Mẹ vợ "ngã ngửa" khi phát hiện bị con rể “khai tử”: Cú "bắt tay" của những ai?

Mặc dù còn sống và sức khỏe tốt, nhưng bà Vũ Thị Hành (63 tuổi) trú tại thôn 3, xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp, tỉnh Đắk nông lại bị con rể khai tử hơn 1 năm trước. Sự việc chỉ bị bà phát hiện khi cán bộ ngân hàng đến nhà thông báo trả tiền ngân hàng và toàn bộ tài sản đều đứng tên con rể.

Sự việc có thể tóm tắt như sau: Bà Hành có hai người con gái, trong đó người con gái út là Vũ Thị Thu Thơm. Chị Thơm lập gia đình với ông Huỳnh Thanh Long (45 tuổi) và có với nhau hai người con (1 gái, 1 trai). Do hoàn cảnh, gia đình chị Thơm ở chung nhà với bà Hành.

Khi chị Thơm mất năm 2012, đến năm 2017 ông Huỳnh Thanh Long sử dụng “Bản tường trình và cam kết về quan hệ nhân thân” do UBND xã Nhân Cơ xác nhận để làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Văn bản này xác nhận những nội dung sai sự thật như: Ông Long chỉ có một người con, mẹ vợ đã chết. Với tài liệu này ông Long được Văn phòng công chứng chứng nhận văn bản thỏa thuận phân chia di sản, UBND huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ông Vũ Trung Kiên, Trưởng Văn phòng Công chứng huyện Đắk R’lấp, người chứng nhận chuyển toàn bộ tài sản của bà Hành sang cho ông Huỳnh Thanh Long cho rằng: “Chúng tôi đã làm đúng các quy định của Luật Công chứng. Việc sai sót trong quá trình khai báo thì ông Huỳnh Thanh Long phải chịu trách nhiệm. Hơn nữa trước khi xác lập việc phân chia, ông Kiên đã niêm yết văn bản này tại UBND xã Nhân Cơ trong thời hạn 15 ngày theo đúng quy định, không có ai khiếu nại…”.

Thưa luật sư, theo ông trong trường hợp này văn phòng công chứng huyện Đắk R’Lấp có sai sót gì về nghiệp vụ không?

Luật sư Quách Thành Lực - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Nội Tinh Hoa: Theo quy định về hộ tịch thì giấy tờ sử dụng xác định một người đã chết đó là giấy khai tử. Chỉ trong trường hợp vì lý do người chết quá lâu không thể xác định được để cấp khai tử thì cơ quan chức năng có thể sử dụng giấy tờ xác nhận của UBND cấp xã để thay thế giấy chứng tử. Trường hợp này nếu cẩn trọng cơ quan công chứng cần phải có hoạt động xác minh thêm thực tế tại địa bàn về lý do không có giấy chứng tử. Trường hợp này cơ quan công chứng có những sai sót nhất định trong nghiệp vụ khi không phát hiện ra sự thiếu sót trong hồ sơ công chứng.

Phó Chủ tịch UBND xã Nhân Cơ thừa nhận mình là người ký vào bản tường trình quan hệ nhân thân do ông Huỳnh Thanh Long đưa lên nhưng khẳng định văn bản ban đầu không có chi tiết bà Hành “đã chết”. “Ai đó đã “chèn” thêm chữ vào văn bản tôi đã ký và đóng dấu”.

Trong trường hợp này, hành vi chèn thêm các thông tin vào văn bản đã được chính quyền xác thực sẽ bị pháp luật xử lý dưới tội danh gì, thưa luật sư?

Luật sư Quách Thành Lực - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Nội Tinh Hoa: Huỳnh Thanh Long nếu khai thông tin trong “Bản tường trình và cam kết về quan hệ nhân thân” về việc bà Hành đã chết, chỉ có một con gái mà UBND xã xác nhận thì rõ ràng cơ quan chứng thực nội dung này có sai sót nghiêm trọng.

Còn trường hợp ông Long sau khi được chứng thực mới chèn thêm các thông tin thì ông Long là người có hành vi gian dối, giả mạo về hồ sơ. Không loại trừ dấu hiệu vi phạm luật hình sự đối với hành vi làm giả Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức theo điều 341 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.

Các quan hệ, giao dịch, hành vi pháp lý liên quan đến việc thỏa thuận phân chia di sản, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thế chấp vay vốn ngân hàng sẽ bị vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật.

Để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình trong trường hợp này, bà Hành sẽ phải thực hiện những công việc gì, thưa luật sư?

Luật sư Quách Thành Lực - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hà Nội Tinh Hoa: Bà Hành có quyền đề nghị UBND huyện hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho ông Long do hồ sơ cấp giấy chứng nhận có sự giả mạo, sai sự thật. Yêu cầu tuyên giao dịch vay vốn thế chấp ngân hàng với ông Long vô hiệu.

Để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong trường hợp này, bà Hành sẽ thực hiện nhiều thủ tục pháp lý với một thời gian tương đối dài; thiết nghĩ trong trường hợp này các cơ quan hành chính cần chủ động xem xét phát hiện ra những sai sót của mình để chủ động hủy giấy chứng nhận đã cấp sai cho ông Long. Từ tài liệu này bà Hành sẽ thuận lợi trong việc tuyên bố việc vay vốn ngân hàng của ông Long vô hiệu.

