Bài 2: “Ngốn” 14 tỉ đồng tái định cư cho dân nghèo, dự án tan hoang đến... rợn người!

Tái định cư cho dân nghèo là…bãi đất trống, lỗi tại ông trời!

Theo tài liệu điều tra của phóng viên Dân trí, quyết định của Thủ tướng Chính phủ về chính sách an sinh xã hội có ý nghĩa hết sức to lớn dành cho người dân các vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, biên giới hải đảo…để ổn định cuộc sống.

Ngày 20/12/2010, UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt Dự án đầu tư tổng thể bố trí ổn định dân cư vùng bán ngập hồ Núi Cốc. Trong đó, di chuyển 104 hộ dân thuộc 3 xã Lục Ba, Tân Thái, Vạn Thọ thuộc huyện Đại Từ sang khu tái định cư (TĐC) để ổn định cuộc sống.

Theo tổng thể Dự án đã được tỉnh Thái Nguyên phê duyệt, thì xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ (tỉnh Thái Nguyên), có 35 hộ dân thuộc diện vùng bán ngập hồ Núi Cốc được nằm trong kế hoạch di chuyển lên cạn để ổn định cuộc sống tại khu TĐC với tổng mức đầu tư hơn 16 tỷ đồng; khu TĐC này gồm các hạng mục: San nền, hệ thống giao thông, cấp nước sinh hoạt, hệ thống thoát nước, hệ thống cấp điện, nhà văn hóa, nhà vệ sinh.

Trong văn bản gửi Hội đồng Nhân dân và UBND tỉnh Thái Nguyên ngày 11/10/2016, Sở NN&PTNT tỉnh này đã báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch TĐC cho 35 hộ dân của xã Vạn Thọ: “Tổng vốn thực hiện dự án 14 tỷ đồng, đạt 86,8% tổng mức đầu tư của dự án (hơn 16 tỷ đồng), thi công đạt 80% khối lượng.

Tuy nhiên, khi dự án đang về đích thì do đêm 22/4/2010, trời mưa lớn gây sạt, trượt đất. Sau đó nhiều đoàn công tác liên ngành gồm các sở: Sở Xây dựng, Sở kế hoạch và đầu tư, Sở Tài chính, Sở NN&PT…đã kiểm tra thực tế, xác định nguyên nhân.

Theo báo cáo của Sở NNPT&NT, đơn vị quản lí Chi cục Phát triển nông thông là chủ đầu tư dự án đã báo cáo lên UBND tỉnh Thái Nguyên cho rằng: “Nguyên nhân sạt lở là do tình hình thời tiết ngày càng diễn biến bất thường, phức tạp, khó lường, đặc biệt là trận mưa lớn đã gây ra vụ sạt lở đất trên khu vực TĐC”. Theo đó, UBND tỉnh đã yêu cầu tạm dừng thi công để chờ kết luận, thống nhất biện pháp xử lý.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng gửi UBND tỉnh Thái Nguyên về nguyên nhân gây sạt trượt gồm tổ hợp nhiều nguyên nhân nhưng chính là do địa chất thuỷ văn, lượng mưa lớn, làm tăng độ dốc mái taluy dương… Tuy nhiên, Sở này khẳng định, việc lập nhiệm vụ khảo sát, phương án khảo sát của tư vấn thiết kế không tuân thủ các quy định về khảo sát và Chủ đầu tư phê duyệt nhiệm vụ, phương án khảo sát không tuân thủ quy định về quản lí chất lượng công trình xây dựng.

Và thiếu các khảo sát về địa chất thuỷ văn cũng như những tác động của điều kiện thuỷ văn tác động đến công trình. Do đó, dẫn đến việc lấy các chỉ tiêu cơ lí của đất để tính toán ổn định cho mái taluy của công trình là chưa phản án tính chuẩn xác các số liệu đầu vào để tính toán ổn định mái taluy khu vực san gạt dẫn đến sạt, trượt như hiện nay. Phần sạt lở đều năm ngoài vị trí lỗ khoan khảo sát thiết kế.

