Hậu ly hôn, mẹ muốn đổi họ cho con có cần sự đồng ý của cha?

Chị Lê Thị Thu (32 tuổi, ngụ tại TPHCM) cho biết đã ly hôn 6 năm, con nhỏ 8 tuổi đang ở với mẹ. Nay chị muốn làm thủ tục đổi họ cho con từ họ cha sang họ mẹ nhưng không rõ pháp luật quy định việc này như thế nào.

Trả lời câu hỏi trên, luật sư Nguyễn Thị Phương (Giám đốc Công ty Luật Sư 24H HCMC) cho biết, quyền có họ, tên là quyền nhân thân rất quan trọng đối với mỗi cá nhân. Họ, tên có từ thời điểm mỗi người được sinh ra.

Theo khoản 1 Điều 26 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: cá nhân có quyền có họ tên (bao gồm cả chữ đệm nếu có). Họ, tên của một người được xác định theo họ, tên khai sinh của người đó.

Vì nhiều lý do cá nhân và xã hội mà một người mẹ muốn thay đổi họ của con, đổi từ họ cha sang họ mẹ. Dưới góc độ của một người làm về lĩnh vực pháp lý, nữ luật sư chỉ rõ quy định của pháp luật hiện hành về quyền đổi "họ" cho con.

Về quyền thay đổi "Họ", Điểm a Khoản 1 Điều 27 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định như sau:

"1. Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ trong trường hợp sau đây:

a) Thay đổi họ cho con đẻ từ họ của cha đẻ sang họ của mẹ đẻ hoặc ngược lại".

Tại Điều 26 Luật Hộ tịch năm 2014, quy định phạm vi thay đổi hộ tịch gồm:

"1. Thay đổi họ, chữ đệm và tên của cá nhân trong nội dung khai sinh đã đăng ký khi có căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự.

Thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký sau khi được nhận làm con nuôi theo quy định của Luật nuôi con nuôi".

Khoản 1 Điều 7 Nghị định số 123/2015/NĐ-CP quy định:

Việc thay đổi họ, chữ đệm, tên cho người dưới 18 tuổi theo quy định tại khoản 1 điều 26 của Luật Hộ tịch phải có sự đồng ý của cha, mẹ người đó và được thể hiện rõ trong tờ khai; đối với người từ đủ 9 tuổi trở lên thì còn phải có sự đồng ý của người đó.

Quyền thay đổi họ cho con là quyền cơ bản của cha mẹ. Tuy nhiên, đối với trường hợp người mẹ muốn thay đổi họ của con, từ họ của người cha sang họ của người mẹ thì phải có sự đồng ý của người cha và được thể hiện rõ trong tờ khai đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch khi làm thủ tục. Trong trường hợp con từ đủ 9 tuổi trở lên thì việc thay đổi họ phải được sự đồng ý của trẻ.

Về thẩm quyền giải quyết, bà Phương cho biết, nếu thay đổi họ cho trẻ dưới 14 tuổi thì thẩm quyền giải quyết thuộc UBND cấp xã nơi đã đăng ký khai sinh trước đây của trẻ hoặc nơi cư trú của trẻ. Nếu trẻ đủ 14 tuổi trở lên thì thẩm quyền giải quyết thuộc UBND cấp huyện.

Hồ sơ trong trường hợp cụ thể của người mẹ muốn đổi họ cho con nêu trên cần có: Tờ khai đăng ký thay đổi, cải chính, bổ sung thông tin hộ tịch, xác định lại dân tộc theo mẫu; Giấy khai sinh; căn cước công dân hoặc mã định danh.