"Cát tặc" hoành hành náo động khúc sông ranh giới giữa 3 tỉnh Tây Nguyên

Cuối tháng 1/2019, PV Dân trí nhận được phản ánh của nhiều người dân xã Quảng Hòa, huyện Đắk G’Long về tình trạng xe chở cát liên tục chạy qua địa bàn. Tất cả xe đều có trọng tải lớn đã khiến con đường nhựa duy nhất của xã bị hư hỏng nặng. Sau nhiều ngày tìm hiểu, PV Dân trí phát hiện, các xe này đều lấy cát tại một bãi khai thác cát lậu, khi có dấu hiệu “bất thường”, xẻ chở cát sẽ “cắt rừng”, bỏ trốn lực lượng chức năng.

Sông “cha” kêu cứu vì cát lậu

Sông Krông Nô chảy qua địa phận ba xã Quảng Hòa (tỉnh Đắk Nông), Đạ Rsal (tỉnh Lâm Đồng) và xã Krông Nô (tỉnh Đắk Lắk) và là ranh giới tự nhiên của ba tỉnh này. Trong khoảng 1 tháng trở lại đây, lợi dụng khu vực vắng vẻ, đồi núi, hàng chục tàu bè tập trung đến để khai thác cát. Hàng ngày, tiếng máy nổ của tàu hút cát từ sông Krông Nô vang vọng ầm ĩ, náo nhiệt, cho thấy hoạt động khai thác cát lậu diễn ra công khai.

Theo một người dân địa phương, cũng là người dẫn PV đi thực tế, trước đây hoạt động khai thác cát diễn ra rầm rộ, sau đó bị cơ quan chức năng đình chỉ. Tuy nhiên, chỉ ngưng vài ngày lại hoạt động trở lại. Hiện tại, dọc sông Krông Nô, có khoảng 7-8 điểm khai thác cát, hoạt động cả ngày lẫn đêm.

Theo ghi nhận, cách chân cầu Krông Nô gần 1km, một tàu liên tục đưa vòi rồng xuống lòng sông hút cát. Tiếng máy nổ đinh tai và cát được bơm trực tiếp lên xe ben. Tiếp tục xuôi theo dòng nước, điểm khai thác thứ 2 có quy mô lớn hơn (thuộc địa phận thôn Đắk Măng, xã Đạ Sal, huyện Đam Rông). Dưới sông, tàu khai thác hoạt động hết công suất và đưa cát lên bãi tập kết. Từ bãi tập kết, chủ cát thi công một con đường cấp phối được làm xuyên rẫy cà phê dẫn ra tỉnh lộ 4B để vận chuyển cát.

Ngược dòng Krông Nô, theo lối đường 135, tại đây hoạt động hút cát còn diễn ra công khai, rầm rộ hơn. Tại thôn Tân Tiến, cách chợ Đạ Rsal khoảng 500m, một “công trường” hoạt động náo nhiệt khi dưới sông thì hút, trên bờ thì máy múc “hối hả” múc cát vào xe tải để rời bãi.

Ông Thái Viết Phúc, Chủ tịch UBND xã Đạ Rsal (tỉnh Lâm Đồng) cho biết: “Trên địa bàn xã chưa có điểm nào được cấp phép để khai thác cát trên sông Krông Nô. Hiện xã đã thành lập tổ chuyên tuần tra do một Phó chủ tịch làm tổ trưởng. Tuy nhiên, tình trạng khai thác vẫn xảy ra, người dân lợi dụng ngày nghỉ khai thác lén lút. Xã cũng nắm được các hộ thường xuyên khai thác và đang cho kiểm tra, xử lý nghiêm”.

Khi nhận được phản ánh về tình trạng khai thác cát, ông Bùi Văn Hởi, Chủ tịch UBND huyện Đam Rông cũng khẳng định: “Tôi sẽ trực tiếp chỉ đạo Trưởng công an huyện vào cuộc quyết liệt, xử lý dứt điểm. Từ nay đến Tết Nguyên đán chúng tôi sẽ mở chiến dịch xử lý nghiêm”.