Hiện nay, công trình vẫn đang tạm dừng thi công. Tuy nhiên theo tìm hiểu của phóng viên Dân trí thì giữa báo cáo của Sở NNPT&NT – đơn vị chủ quản Chủ đầu tư là Chi cục Phát triển nông thôn có một sự khá vênh nhau, toàn bộ khu TĐC dành cho người dân vẫn chỉ là một bãi đất trống, hệ thống thoát nước thì cũng không thể tiêu thoát nước được, còn nhà văn hoá thì gần như tê liệt…vì thế những hộ dân nghèo trong vùng bán ngập thấp thỏm chờ đợi gần 10 năm để được về khu TĐC thì giờ lại yên vị dưới lòng hồ Núi Cốc, hàng ngày mùa con nước họ lại lo chạy lũ lụt để bảo toàn mạng sống.

Tan giấc mộng lên cạn của hàng chục hộ dân nghèo sống trong lòng hồ Núi Cốc

Có thể nói, hàng chục hộ dân nghèo vùng bán ngập lòng hồ Núi Cốc mong ngóng gần 10 năm để được lên cạn đã tan giấc mộng. Bởi toàn bộ khu TĐC dành cho họ giờ vẫn chỉ là bãi đất trống trong khi đó nó đã “ngốn” 14 tỉ đồng của Nhà nước, còn đơn vị chịu trách nhiệm thì lại đổ lại tại ông trời!

Trao đổi với phóng viên, anh Vũ Hữu Khoa (xóm 10, xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ) là gia đình anh thuộc diện được di dời, bức xúc cho biết: “Người dân chúng tôi biết là có dự án, chờ đợi nhiều năm nay, không biết Nhà nước đã đổ bao nhiêu tiền vào dự án này. Chúng tôi chỉ biết cái mà họ gọi là dự án hiện nay chỉ là một khu đất trống, sạt lở”.

Anh Khoa cho hay, hàng năm vào mùa mưa, nước hồ Núi Cốc dâng cao đều khiến nhà anh và các hộ dân khác bị ngập, có những đợt nước dâng cao khiến trong nhà bị ngập tới hơn nửa mét nước, hoa mầu ngoài ruộng mà chưa kịp thu hoạch thì coi như mất trắng.

“Những lúc như thế vợ chồng tôi và hai con nhỏ lại phải kê giường, di chuyển tài sản lên vị trí cao ngoài nhà để tránh nước. Khổ lắm các anh ạ. Mùa nước tới đây, nếu nước hồ dâng cao không biết chúng tôi sẽ sống thế nào”, anh Khoa nói.

Theo anh Đoàn Đình Duyên, trưởng xóm 10 xã Vạn Thọ, những gia đình ở đây thuộc vùng bán ngập thì rất vất vả, hàng năm nước ngập cả vào trong nhà, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống kinh tế của nhân dân, cũng có nhiều ý kiến của nhân dân lên trên rồi nhưng hiện nay chưa giải quyết được.

“Mặc dù ở nhà ngập nước, nhưng nếu mỗi khi chúng tôi tôn tạo đổ đất, lập tức là chính quyền đến can thiệp xử lí ngay. Ngoài chính quyền địa phương còn có lực lượng của bên Thủy nông quản lí lòng hồ Núi Cốc không cho xây dựng và không cho tôn tạo chỗ ở, nếu mà tôn tạo thì người ta đến lập biên bản vi phạm hành lang của lòng hồ Núi Cốc vì thế người dân cứ phải sống chung với lũ lụt.

Số tiền 14/16 tỷ đồng đã đổ vào dự án với mục đích giải quyết vấn đề cấp bách là di dân vùng bán ngập hồ Núi Cốc, nhưng dự án hiện nay đang “đắp chiếu”. Các hộ dân thuộc diện di dời vùng bán ngập hồ Núi Cốc khẳng định với phóng viên đến thời điểm hiện tại không có bất cứ hộ nào nhận được tiền hỗ trợ di dời vì tình trạng dự án TĐC này vẫn là bãi đất trống.

Trao đổi với phóng viên, người dân ở đây vô cùng bức xúc yêu cầu đã đến lúc tỉnh Thái Nguyên và các cơ quan chức năng cần làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân liên quan đến dự án này, hàng chục tỉ đồng là tiền ngân sách Nhà nước đã được đầu tư vào dự án như thế nào để nhận lại một khu đất trống? Ai phải chịu trách nhiệm?

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc 

Tuấn Hợp - Ngọc Liên