Câu chuyện ADN về sự ra đời của quả chanh

Theo bằng chứng ADN, tất cả các loài trái cây họ cam có thể có nguồn gốc từ chân đồi phía đông nam của dãy Himalayas.

Các nhà khoa học quốc tế cho biết, những cây họ cam đầu tiên có từ khoảng 8 triệu năm trước, trước khi được trồng rộng rãi trên khắp thế giới.

Những cây này cuối cùng sinh ra những trái cây chúng ta thường dùng, từ những trái cam ngọt ngào cho đến những trái chanh đắng.

Những cây họ cam thuộc số những cây ăn quả được trồng phổ biến nhất trên thế giới, nhưng nguồn gốc của chúng vẫn chưa được làm rõ.

Để hiểu rõ hơn về nguồn gốc những cây họ cam, các nhà khoa học ở Mỹ và Tây Ban Nha đã phân tích hệ gen của hơn 50 loài trái cây họ cam, từ chanh đỏ lai Trung Quốc tới cam Seville.

Nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature đã chỉ ra rằng những loài cây họ cam hiện đại có xuất xứ từ một vài giống cây tự nhiên được tìm thấy ở một vùng bao gồm khu vực phía đông của Assam, phái bắc Myanmar và phía tây Vân Nam.

Khi khí hậu thay đổi hàng triệu năm trước, gây ra những cơn gió mùa yếu hơn và thời tiết khô hơn, những cây họ cam có thể đã phát triển ra ngoài dãy Himalayas và lan ra khắp vùng đông nam châu Á.

Từ đó, chúng lan ra những nơi còn lại trên thế giới, bao gồm cả Úc từ khoảng 4 triệu năm trước.

Phân tích này cho thấy những cây họ cam ngày nay là kết quả của hàng triệu năm tiến hóa, theo sau là hàng nghìn năm lai giống cây trồng nhân tạo.

Sơ đồ di truyền của những giống cây họ cam khác nhau được tìm thấy ngày nay có thể giúp các nhà khoa học tìm hiểu xem trái cây nào có thể chịu được sâu bệnh, và có thể phát triển loài trái cây họ cam mới.

Nhà nghiên cứu chính Guohong Albert Wu, thuộc Viện Nghiên cứu Gen của Bộ Năng lượng Mỹ, cho biết: “Hiểu được sự đa dạng loài và mối liên quan di truyền là bước đầu tiên hướng tới việc lai tạo những giống cây họ cam mới, với hương vị và khả năng kháng bệnh như mong muốn”.

Tiến sĩ Ilia Leitch thuộc Phòng nghiên cứu Jodrell tại Vườn Thực vật Hoàng gia Anh, Kew, nhận xét rằng nghiên cứu này có thể đem lại những trái cây họ cam có hương vị ngon hơn.

Bà cho biết: “Nó nhấn mạnh rằng các loại trái cây mà chúng ta vẫn cho là đương nhiên có một lịch sử phức tạp như thế nào liên quan đến việc di cư, lai tạo và trao đổi ADN giữa những loài khác nhau.

Vốn hiểu biết tốt hơn sẽ giúp đem lại những thông tin về những chương trình nhân giống trong tương lai, giúp vụ mùa vượt qua những thách thức như biến đổi khí hậu và bệnh tật, và tạo ra những đặc tính như người tiêu dùng mong muốn”.

Hồ sơ hóa thạch của những trái cây họ cam rất ít ỏi. Tuy nhiên, hóa thạch một chiếc lá họ cam đã được tìm thấy ở tây nam Trung Quốc có niên đại khoảng 8 triệu năm đã chứng minh cho dữ liệu trong các nghiên cứu di truyền.

Lộc Xuân (Theo BBC News)