Tỉnh lộ tan nát vì xe trọng tải lớn

Theo Phòng Tài nguyên môi trường huyện Đam Rông, lợi dụng sông Krông Nô là ranh giới của ba tỉnh, nên khi lực lượng chức năng của huyện đi kiểm tra, thì các đối tượng khai thác cát lại đưa máy móc sang địa phận tỉnh bạn nên rất khó xử lý. Vị lãnh đạo này cũng rất bất ngờ khi PV cho xem những hình ảnh ghi nhận về tình trạng khai thác cát trên địa phận tỉnh Lâm Đồng và khẳng định, sẽ kiến nghị xử lý triệt để.

Theo tìm hiểu, phần lớn cát được khai thác đều được vận chuyển về TX. Gia Nghĩa (tỉnh Đắk Nông) và các xã quanh khu vực khai thác để tiêu thụ. Để có thể vận chuyển cát về Đắk Nông, hàng ngày sẽ có xe vận chuyển cát tươi từ nơi khai thác (xã Đạ Rsal) đến điểm tập kết trên địa phận xã Quảng Hòa bằng các xe tải cỡ nhỏ.

“Do cầu chỉ có trọng tải 10 tấn nên cát được vận chuyển bằng các xe nhỏ qua cầu Đắk Măng (thuộc thôn 9, xã Quảng Hòa, huyện Đắk G’Long, Đắk Nông). Đến đêm, các xe ba, bốn thậm chí năm cầu ở TX. Gia Nghĩa sẽ vào vận chuyển. Xe chở cát hoạt động mạnh nhất là vào khoảng 9h tối đến 2h sáng hôm sau, mỗi lần xe chạy qua là khu vực trên lại rung bần bật. Con đường nhựa duy nhất của xã cũng bị hư hỏng nặng, toàn ổ voi ổ gà”, anh N.Q.T, người dân thôn 9, xã Quảng Hòa cho hay.

Theo một lãnh đạo xã Quảng Hòa, đường giao thông nông thôn của xã chỉ có trọng tải khoảng 2,5 tấn, thế nhưng xe cát xe cát hàng chục tấn vẫn cố tình chạy trên đó để ra tỉnh lộ 4B rồi thông ra quốc lộ 28 về TX. Gia Nghĩa. Thời gian qua, do bức xúc trước tình trạng xe lớn làm hư hỏng đường của xã, đất cát vương vãi trên đường nên người dân và cả chính quyền địa phương đã ngăn chặn nhưng vẫn không có hiệu quả.

Cũng trong đêm tìm hiểu về cát lậu, PV đã thông tin đến Thanh tra Giao thông tỉnh Đắk Nông đang làm nhiệm vụ tại quốc lộ 28 để kiểm tra trọng tải các xe chở cát này. Tuy nhiên, có lẽ biết được tin báo sẽ kiểm tra đột xuất, hàng loạt xe cát đều quay đầu, đi theo một con đường xuyên rừng để “né trạm”.

Lãnh đạo xã Quảng Hòa thông tin thêm: “Con đường này đi qua thôn 12 dẫn đến xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’Long. Dù đường đất, phải đi qua rừng nhưng đi đường này sẽ không phải “giáp mặt” với lực lượng Thanh tra Giao thông, các xe chở cát ra đến Quảng Sơn là chạy thẳng về đến TX. Gia Nghĩa. Con đường liên xã này cũng bị xe chở cát cày tung, nếu không ngăn chặn thì vào mùa mưa người dân sẽ không thể đi lại được”.

Ttrao đổi về tình trạng xe trọng tải lớn lưu thông trên tỉnh lộ 4B và “né trạm” cân, ông Phan Nhật Thanh, Phó Giám đốc Sở GT-VT tỉnh Đắk Nông thừa nhận, tình trạng trên xuất hiện trong những ngày gần đây, nguyên nhân xuất phát từ nhu cầu tiêu thụ cát xây dựng trong người dân cao nên nhiều cơ sở đã liên hệ bên Lâm Đồng để mua cát. Trong thời gian qua, do lực lượng mỏng, chỉ không thể kiểm tra, xử lý hết được, đặc biệt là khi các xe có dấu hiệu quá tải chạy trên tỉnh lộ 4B.

Ông Thanh cũng thừa nhận, nhiều xe có tình trạng núp, né trạm cân. Khi phát hiện có lực lượng thanh tra thì đổ cát xuống đường, nhiều tài xế còn đóng cửa bỏ đi cả ngày không phối hợp. Trước tình trạng xe có dấu hiệu quá tải chở cát trên tỉnh lộ 4B, phá đường, Sở GT-VT cũng rất xót, và sẽ quyết tâm xử lý triệt để.

Đặng Dương