Mục tiêu 1 triệu nhà ở công nhân ra sao khi không dự án nào có vốn ưu đãi??

Đó là một trong số những nội dung Bộ Xây dựng báo cáo giải trình trước phiên chất vấn tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV. Bộ trưởng Bộ Xây dựng là một trong những tư lệnh ngành được chọn đăng đàn trả lời chất vấn lần này.

Kế hoạch 9.000 tỷ, chỉ bố trí được 3.000

Báo cáo Quốc hội trước phiên chất vấn, Bộ trưởng Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho hay, hiện vẫn còn một số tồn tại, khó khăn, vướng mắc trong việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân dù hành lang pháp lý khá đầy đủ.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, ngân sách Trung ương chưa bố trí được đầy đủ nguồn vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Vốn bố trí cho Ngân hàng Chính sách xã hội trong giai đoạn 2016-2020 rất thấp, khoảng 3.163 trong tổng số 9.000 tỷ đồng (chỉ đáp ứng khoảng 35% so với nhu cầu).

Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách, tính đến tháng 10/2022, đơn vị đã giải ngân được 2.306 tỷ đồng cho 6.673 khách hàng thuộc đối tượng vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà công nhân, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở.

4 Ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ định không được bố trí nguồn vốn để cấp bù lãi suất cho vay nhà ở xã hội. Vì vậy, trong giai đoạn 2016-2020 không có chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân nào được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi.

Theo Bộ trưởng Xây dựng, quy định pháp luật trong phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp còn nhiều vướng mắc.

Cụ thể, ngân sách cấp vốn cho vay ưu đãi xây dựng nhà ở xã hội còn thấp; đến nay cũng chưa bố trí nguồn vốn cấp bù lãi suất cho bốn ngân hàng được chỉ định cho vay ưu đãi nhà ở xã hội.

Chương trình 1 triệu nhà ở thu nhập thấp ra sao?

Nhiều địa phương chưa quan tâm đến việc phát triển nhà ở xã hội; việc dành quỹ đất 20% thuộc các khu đô thị mới, các dự án nhà ở thương mại chưa được thực hiện triệt để hoặc chưa được sử dụng đúng mục đích; thiếu quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội tại vị trí thuận lợi ở các đô thị lớn; nhiều khu công nghiệp được hình thành, nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân; chưa quan tâm đúng mức tới việc hỗ trợ chủ đầu tư trong việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án nhà ở xã hội theo quy định.

Chính sách ưu đãi chưa hấp dẫn doanh nghiệp đầu tư và địa phương cũng không mặn mà với phát triển nhà ở xã hội. Doanh nghiệp khu công nghiệp ít chú trọng đến nhà ở cho công nhân..

Mặc dù Nhà nước đã có nhiều ưu đãi cho nhà ở xã hội nhưng các cơ chế chính sách ưu đãi hiện nay chưa đủ sức hấp dẫn các doanh nghiệp đầu tư các dự án nhà ở xã hội, nhất là nhà ở xã hội cho thuê.

Trước những tồn tại, hạn chế nêu trên, Bộ Xây dựng cho rằng cần tiếp tục tập trung nghiên cứu, sửa đổi Luật Nhà ở năm 2014 đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi) và các văn bản pháp luật khác có liên quan, trong đó sửa đổi các cơ chế, chính sách cho nhóm đối tượng thu nhập thấp, quy định cụ thể về đối tượng, điều kiện thụ hưởng; việc quy hoạch, dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội…

Bộ này cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính liên quan đến việc thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội cho công nhân, người thu nhập thấp; thúc đẩy thị trường bất động sản và đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030 mà bộ này đã trình Chính phủ.