Khi cơ quan công quyền miễn cưỡng, đồng loạt trả lại xe tặng cho doanh nghiệp

Không phải cho đến thời điểm này mới có việc trả lại xe ô tô đắt tiền do doanh nghiệp tặng. Tháng 8/2016, UBND tỉnh Ninh Bình mặc dù đã nhận xe, chuyển hồ sơ đề nghị Bộ Tài chính xác lập quyền sở hữu nhà nước (xe công) với 3 chiếc xe giá trị trên 6,2 tỷ đồng do một doanh nghiệp đóng trên địa bàn tỉnh này tặng, đã rút lại đề nghị trên và trả lại xe cho doanh nghiệp đó.

Trong một bài viết vào tháng 7/2016 với tiêu đề "Bóng tối của Trịnh Xuân Thanh tại Halico", Dân trí cũng đã nêu chuyện ông Mai Văn Lợi, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Cồn rượu Hà Nội (Halico)-một đàn em của Trịnh Xuân Thanh đã chuyển một chiếc xe Mercedes E250 cho Bộ Công Thương "mượn". Sau khi báo nêu, Bộ Công Thương ngay trong ngày đã ra quyết định trả xe cho Halico.

Với các động thái trả xe của UBND tỉnh Cà Mau và Thành uỷ Đà Nẵng lần này cũng vậy, việc trả xe không phải ý muốn chủ động ngay từ đầu của chính quyền các tỉnh, thành phố trên mà sau khi có dư luận báo chí, ý kiến của nhiều chuyên gia luật, kinh tế và cuối cùng là ý kiến của người đứng đầu Chính phủ.

Cho nên, có thể nói, việc trả xe, tuy đáp ứng nguyện vọng của người dân mong muốn các cấp chính quyền phải công khai, minh bạch trong việc nhận quà tặng của doanh nghiệp và cũng khá kịp thời (trừ Đà Nẵng) nhưng đáng tiếc là việc "gửi lại quà" đó phần nhiều là sự miễn cưỡng.

Trên thực tế, Nhà nước hiện nay đã có tới 3 văn bản pháp luật quy định về việc cho và nhận quà tặng của các cơ quan, tổ chức Nhà nước, của cán bộ, công chức như Nghị định 29/NĐ-CP của Chính phủ năm 2014, Quyết định số 64/QĐ/TTg năm 2007 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định số 32/QĐ-TTg năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô.

Các văn bản trên đều quy định khá rõ về những cách thức, trình tự cho, nhận quà tặng và cả từ chối quà tặng của các tổ chức, cá nhân với các tổ chức, đơn vị nhà nước mà trong một số trường hợp, các bộ, ngành, địa phương có thể vận dụng, thậm chí có trường hợp vận dụng không sai khi nhận quà tặng của các tổ chức, cá nhân là những chiếc xe đắt tiền.

Tuy nhiên, thực tế cũng cho thấy không phải không có kẽ hở trong việc cho, nhận, sử dụng quà tặng là xe ô tô đắt tiền với giá trị lên tới hàng tỷ đồng/chiếc khi những chiếc xe đó thực tế lại không được sử dụng vào việc đi phòng chống thiên tai, chữa cháy rừng ...(có những xe đắt tiền sử dụng không phù hợp vào các việc như vậy), hoặc có thể được sử dụng vào mục đích khác khi ở cấp cơ sở còn thiếu hệ thống giám sát việc sử dụng quà tặng.

Hơn nữa, có những trường hợp tặng quà có dấu hiệu có động cơ không minh bạch khi chính đơn vị là doanh nghiệp tặng xe cho chính quyền lại chính là các đơn vị thuộc diện mình phải quản lý và doanh nghiệp đó còn chưa chấp hành tốt các quy định nhà nước nhất là về chính sách thuế mà một số tờ báo đã nêu trong tuần: Lao động, Pháp luật TP Hồ Chí Minh...Thì việc trả lại xe cho các doanh nghiệp này là điều không phải khuyến khích nữa mà là bắt buộc.

Mặc dù vậy, cũng không phải không có những trường hợp được phép tặng xe, nên tặng và nên nhận. Ví dụ có những doanh nghiệp chấp hành tốt chính sách, quy định nhà nước, kinh doanh có lợi nhuận lớn nhưng thực sự muốn đóng góp, tặng tiền, tặng những món quà để đóng góp sự phát triển của ngành, hay địa phương, ví dụ như tặng xe ô tô cứu hoả để chữa cháy rừng khi địa phương còn thiếu kinh phí mua xe, tặng xe để làm phương tiện chở bệnh nhân ở các bệnh viện...với tinh thần tự nguyện, thiện nguyện thì cũng đều nên cho và nên nhận.

Do đó, ở đây không phải là vấn đề tuyệt đối không nên nhận, không nên cho mà Nhà nước cần có các quy định, chính sách cụ thể hơn nữa để làm khiến việc cho, nhận quà tặng chặt chẽ, công khai, minh bạch. Người dân và báo chí có thể giám sát dễ dàng thì việc cho, tặng từ doanh nghiệp hay bất cứ một đơn vị, cá nhân nào cho các tổ chức, cơ quan, cán bộ, công chức Nhà nước sẽ được thực hiện tốt, không có yếu tố vụ lợi và được sự ủng hộ, đồng tình của người dân.

Mạnh Quân