Xin cảm ơn luật sư!

Đang sống khỏe vẫn bị "khai tử"

Bà Hành có hai người con gái, trong đó người con gái út là Vũ Thị Thu Thơm. Chị Thơm lập gia đình với ông Huỳnh Thanh Long (45 tuổi) và có với nhau hai người con (1 gái, 1 trai). Do hoàn cảnh, gia đình chị Thơm ở chung nhà với bà Hành.

Mấy năm trước, thấy con khó khăn, bà Hành cho mượn giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để vợ chồng chị Thơm thế chấp vay vốn ngân hàng, lấy vốn làm ăn. Đến năm 2012, do bị bệnh hiểm nghèo nên chị Thơm đã qua đời.

Bà Hành cho biết: “Trước đây bà chỉ ký vay ngân hàng khoảng 300 triệu để vợ chồng con gái lấy vốn làm ăn. Mới đây, một nhân viên ngân hàng đến nhà, có thông báo là tôi vay đến 500 triệu đồng. Lúc này, tôi mới đi hỏi lại thì được người ta đưa cho một bộ hồ sơ. Trong đó nói rằng tôi đã chết, toàn bộ tài sản, nhà đất này đã chuyển sang đứng tên con rể Huỳnh Thanh Long”

Sau đó, bà Hành yêu cầu ông Long phải chuyển nhượng toàn bộ tài sản đứng tên mình cho hai cháu ngoại. Mục đích của bà Hành là không phải tranh giành tài sản mà bởi vì con rể đã lấy vợ mới, nếu ông Long làm ăn không may mắn, mất vốn rồi bán hết tài sản thì các cháu ngoại của bà Hành sẽ khó khăn sau này.

Văn bản bị làm giả ?

Được biết, chị Thơm mất ngày 11/7/2012. Đến năm 2017, ông Huỳnh Thanh Long đưa “bản tường trình và cam kết về quan hệ nhân thân” đến UBND xã Nhân Cơ để xác nhận. Văn bản này chỉ ghi năm chứ không ghi ngày tháng cụ thể.

Văn bản này thể hiện, ngoài vợ mình, ông Long khai cha và mẹ vợ là bà Lê Thị Hành đều “đã chết”. Người có quan hệ nhân thân duy nhất với ông Long chỉ có con gái Huỳnh Vũ Kim Chi (20 tuổi). Trong khi thực tế ông Long còn có một con trai út nữa nhưng không được khai vào bản tường trình này. Văn bản được ông Nguyễn Văn Long, Phó Chủ tịch UBND xã Nhân Cơ ký xác nhận.

Đến ngày 31/10/2017, ông Huỳnh Thanh Long đến Văn phòng công chứng Đắk R’lấp để lập “bản thỏa thuận phân chia tài sản” đối với nhà đất tại thôn 3, xã Nhân Cơ. Theo đó, chị Chi đã đồng ý tặng toàn bộ phần di sản thừa kế từ mẹ sang cho cha ruột (tức ông Long). Ngày 15/11/2017, UBND huyện Đắk R’lấp đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất cho ông Huỳnh Thanh Long.

Trước sự việc này, ông Nguyễn Văn Long, Phó Chủ tịch UBND xã Nhân Cơ thừa nhận mình là người ký vào bản tường trình quan hệ nhân thân do ông Huỳnh Thanh Long đưa lên. Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Long cho rằng, lúc đó mình ký vì ông Huỳnh Thanh Long nói để xác nhận vay vốn làm ăn và văn bản ban đầu, không có chi tiết bà Hành “đã chết”.

Ông Nguyễn Văn Long quả quyết: “Tôi là hàng xóm của bà Hành nên biết rất rõ gia đình này, làm sao tôi xác nhận một việc không có thật như vậy. Ai đó đã “chèn” thêm chữ vào văn bản tôi đã ký và đóng dấu”.

Ông Long cũng thừa nhận, vì chỉ ký một bản, không có bản lưu tại UBND xã nên giờ “giấy trắng mực đen” thì ông đã mắc sai sót.

Ông Vũ Trung Kiên, Trưởng Văn phòng Công chứng huyện Đắk R’lấp, người chứng nhận chuyển toàn bộ tài sản của bà Hành sang cho ông Huỳnh Thanh Long nói có sai sót trong biên bản thỏa thuận phân chia tài sản vì bà Hành đã bị “khai tử”; người con trai út của ông Long không được đưa vào...

“Chúng tôi đã làm đúng các quy định về của Luật Công chứng. Việc sai sót trong quá trình khai báo thì ông Huỳnh Thanh Long phải chịu trách nhiệm. Hơn nữa trước khi xác lập việc phân chia, ông Kiên đã niêm yết văn bản này tại UBND xã Nhân Cơ trong thời hạn 15 ngày theo đúng quy định, không có ai khiếu nại…”, Trưởng Văn phòng Công chứng huyện Đắk R’Lấp khẳng định.

Ngọc Hân (thực hiện)