3 quyền lợi thiết thân của người lao động khi nghỉ việc

Trên các diễn đàn lao động, thắc mắc thường gặp nhất của người lao động lần đầu nghỉ việc là làm sao để được hưởng các chế độ hỗ trợ với người thất nghiệp như trợ cấp, bảo hiểm y tế (BHYT), rút bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần…

Chị Liên (ngụ tại quận Bình Tân, TPHCM) mới nghỉ việc, thời hạn thẻ BHYT do cơ quan đóng sẽ hết vào cuối tháng. Chị không biết có thể tự gia hạn thẻ BHYT hay phải mua BHYT mới theo diện hộ gia đình…

"Tôi đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp ở đâu và thủ tục gồm những gì? Đến khi nào tôi có thể làm thủ tục rút BHXH một lần? Xin cho tôi biết cụ thể ngày sớm nhất và ngày trễ nhất tôi cần đến làm thủ tục rút BHXH một lần là từ ngày nào đến ngày nào?", chị Liên thắc mắc.

Trả lời chị Liên, BHXH Việt Nam cho biết, trường hợp của chị đã nghỉ làm tại doanh nghiệp nên thẻ BHXH đã cấp cho chị chỉ có giá trị sử dụng đến hết ngày cuối cùng của tháng doanh nghiệp báo giảm đóng BHXH cho chị, tức là tháng chị nghỉ việc.

Chị có thể được sử dụng BHYT dành cho người hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp sau khi có quyết định được hưởng chế độ này. Tuy nhiên, thời điểm hưởng tùy thuộc vào thời gian làm thủ tục hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp của chị.

Nếu thời điểm hết hạn BHYT do doanh nghiệp đóng đến khi bắt đầu thời gian hưởng BHYT dành cho người thất nghiệp kéo dài quá 3 tháng sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi tham gia BHYT 5 năm liên tục của chị.

Để tránh gián đoạn thời gian tham gia BHYT quá 3 tháng, chị Liên có thể liên hệ và cung cấp mã số BHXH in trên thẻ BHYT cấp trước đó cho Tổ chức dịch vụ thu BHXH, BHYT nơi cư trú để được hướng dẫn làm thủ tục đăng ký tiếp tục tham gia đóng BHYT theo đối tượng hộ gia đình.

Về bảo hiểm thất nghiệp, BHXH Việt Nam cho biết được quy định rõ tại Điều 49 Luật Việc làm. Nếu chị Liên đạt điều kiện quy định tại điều này sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Nếu đạt điều kiện trên, chị Liên có thể liên hệ trung tâm dịch vụ việc làm, chi nhánh bảo hiểm thất nghiệp tại địa phương để nộp hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Ngoài đăng ký trực tiếp, người lao động có thể đăng ký hưởng thất nghiệp online trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Về chế độ BHXH một lần, BHXH Việt Nam cho biết điều kiện hưởng được quy định tại Khoản 1, Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP và Điều 1 Thông tư số 18/2022/TT-BYT sửa đổi Điều 4 Thông tư số 56/2017/TT-BYT ngày 29/12/2017 của Bộ Y tế.

Theo đó, người lao động mà có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau.

Thứ nhất, người lao động đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH; lao động nữ là người hoạt động chuyên trách hoặc không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn đủ 55 tuổi khi nghỉ việc mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện.

Thứ hai, người lao động sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH.

Thứ ba, người lao động ra nước ngoài để định cư.

Thứ tư, người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS; người mắc các bệnh, tật có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hàng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.

Theo BHXH Việt Nam, nếu chị Liên đã đáp ứng đủ điều kiện theo quy định nêu trên, chị có quyền lựa chọn rút BHXH một lần bất kể thời điểm nào căn cứ vào nhu cầu thực tế của mình. Trường hợp chị không lựa chọn rút BHXH một lần thì được bảo lưu thời gian đóng BHXH, đến khi đi làm lại và tiếp tục đóng BHXH thì sẽ được cộng nối thời gian đóng BHXH.

Nếu có nguyện vọng hưởng BHXH một lần, chị Liên có thể đến cơ quan BHXH địa phương để nộp trực tiếp hồ sơ hoặc thông qua dịch vụ bưu chính. Hồ sơ hưởng BHXH một lần được quy định tại Điều 109 Luật BHXH năm 2014, bao gồm: Bản chính sổ BHXH và đơn đề nghị hưởng BHXH một lần.

Những trường hợp nộp hồ sơ nhận chế độ BHXH một lần vướng mắc về xác nhận cư trú hoặc căn cước công dân, người lao động có thể gọi về số điện thoại 024 39340058 (số đường dây nóng của Văn phòng BHXH Việt Nam tiếp nhận phản ánh về thủ tục hành chính) để được tư vấn.