Chống"vỡ trận" đăng kiểm: Cần giải pháp đột phá và lâu dài

Tình trạng hàng loạt trung tâm đăng kiểm trên cả nước buộc phải đóng cửa do nhiều cán bộ, nhân viên đăng kiểm bị bắt, cùng với việc "bùng nổ" mua xe ô tô của người dân những năm gần đây đã dẫn đến quá tải, ùn ứ về đăng kiểm. Thậm chí, theo dự báo của các cơ quan chức năng, nếu không có giải pháp kịp thời và lâu dài, nguy cơ "vỡ trận" đăng kiểm ở nước ta là rất lớn!

Hiện nay, các cơ quan chức năng đang gấp rút đưa ra các giải pháp để giải quyết tình trạng này. Tuy nhiên, theo quan điểm của tôi, các giải pháp đều chưa mang tính triệt để, lâu dài mà chỉ có tính chất tạm thời, cấp bách, thậm chí một số giải pháp chưa thật sự khả thi.

Theo quan điểm cá nhân, tôi cho rằng để giải quyết nguy cơ "vỡ trận" đăng kiểm, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, tuy nhiên nên ưu tiên giải pháp mang tính đột phá và có hiệu quả tích cực, lâu dài. Theo đó, nên học hỏi, tham khảo kinh nghiệm về đăng kiểm của các nước tiên tiến, đó là kéo dài chu kỳ đăng kiểm, gia hạn chu kỳ đăng kiểm đối với xe cá nhân, xe gia đình - là xe chỉ phục vụ nhu cầu đi lại của gia đình.

Riêng đối với xe hoạt động kinh doanh, vận tải vẫn phải thực hiện đăng kiểm bình thường theo quy định hiện hành.

Đối với xe cá nhân, xe gia đình không kinh doanh, chỉ phục vụ nhu cầu đi lại của gia đình và thường ít được sử dụng hoặc đi lại đoạn đường ngắn, phạm vi hoạt động hẹp. Nguy cơ gây tai nạn do nguyên nhân xe kém chất lượng rất ít. Do đó, chu kỳ đăng kiểm đối với loại xe này nên được kéo dài hơn và theo thông lệ quốc tế mà các nước tiên tiến đang áp dụng.

Thậm chí, có một số nước, sau 5 - 7 năm kể từ khi mua mới thì mới phải đi đăng kiểm. Theo đó, họ thường chỉ kiểm tra các thông số kỹ thuật, tiêu chuẩn khí thải hoặc giấy chứng nhận bảo dưỡng định kỳ từ các hãng xe là đã được phép lưu thông.

Chưa kể các loại xe được trang bị rất hiện đại, thông minh với hệ thống cảnh báo rõ ràng các lỗi kỹ thuật. Người lái xe chỉ cần căn cứ vào lỗi do hệ thống báo lên trên bảng điện tử để biết rõ nguy cơ hư hỏng hoặc thiếu sót gì và xử lý hoặc đưa ra gara sửa chữa ngay, rất thuận tiện và an toàn.

Bên cạnh đó, không tiến hành đăng kiểm đối với xe mới phục vụ gia đình mà nên chỉ kiểm tra thông số kỹ thuật xe và việc này nên giao cho các hãng xe thực hiện và chịu trách nhiệm. Khi đến hạn đăng kiểm, nên giảm chu kỳ, kéo dài chu kỳ đăng kiểm đối với xe gia đình nói riêng và các loại xe khác nói chung.

Đối với xe gia đình, nên tăng gấp đôi chu kỳ đăng kiểm so với hiện nay. Bởi xe phục vụ gia đình khác với xe kinh doanh là ít sử dụng. Nếu sử dụng nhiều, vì lý do an toàn cho chính bản thân và gia đình, người dân sẽ thường xuyên bảo dưỡng, sửa chữa kịp thời, nếu có dấu hiệu hỏng hóc nên nguy cơ mất an toàn là rất nhỏ.

Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng cần đơn giản hóa thủ tục, quy trình và lược bỏ những nội dung không cần thiết khi tiến hành đăng kiểm. Đồng thời, huy động lực lượng đăng kiểm viên từ cơ quan công an, quân đội để giảm tải cho khu vực dân sự trong các thời điểm cao điểm; giảm thời gian đào tạo, cấp chứng chỉ cho đăng kiểm viên, bởi công việc này chủ yếu dựa vào máy móc, trang thiết bị thực hiện nên việc xử lý, cho ra kết quả đều được tính toán rõ ràng, cụ thể và độ chính xác gần như tuyệt đối.

Thiết nghĩ, việc gia hạn, kéo dài chu kỳ đăng kiểm đối với xe gia đình là cần thiết, sẽ giải quyết căn cơ tình trạng quá tải, ùn ứ về đăng kiểm về lâu dài. Điều này phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như tiết kiệm rất lớn về thời gian, tiền bạc của người dân, tổ chức và nguồn lực xã hội mà vẫn đảm bảo an toàn. Đặc biệt là giải quyết triệt để, hiệu quả nguy cơ "vỡ trận" đăng kiểm rất có thể xảy ra trong thời gian tới, vì số lượng xe cá nhân, xe gia đình chiếm tỷ lệ rất lớn.

Luật gia Phạm Văn Chung