Con người và biển cả

Một vị thuyền trưởng về hưu thốt lên: “Không tưởng tượng được! Giữa vịnh Bắc Bộ, như một cái ao, một con tàu lớn lại chết mất xác như vậy!”.

Phú Tân là một con tàu chở container khá lớn (trọng tải hơn 1 vạn tấn), được đóng ở Đức - cường quốc hàng hải thế giới. Cho đến đêm trước chuyến đi định mệnh của nó, dù đã 22 tuổi, Phú Tân vẫn còn chắc chắn. Thế nhưng các thanh tra viên Đăng kiểm Việt Nam mới chỉ đo được chính xác chiều dày vỏ tàu, mà không thể xác định được chính xác “chiều dày” trí tuệ, kinh nghiệm, trách nhiệm... của những thuyền viên trên tàu.

Tuy nhiên, có những chi tiết hé lộ: Đây là một đội quân đang rã đám! Một chủ tàu trọng danh dự không thể cho phép 2 vị khách (mua tàu Phú Tân) được đi “lậu” (giấu giếm cảng vụ) trên tàu, để canh chừng các thuyền viên tơ hào tài sản của tàu! (Phú Tân đã được đem bán, chỉ chưa bàn giao cho chủ tàu mới). Phú Tân đã chìm do bị lật tàu trong những điều kiện thời tiết biển xấu, nhưng chưa nguy hiểm đến mức độ bất khả kháng. 

Cơ quan điều tra sẽ kết luận tàu bị lật vì chết máy hay vì các container xếp trên boong bị đổ. Nguyên nhân nào cũng là do con người! Không chỉ là lỗi ứng xử của đội thuyền viên trong lúc nguy cấp, mà còn là lỗi của cả hệ thống quản lý của chính chủ tàu.

Từ thuở xa xưa, biển đã chôn vùi hàng chục vạn con tàu thuyền. Ngạn ngữ biển có câu rằng: “Không tàu nào không thể chìm”. Hồi đầu thế kỷ 20, các nhà đóng tàu đã ngạo mạn thách thức biển khi tuyên bố Titanic là con tàu không thể chìm. Số phận bi thảm của Titanic sau đó đã khẳng định rằng: Biển vẫn mạnh hơn con người.

Tuy nhiên, theo thống kê của IMO (Tổ chức Hàng hải thế giới), 80% tai nạn trên biển là do lỗi của con người. Con số đó không chính xác trong làng hàng hải Việt Nam – nó còn lớn hơn!

Đi biển là nghề nguy hiểm, không đơn giản là một cuộc dạo chơi nhẹ nhàng, lại hái ra tiền như nhiều người thường ngộ nhận. Ở các quốc gia hàng hải, người ta có đủ thời gian, kinh nghiệm để hiểu bằng giá những vụ đắm tàu kinh khủng ý nghĩa quyết định của con người trên biển cả.

Nông cạn, cẩu thả, tắc trách, tùy tiện... không thể có đất sống trên con tàu. Còn nếu chúng tồn tại được, thì cuộc sống của con tàu mỏng manh biết bao. Dù con tàu là của biển, nhưng đắm chìm tàu là mối quan tâm của toàn xã hội.

Vì đắm tàu có nghĩa là sự mất mát những giá trị không thể đo đượcbằng tiền: Cuộc sống con người và sự cân bằng sinh thái. Chỉ mong chủ tàu làm đúng như những báo cáo thành tích hàng năm của mình cũng là điều may lắm rồi. Không lẽ cứ tồn tại mãi nghịch lý: Các tàu cứ chìm mà các chủ tàu cứ “nổi”!

Theo Hà Linh Quân
Báo Lao động