Mỹ lo sợ IS biến thành "quái vật" mới

Trang National Interest của Mỹ mới đây có bài phân tích cho rằng tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã qua thời kỳ “vinh quang” nhưng đang biến đổi để thích nghi.

Giới chuyên gia Mỹ đang bày tỏ lo ngại về một liên minh “quái vật” giữa IS và al-Qaeda.

IS đang trong giai đoạn phòng thủ và cố gắng để sinh tồn, không giống như những cuộc tấn công năm 2014 khi IS đang mở rộng lãnh thổ, gây sốc cho cộng đồng quốc tế bằng những đoạn video tàn bạo và dùng tiền để thu hút những người theo chủ nghĩa khủng bố nước ngoài lên tới con số hàng nghìn người.

IS đã gánh chịu những tổn thất đáng kể về lãnh thổ ở Iraq và Syria. Những hạn chế về vấn đề nhập cảnh đã làm giảm số lượng các tay súng nước ngoài, giảm nguồn cung tài chính của IS. Các hoạt động tuyên truyền qua mạng xã hội cũng giảm sút theo.

Còn với al-Qaeda, nhóm này đã sa sút và như “rắn mất đầu” sau cái chết của Osama bin Laden. Mạng lưới của al-Qaeda bị thu hẹp khi nhiều tay súng bị tiêu diệt, bị bắt và lẩn trốn.

Trong suốt 7 năm qua, al-Qaeda đã không thực hiện bất kỳ cuộc tấn công khủng bố quy mô lớn nào. Nguy cơ từ nhóm khủng bố này đã được đánh giá là suy giảm trong các đánh giá nguy cơ hàng năm. Hiện tại, nhóm này phụ thuộc vào chi nhánh ở Yemen và al-Qaeda ở Bán đảo Arab (AQAP) để có được nguồn tài trợ và nhờ các đồng minh Taliban tìm chỗ trú ẩn, bảo vệ và di chuyển.

Những sự kiện gần đây đã gây ra tranh cãi gay gắt về những tác động từ sự bùng nổ của IS và sự suy giảm của al-Qaeda. Quan trọng hơn là IS sẽ lựa chọn hướng đi nào: phân quyền hoạt động và trở thành một phong trào hệ tư tưởng tương tự chiến lược hậu 9/11 của al-Qaeda, hay tìm kiếm sự sáp nhập với al-Qaeda?

Trong cuộc họp ngày 18/4, Phó Tổng thống Iraq Ayad Allawi đã tiết lộ rằng "các cuộc thảo luận và đối thoại" đã diễn ra giữa thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi và thủ lĩnh al-Qaeda Ayman al-Zawahiri. Tuy nhiên, ông Allawi không nói chính xác mục đích của cuộc họp này là gì.

Tương tự như vậy, vào ngày 26/4, trong một cuộc họp an ninh tại thủ đô Moscow, người đứng đầu Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) Alexander Bortnikov đã chỉ ra rằng khi phải đối mặt với thất bại tại Iraq và Syria, IS và các nhóm thánh chiến khác đang đàm phán để phát triển một chiến lược mới trên quy mô toàn cầu. Ông Bortnikov khẳng định rằng cả hai nhóm đang phát triển các thành trì mới trải từ Afghanistan đến Yemen và đến châu Phi.

Hai thông tin trên cho thấy những thông điệp kêu gọi các nhóm thánh chiến thống nhất gần đây của Thủ lĩnh Zawahiri là có mục đích rõ ràng. Đoạn ghi âm được tung lên mạng của Zawahiri kêu gọi “đoàn kết” không chỉ tại Syria mà trên toàn thế giới được coi là lời nhắn gián tiếp tới IS để cùng sáp nhập chống lại "kẻ thù chung".

Việc al- Qaeda và IS hợp nhất chắc chắn sẽ gây ra những tác động khó có thể lường trước không chỉ đối với khu vực mà còn có quy mô toàn cầu. Đặc biệt, vào thời điểm này, khả năng hợp tác giữa hai nhóm lớn hơn khả năng đối đầu.

Sự giống nhau trong tư tưởng giữa al- Qaeda và IS lớn hơn nhiều so với những khác biệt của hai nhóm. Ví dụ, cả al-Qaeda và IS đều tán thành những quan điểm cực đoan trên thế giới như đều ủng hộ người Sunni và muốn tạo ra một Vương triều Sunni toàn cầu.

Cả hai đều tuyên bố thánh chiến toàn cầu và bác bỏ trật tự thế giới hiện có. Cả hai đều tin rằng một cuộc chiến đang diễn ra giữa Hồi giáo với phương Tây, và Hồi giáo đang bị đe dọa.

Giới phân tích Mỹ cảnh báo, cộng đồng quốc tế rất có thể sẽ phải chiến đấu với một con quái vật mới được sinh ra từ "cuộc hôn nhân" giữa al-Qaeda và IS.

Xuất phát từ mối lo này, người Mỹ đề xuất rằng giải pháp chính trị khả thi đối với cuộc nội chiến ở Syria sẽ là yếu tố then chốt để đánh bại chủ nghĩa khủng bố.

Theo Thành Minh

Đất Việt