Bầu lãnh đạo, không nên bầu tròn
(Dân trí) - Nước ta lâu nay thường có một lệ không được hay lắm, đó là “bầu tròn”. Bầu tròn có nghĩa là khi bầu một chức vụ nào đó, thì chỉ có một ứng cử viên, không có hai ứng cử viên. Người bỏ phiếu chỉ có 1 cách duy nhất thực hiện quyền bầu cử của mình, là phải bầu cho vị ứng cử viên duy nhất đó, hoặc bỏ phiếu trắng. Nếu gạch tên ứng cử viên đó đi thì phiếu bầu không hợp lệ.
Với cách bầu tròn như vậy, nói chung vị ứng cử viên độc diễn kia hầu như chắc chắn trúng cử. Thời chính quyền Sài Gòn cũ, năm 1971 ông Nguyễn Văn Thiệu cũng bày trò bầu cử tổng thống độc diễn 1 ứng cử viên như vậy, đã bị những người cách mạng phê phán là “trò hề bầu cử”. Nhưng giờ đây bầu tròn 1 ứng cử viên cũng xảy ra khá phổ biến.
Từ bầu chức chủ tịch phường, bí thư phường, đến cấp quận, huyện, tỉnh, thành phố, rồi lên trung ương, các chức vụ tổng bí thư, chủ tịch nước, thủ tướng, chủ tịch quốc hội, cũng chủ yếu là bầu tròn. Việc bầu tròn được giải thích là để bảo đảm sự thống nhất, tập trung. Nhưng ở nước ta có nguyên tắc “tập trung dân chủ”, vừa tập trung, vừa dân chủ. Thảo luận, bầu cử là dân chủ. Nhưng khi đa số quyết định, cử tri quyết định, thì phải phục tùng, thi hành.
Nếu nói rằng bầu tròn là để bảo đảm tính thống nhất, tập trung, thế thì không cần bầu nữa, xin đảng cứ cử người ra lãnh đạo đất nước, tổ chức bầu làm gì cho tốn phí ngân quỹ nhà nước, mất thời gian của đảng viên, của nhân dân, của đại biểu quốc hội. Chính trong đảng cũng đã có nhiều ý kiến phê phán tệ bầu tròn này, nhưng chưa thấy sửa được bao nhiêu. Cựu thủ tướng Võ Văn Kiệt gần đây cũng đã có ý kiến bầu chức vụ cao cấp của đảng nên để tất cả trên dưới 3 triệu đảng viên bầu, hoặc để hơn một ngàn đại biểu dự Đại hội đảng bầu, không nên chỉ hơn 150 vị ủy viên trung ương bầu.
Nước ta đã bước sang năm thứ 20 của công cuộc đổi mới, năm nay đảng tổ chức Đại hội lần thứ 10, với phương châm tiếp tục đổi mới hơn nữa, đưa đổi mới lên tầm cao mới, nhằm đưa nước ta ra khỏi đói nghèo, lạc hậu. Đó là nhiệm vụ vô cùng vinh quang và nặng nề của đảng. Để thực hiện được nhiệm vụ lãnh đạo đất nước nặng nề và vinh quang đó, đảng hãy đi đầu trong đổi mới việc bầu các chức vụ lãnh đạo trong đảng trước, để sau đó các cơ quan chính phủ, nhà nước, các địa phương học tập.
Bản chất của bầu cử là phải ít nhất có 2 ứng cử viên, bởi vậy Đại hội đảng 10 khi bầu các chức vụ lãnh đạo trong đảng, xin có ít nhất 2 ứng cử viên. Đến việc giới thiệu các ứng cử viên cho các chức vụ cao nhất của nhà nước, chính phủ, quốc hội, cũng xin đảng giới thiệu ít nhất 2 ứng cử viên cho mỗi chức vụ, để Quốc hội bầu. Ở các địa phương cũng vậy. Bầu bí thư, chủ tịch tỉnh, thành phố, rồi cấp quận, huyện, phường, xã, cũng xin có ít nhất 2 ứng cử viên, để đảng viên và nhân dân có quyền lựa chọn.
Nền văn minh của xã hội loài người đã bước sang thế kỷ 21, trình độ dân trí và dân chủ của nhân dân cũng đã được nâng lên một bước. Trên thế giới chỉ còn rất ít nước có kiểu bầu tròn - độc diễn bầu cử như vậy, và đều bị nhân dân lên án, thế giới lên án. Xin hãy tôn trọng quyền làm chủ trong bầu cử của đảng viên, của nhân dân, của đại biểu hội đồng nhân dân các cấp, và của đại biểu quốc hội.
Minh Tuấn
(CTV của Dân trí ở Tokyo)