Pháp luật Việt Nam có xử lý những nhãn hàng dùng đường lưỡi bò không?

Thời gian gần đây, người tiêu dùng Việt Nam đã kêu gọi nhau tẩy chay một thương hiệu thời trang nước ngoài có động thái thể hiện sự tán thành quan điểm thâu tóm biển Đông của Trung Quốc khi sử dụng đường lưỡi bò. Sau vụ việc này, không ít nhãn hàng khác cũng lần lượt bị người tiêu dùng Việt phát hiện ra có dính líu đến đường lưỡi bò. 

Vậy dưới góc độ pháp lý, những nhãn hàng này có vi phạm pháp luật Việt Nam không? Mời bạn đọc gặp gỡ luật sư Phan Vũ Tuấn - Văn phòng luật Phanlaw Vietnam để cùng tìm hiểu.

Rõ ràng, đường lưỡi bò mà Trung Quốc tự vẽ ra là hoàn toàn sai trái và đang xâm phạm đến lãnh thổ của một số quốc gia, trong đó có Việt Nam. Vậy pháp luật Việt Nam liệu có biện pháp gì để xử lý những nhãn hàng đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam nhưng lại đồng ý và sử dụng đường lưỡi bò không thưa luật sư?

L.s Phan Vũ Tuấn: Việc Trung Quốc tự vẽ ra đường lưỡi bò là hoàn toàn sai trái, xuyên tạc sự thật lịch sử, hoàn toàn trái với quy định và luật pháp quốc tế. Việc làm này của Trung Quốc đã ảnh hưởng và xâm phạm trực tiếp đến chủ quyền biển đảo của Việt Nam, xâm phạm đến sự toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. 

Việc những nhãn hàng đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam nhưng lại đồng ý và sử dụng đường lưỡi bò là một việc làm hoàn toàn vi phạm quy định của pháp luật hiện hành. Vì vậy, nhà nước Việt Nam đã có những động thái rất dứt khoát và mạnh mẽ để loại bỏ những hành vi này.

Cụ thể là các bộ ngành có liên quan khi phát hiện các sản phẩm/dịch vụ có có chứa đường lưỡi bò đều bị tịch thu, tiêu hủy và loại bỏ và cấm phân phối ra thị trường. Cụ thể là những bộ phim đã bị cấm công chiếu, những bộ sách giáo khoa đã bị thu hồi, những bộ đồ chơi trẻ em đã bị tiêu hủy, hay những xe ô tô nhập khẩu đã bị tịch thu… Cùng với đó, là việc các cơ quan hải quan, cửa khẩu đã làm việc rất kỹ lưỡng, tích cực để tiến hành ngăn chặn, loại bỏ những hàng hóa có chứa dấu hiện "đường lưỡi bò" không cho nhập khẩu vào Việt Nam.  

Nếu có, những quy định pháp luật cụ thể đó là gì? Những nhãn hàng này sẽ bị xử lý thế nào?

L.s Phan Vũ Tuấn: Tại Điều 11 Hiến pháp nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam năm 2013 đã quy định rõ "Tổ quốc Việt Nam là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Mọi hành vi chống lại độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, chống lại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều bị nghiêm trị.". 

Tại khoản 2 Điều 18 Nghị định 43/2017/NĐ-CP ngày 14 tháng 04 năm 2017 quy định về Nhãn hàng hóa, có ghi rõ "Nhãn hàng hóa không được thể hiện những hình ảnh, nội dung liên quan đến tranh chấp chủ quyền và các nội dung nhạy cảm khác có thể gây ảnh hưởng đến an ninh, chính trị, kinh tế, xã hội, quan hệ ngoại giao và thuần phong mỹ tục của Việt Nam". 

Tại Công văn số 8327/BCT-XTTM ngày 01 tháng 11 năm 2019 V/v tăng cường kiểm tra, rà soát hoạt động thương mại trên địa bàn của Bộ Công Thương đã quy định chỉ đạo rất rõ:

"1. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trên địa bàn ...để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm theo quy định đối với các trường hợp hàng hóa có hình ảnh, thông tin về "Đường lưỡi bò" và hình ảnh, thông tin khác gây ảnh hưởng đến an ninh và chủ quyền quốc gia, vi phạm quy định pháp luật hiện hành.

2. Thông báo và khuyến cáo đến các doanh nghiệp trên địa bàn ...tránh nhập khẩu, kinh doanh hàng hóa có hình ảnh, thông tin về "Đường lưỡi bò" và hình ảnh, thông tin khác gây ảnh hưởng đến an ninh và chủ quyền quốc gia, vi phạm pháp luật hiện hành.
3. Phối hợp với các đơn vị chức năng có liên quan để tuyên truyền đến người dân, người tiêu dùng trên địa bàn nâng cao cảnh giác, không mua, không sử dụng và kịp thời phản ánh đến các cơ quan có thẩm quyền đối với hàng hóa có hình ảnh, thông tin về "Đường lưỡi bò" và các nội dung khác gây ảnh hưởng đến an ninh và chủ quyền quốc gia, vi phạm quy định của pháp luật Việt Nam./."

Những nhãn hàng này sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật Việt Nam: Trước hết, là tịch thu, tiêu hủy, cấm kinh doanh những hàng hóa/dịch vụ có hình ảnh, thông tin về "đường lưỡi bò". Sau đó, chủ thể thực hiện hành vi kinh doanh các sản phẩm/dịch vụ này sẽ bị xem xét để chịu trách nhiệm hành chính, phạt tiền từ 200.000 đồng đến 40.000.000 đồng (Khoản 3 Điều 31 Nghị định 119/2017/NĐ-CP ngày 01 tháng 11 năm 2017 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng sản phẩm, hàng hóa). 

Thậm chí, hành vi vi phạm này còn có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi. 

Hơn hết là, những nhãn hàng này sẽ bị người tiêu dùng Việt Nam tẩy chay như một số ví dụ gần đây mà dư luận đang lên tiếng. 

Ở góc độ cá nhân, luật sư có ý kiến gì về vấn đề này?

L.s Phan Vũ Tuấn: Lòng yêu nước là truyền thống dân tộc rất tuyệt vời của dân tộc Việt Nam. Nhưng bên cạnh đó, cần tỉnh táo và tìm hiểu kỹ thông tin từ những nguồn tin chính thống để có cái nhìn khách quan, đúng đắn để phát ngôn bảo vệ dân tộc một cách đúng đắn.

Nếu thông tin chính xác, bất cứ người dân Việt Nam nào cũng có quyền lên tiếng bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ và tình yêu dân tộc theo cách riêng, chỉ cần đảm bảo không làm trái quy định pháp luật.

Tránh trường hợp chưa làm rõ thông tin hoặc tiếp nhận thông tin sai lệch rồi vận động nhiều người lên tiếng dẫn đến những hành vi sai với quy định pháp luật.