Bãi Cháy xác nhận trong hồ sơ Phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đã được phê duyệt theo Quyết định số 3077/QĐ-UB ngày 16/11/2015 của UBND thành phố Hạ Long).

2) Nếu trong Quyết định phê duyệt Phương án bồi thường của UBND thành phố Hạ Long đã xác định là phần diện tích 927,3 m2 nằm trong diện tích đất phải GPMB để thực hiện dự án là thuộc quyền quản lý sử dụng hợp pháp của Ban quản lý rừng đặc dụng CQMT Hạ Long làm căn cứ để không bồi thường cho gia đình bà Ngoan thì tại sao trong các Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh lại không thể hiện đối tượng bị thu hồi đất  là Ban quản lý rừng đặc dụng CQMT Hạ Long mà chỉ có“một số hộ dân thuộc tổ 4, Khu 5B phường Bãi Cháy”. Đó là những vấn đề cần được các cấp chính quyền làm rõ để đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân”, luật sư Hợp nhận định.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế