Kiến nghị khởi tố nhiều đơn vị nợ bảo hiểm hàng chục tỷ đồng

Thống kê của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Thanh Hóa, tính đến hết quý IV/2022, trên địa bàn tỉnh này có hàng nghìn doanh nghiệp, như đơn vị khối hành chính sự nghiệp nợ BHXH, với số tiền hơn 466 tỷ đồng.

Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh Thanh Hóa khóa XVIII, nhiệm kỳ 2021-2026 đã có kế hoạch tổ chức phiên giải trình về tình trạng chậm đóng BHXH, Bảo hiểm y tế (BHYT), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) vào tháng 4/2023 tới đây.

BHXH Thanh Hóa đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh này ban hành công văn chấn chỉnh việc chậm trích nộp BHXH, BHYT, BHTN. Trong đó, yêu cầu giám đốc các sở, trưởng các ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh; Chủ tịch UBND các huyện, thị xã, thành phố theo chức năng, nhiệm vụ triển khai nhiều giải pháp nhằm khắc phục triệt để tình trạng chậm trích nộp, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN tại các đơn vị, địa phương thuộc trách nhiệm quản lý.

Hằng năm, BHXH Thanh Hóa đều phối hợp với các sở, ngành có liên quan tham mưu cho Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành nhiều quyết định, kế hoạch, văn bản lãnh đạo, chỉ đạo; thường xuyên rà soát, gửi văn bản đến các đơn vị có số tiền chậm đóng lớn, thời gian kéo dài để đôn đốc thực hiện việc trích nộp cho người lao động.

Để giảm số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN xuống dưới mức được giao theo quy định, BHXH Thanh Hóa đã định kỳ báo cáo, tranh thủ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở trong thực hiện các giải pháp để đôn đốc thu, giảm số tiền chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn.

Thường xuyên phối hợp với phối hợp với cấp ủy, chính quyền các cấp, các sở, ngành, các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai công tác thông tin, tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật BHXH, BHYT, BHTN nhằm nâng cao hiểu biết, tạo sự chuyển biến của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong việc chấp hành chính sách, pháp luật BHXH, BHYT, BHTN…

Từ năm 2020 đến 2022, ngành BHXH tiến hành 149 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 22 đơn vị BHXH huyện, 635 đơn vị sử dụng lao động và 40 đơn vị ký hợp đồng khám, chữa bệnh BHYT. Ngành đồng thời tiến thành 14 cuộc kiểm tra, thanh tra liên ngành đối với 111 đơn vị sử dụng lao động.

Qua thanh tra, kiểm tra, ngành BHXH đã yêu cầu các đơn vị sử dụng lao động truy đóng bắt buộc cho 2.011 lao động với số tiền hơn 5 tỷ đồng; giảm thời gian đóng BHXH cho 7 lao không thuộc đối tượng đóng với số tiền hơn 105 triệu đồng; 467 đối tượng đóng thiếu mức đóng với số tiền phải đóng điều chỉnh tăng hơn 325 triệu đồng.

Lập biên bản vi phạm hành chính và ban hành 16 quyết định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN với số tiền phạt là gần 2 tỷ đồng.

Từ năm 2020 đến năm 2022, BHXH tỉnh đã lập và chuyển hồ sơ đến cơ quan cảnh sát điều tra kiến nghị khởi tố đối với một số đơn vị nợ BHXH kéo dài như: Công ty cổ phần xây dựng Hancorp.2, Công ty cổ phần Licogi 15, Công ty TNHH may Vạn Hà, Công ty TNHH TS VINA và Công ty TNHH may Đa Lộc.

Theo quy định từ ngày 1/1/2016, cơ quan BHXH không có quyền khởi kiện ra Tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH mà giao quyền khởi kiện cho tổ chức Công đoàn. BHXH Thanh Hóa đã cung cấp số liệu chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN cho tổ chức Công đoàn, tuy nhiên do còn những khó khăn, vướng mắc, nhất là về mặt pháp lý trong khởi kiện nên đến nay, trên địa bàn, tổ chức Công đoàn vẫn chưa thực hiện khởi kiện được đơn vị nào.

Trong thời gian qua, một số đơn vị sử dụng lao động có dấu hiệu gia tăng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động. Trong công tác thanh tra, kiểm tra, khi phát hiện có sai phạm thì các đơn vị lập biên bản vi phạm hành chính đa số với hành vi chậm đóng.

Tuy nhiên, tại các quy định, hướng dẫn hiện hành thì hành vi này chưa đủ yếu tố cấu thành tội danh trốn đóng BHXH, dù đã bị xử lý hành chính nhiều lần. Do đó, mặc dù cơ quan BHXH chuyển hồ sơ một số đơn vị sử dụng lao động bị xử phạt vi phạm hành chính cho cơ quan công an để điều tra, xử lý theo điều 216 Bộ luật Hình sự, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc nên hiện tại chưa xem xét xử lý.

Để khắc phục tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài, thời gian tới BHXH tiếp tục chủ động, thường xuyên báo cáo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh về tình hình chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn để tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo trong quá trình thực hiện, nhất là trong việc chỉ đạo các ngành liên quan hỗ trợ ngành BHXH trong công tác thu hồi số tiền chậm đóng tại các đơn vị sử dụng lao động…

BHXH Thanh Hóa đề nghị các bộ, ngành chức năng có liên quan nghiên cứu các quy định của pháp luật, tham mưu cho Chính phủ ban hành quy định, hướng dẫn về quản lý thu, giảm số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN để cụ thể hóa các biện pháp, chế tài kiểm soát thu, giảm số tiền chậm đóng, nhất là đối với các đơn vị doanh nghiệp giải thể, phá sản, chủ bỏ trốn, chấm dứt hoạt động.

Đề nghị UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh xử lý trách nhiệm đối với người đứng đầu trong các đơn vị để số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài, nhất là đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp.

Tiếp tục đưa tiêu chí đóng đúng, đủ, kịp thời BHXH, BHYT, BHTN vào chỉ tiêu đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của đơn vị; không hiệp y các danh hiệu thi đua, công nhận tổ chức chính trị - xã hội đạt danh hiệu trong sạch, vững mạnh hằng năm; không phê duyệt trúng thầu xây dựng công trình sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước (hoặc có nguồn gốc ngân sách nhà nước) đối với các đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN.

Đề nghị Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thuế tỉnh định kỳ cung cấp cho BHXH Thanh Hóa danh sách các doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, đang hoạt động, đăng ký tạm dừng hoạt động và đã làm thủ tục giải thể, phá sản… để cơ quan BHXH rà soát, đôn đốc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.

Đề nghị tổ chức Công đoàn và cơ quan công an, căn cứ quy định của pháp luật xem xét khởi kiện ra tòa án đối với đơn vị có hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN, làm ảnh hưởng đến quyền lợi và lợi ích hợp pháp của người lao động; phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan làm rõ các yếu tố, nếu đủ căn cứ thì khởi tố về hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN theo quy định tại Điều 214, 215, 216 của Bộ luật hình sự (sửa đổi), để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật đối với các trường hợp vi phạm nhằm bảo vệ quyền, lợi ích cho người lao động.