Bộ TNMT vào cuộc vụ “Thu hồi 5.000m2 đất đền bù 2 triệu đồng”

Để làm rõ hơn vụ việc, PV Dân trí đã có cuộc trao đổi với luật sư Trương Anh Tú, Trưởng Văn phòng Luật sư Trương Anh Tú (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) dưới góc nhìn pháp lý xung quanh vụ việc này.

Chính quyền huyện Duy Tiên và tỉnh Hà Nam cho rằng khu đất mà gia đình ông Ngọc đang sử dụng là đất công ích của xã Tiên Tân là có căn cứ hay không?

UBND tỉnh Hà Nam và UBND huyện Duy Tiên cho rằng khu đất mà gia đình ông Ngọc đang sử dụng (khu đất) là đất công ích là hết sức phi lý, không có cơ sở thực tế và căn cứ pháp lý:

Về mặt pháp lý: Theo quy định của Luật đất đai năm 1993, Nghị định số 64/CP và Luật Đất đai năm 2003, gia đình ông Ngọc có đủ điều kiện được giao đất, đối với phần vượt quá hạn mức thì sẽ được cho thuê. Bởi vì, gia đình ông Ngọc đã sử dụng khu đất ổn định, liên tục, không có tranh chấp trong gần 30 năm, từ năm 1982 đến nay; thực hiện đầy đủ nghĩa vụ nộp thuế quyền sử dụng đất; đã xây dựng và phát triển mô hình kinh tế trang trại có hiệu quả kinh tế cao; gia đình ông Ngọc đã nhiều lần xin giao đất, để phát triển mô hình kinh tế trang trại (không được trả lời).

Do đó, việc đưa khu đất vào quỹ đất công ích là trái quy định của pháp luật, nhất là khi quỹ đất công ích của xã Tiên Tân đã quá lớn, vượt xa tỷ lệ 5% đất nông nghiệp theo quy định tại Điều 45 Luật Đất đai năm 1993, Điều 14 Nghị định số 64/CP và Khoản 1 Điều 72 Luật Đất đai năm 2003.

Về mặt thực tiễn: Trước khi thu hồi đất, UBND xã Tiên Tân và UBND huyện Duy Tiên không có bất kỳ văn bản nào khẳng định khu đất là đất công ích. Trong suốt gần 30 năm, UBND xã Tiên Tân không có Hợp đồng thuê, văn bản đầu thầu quyền sử dụng đất với gia đình ông Ngọc và gia đình ông Ngọc là người nộp thuế quyền sử dụng đất nông nghiệp.

Trong khi đó, nếu khu đất là đất công ích, thì theo quy định tại Khoản 2 Điều 15 Nghị định số 64/CP; Khoản 5 Điều 67 Luật Đất đai năm 2003 và Khoản 2 Điều 74 Nghị định số 181/2004/NĐ – CP, UBND xã Tiên Tân phải có Hợp đồng thuê, văn bản đấu thầu quyền sử dụng đất với gia đình ông Ngọc (không quá 05 năm) và UBND xã Tiên Tân phải là người nộp thuế quyền sử dụng đất nông nghiệp. Do đó, không thể có cơ sở thực tế để khẳng định khu đất là đất công ích của xã Tiên Tân.

Khi cưỡng chế thu hồi đất của gia đình ông Ngọc, UBND huyện Duy Tiên đã tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật hay chưa?

UBND huyện Duy Tiên đã không thực hiện đúng các quy định về trình tự, thủ tục thu hồi đất đối với gia đình ông Ngọc: Không mời gia đình ông Ngọc họp dân, phát tờ kê khai, không kiểm kê, thống kê về đất và tài sản trên đất, trước khi tiến hành cưỡng chế không có quyết định cưỡng chế theo đúng các quy định tại Điều 39 Luật đất đai năm 2003 và Điều 30, Điều 31 và Điều 32 Nghị định số 69/2009/NĐ – CP.

Vì không có quyết định cưỡng chế nên UBND huyện Duy Tiên không có cơ sở hợp pháp, để tiến hành cưỡng chế thu hồi đất của gia đình ông Ngọc vào ngày 10/02/2010. Mặt khác, việc cưỡng chế thu hồi đất diễn ra vào ngày 27 tết là không phù hợp với truyền thống, đạo lý của dân tộc.

UBND huyện Duy Tiên hỗ trợ cho gia đình ông Ngọc số tiền hơn 2,2 triệu đồng, khi thu hồi 5.022m2 là có hợp lý hay không?

Khu đất có nguồn gốc là đất khó canh tác, thùng vũng nhiều, chi phí cải tạo lớn nên không ai dám nhận. Do đó, trong nhiều năm, gia đình ông Ngọc đã phải đầu tư rất nhiều công sức, tiền của, thuê người san lấp, đắp bờ giữ nước, cải tạo thành đất trồng lúa và ao thả cá, xây dựng thành công mô hình kinh tế trang trại. Do đó, khi thu hồi 5.022m2 đất, UBND huyện Duy Tiên chỉ hỗ trợ cho gia đình ông Ngọc hơn 2,2 triệu đồng là không thỏa đáng, không tương xứng với công sức, tiền của mà gia đình ông Ngọc đã phải đầu tư vào đất.

Nếu cán bộ huyện Duy Tiên thấu hiểu 28 năm lăn lộn cải tạo, phục hoá đất, và họ đặt mình vào ông Ngọc hãy đứng một buổi trưa nắng đổ lửa hay một đêm lạnh cắt da trên cánh đồng thôi, chứ chưa nói gì đến mấy chục năm ông Ngọc trần mình vật lộn với thiên nhiên, có lẽ sự việc đã được giải quyết thấu tình, đạt lý, không trở nên phức tạp như hiện nay.