Chấm dứt tình trạng lao động phải đóng BHXH 2 lần ở Việt Nam và Hàn Quốc

Sửa đổi Luật BHXH vì người dân

Ngày 30/9, tại TPHCM, Bộ Lao động - Thương binh và xã hội phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức hội nghị triển khai, hướng dẫn thực hiện Hiệp định Việt Nam - Hàn Quốc về BHXH cho các địa phương khu vực phía Nam.

Hội nghị có sự tham gia của lãnh đạo Sở LĐ-TB&XH, Liên đoàn Lao động, BHXH của 10 tỉnh, thành phía Nam và nhiều hiệp hội, doanh nghiệp, đơn vị cung ứng lao động…

Hội nghị được tổ chức nhằm kịp thời thông tin, phổ biến và hướng dẫn các cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp tại địa phương về các quy định, chính sách mới của Luật BHXH số 41/2024/QH15 và triển khai các nội dung của Hiệp định giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hàn quốc về BHXH (gọi tắt là Hiệp định Việt Nam - Hàn Quốc về BHXH).

Tại hội nghị, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH), trình bày những nội dung chính trong Luật BHXH sửa đổi năm 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 như: Bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng; liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản; mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; gia tăng quyền lợi, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu…

Theo ông Giang, Luật BHXH năm 2024 là luật khó và mang tính chuyên môn rất sâu. Do đó, ông đề nghị các cơ quan BHXH, LĐLĐ cùng các Sở LĐ-TB&XH địa phương tăng cường tuyên truyền, thông tin đúng, đủ, kịp thời và chính xác để người lao động hiểu rõ hơn tính nhân văn của luật.

Ông Giang cho rằng, tư tưởng xuyên suốt của Chính phủ khi xây dựng Luật BHXH năm 2024 là tăng mức hưởng của người lao động nhưng không tăng mức đóng, việc tăng mức hưởng cho người dân thông qua tăng trách nhiệm của nhà nước.

Ông nêu ví dụ về chính sách trợ cấp hưu trí xã hội dành cho người từ 75 tuổi trở lên và người từ 70 tuổi trở lên thuộc hộ nghèo, cận nghèo. Chỉ riêng chính sách này khi có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 sẽ có hơn 1,2 triệu người cao tuổi được thụ hưởng, dự kiến ngân sách sẽ chi 4.000-5.000 tỷ đồng mỗi năm cho khoản trợ cấp này.

"Số tiền này hoàn toàn chi từ ngân sách nhà nước. Đây là chính sách hoàn toàn vì người dân", ông Giang nhấn mạnh.

Khắc phục tình trạng đóng trùng

Tại hội nghị, ông Trần Hải Nam, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH, trình bày một số nội dung cơ bản của Hiệp định Việt Nam - Hàn Quốc về BHXH và các quy định tại Luật BHXH năm 2024 về đàm phán, ký kết các Hiệp định.

Theo ông Nam, Luật BHXH năm 2014 quy định người lao động là công dân Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam có giấy phép lao động (hoặc chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề) đều thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.

Trong khi đó, Luật Hưu trí quốc gia Hàn Quốc cũng quy định người nước ngoài 18-60 tuổi sinh sống và làm việc trong doanh nghiệp tại Hàn Quốc có thể tham gia vào Chương trình hưu trí quốc gia giống như người Hàn Quốc bản xứ.

"Như vậy, với các quy định nêu trên thì người lao động Việt Nam và Hàn Quốc sẽ phải tham gia BHXH ở cả Việt Nam và Hàn Quốc. Do đó, việc ký kết Hiệp định về BHXH là cần thiết để khắc phục vấn đề đóng trùng", ông Nam cho biết.

Với sự cần thiết đó, từ năm 2015, Chính phủ đã giao cho Bộ LĐ-T&XH chủ trì đàm phán Hiệp định BHXH giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Hàn Quốc.

Qua 4 vòng đàm phán, dự thảo Hiệp định đã được thống nhất, trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, chấp thuận để Chính phủ ký kết.

Ngày 14/12/2021, tại Seoul (Hàn Quốc), Bộ trưởng Bộ LĐ-T&XH Đào Ngọc Dung cùng Bộ trưởng Bộ Y tế và Phúc lợi xã hội Hàn Quốc Kwon Deok-cheol đã ký kết Hiệp định song phương về BHXH.

Theo ông Nam, tính đến nay, số lao động Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng trên 650.000 người và hơn 150.000 lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam.

Do đó, ngoài Hàn Quốc, định hướng của Chính phủ là đẩy mạnh đàm phán, ký kết các Hiệp định song phương về BHXH với các quốc gia khác, trước hết là với các nước tiếp nhận nhiều người lao động Việt Nam và các nước có nhiều người lao động đến Việt Nam làm việc.

Như với Nhật Bản, từ năm 2018 đến nay đã có 5 cuộc họp giữa 2 bên để trao đổi thông tin. Hiện Bộ LĐ-TB&XH đang dự thảo hồ sơ trình Chính phủ cho phép đàm phán chính thức. Dự kiến hai bên có thể tiến hành đàm phán vòng 1 trong quý I/2025.

Theo ông Phạm Trường Giang, Chính phủ rất quan tâm đến việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài, không chỉ là về tiền lương mà còn là quyền lợi hưu trí của họ. Việc hợp tác song phương về BHXH như hiệp định này không chỉ mang lại quyền lợi cho người lao động mà doanh nghiệp và cả quốc gia đều hưởng lợi.

Ông Giang cho biết, để ký kết Hiệp định Việt Nam - Hàn Quốc về BHXH, chúng ta mất 6 năm vì đây là hiệp định đầu tiên, chưa có kinh nghiệm. Vì vậy, khi triển khai với các nước khác thì thời gian sẽ ngắn hơn nhiều.