Mẹ “thần đồng” Đỗ Nhật Nam: 7 bí quyết để trẻ em không sợ môn Văn

Trên đây là một trong những chia sẻ của chị Phan Hồ Điệp (giảng viên Trường ĐHSP Hà Nội), mẹ "thần đồng" Đỗ Nhật Nam để môn Văn không trở thành gánh nặng với mỗi trẻ em.

“Hôm trước một bà mẹ nhắn tin cho mình trong lo âu: Chị ơi, chuẩn bị thi học kì, cô giáo yêu cầu con em học thuộc 8 bài văn chị ạ. Mình tưởng tượng em bé đó ngồi lẩm nhẩm học thuộc từng bài văn. Và sợ hãi. Và chán ngán.

Cứ thế nên môn Văn dần trở thành nỗi ám ảnh thường trực. Vì học sinh phải “nói theo”, phải “viết theo”. Đến nỗi, học sinh còn lưu truyền câu nói: Em bắt đầu biết nói dối từ khi... học văn.

Nghe có gì xót xa lắm”...

Chị Phan Hồ Điệp đã chia sẻ câu chuyện trên đây của một phụ huynh về việc học Văn khiến nhiều phụ huynh giật mình. Do đó, theo chị, trong một nền giáo dục còn chưa kịp thay đổi, dưới đây là những điều mà phụ huynh có thể hỗ trợ con học Văn để các bà mẹ áp dụng thử.

Hãy lôi kéo sự hứng thú với môn văn của con thông qua việc cho trẻ được viết về những gì trẻ thích:

Ví dụ con mê siêu nhân, vũ trụ, mê động vật, thực vật... Bạn hãy ra những chủ đề đó. Hãy viết về siêu nhân trong trí tưởng tượng của con/ Nếu được làm một cái cây, con chọn làm cây gì, hãy miêu tả về “con - cái cây” đó cho mọi người cùng biết.

Trẻ con rất thích tưởng tượng nên hãy tận dụng tối đa điều này để khích lệ trẻ viết: Tưởng tượng và kể chuyện về một con mèo biết nói tiếng người/ Tưởng tượng một buổi sáng tỉnh dậy và thấy các con cá đang đi bộ trên đường rồi kể lại...

Trẻ con cũng rất thích “thay đổi thế giới”, hãy cho chúng được thực hiện điều này nhờ việc viết ra: Nếu con làm bộ trưởng/ làm phi hành gia/ làm người máy... con sẽ làm những gì.

Trẻ cũng cực kì thích những điều kì lạ, thú vị, hấp dẫn: Hãy tìm hiểu và viết lại về cái cây ăn thịt người/ động vật sống lâu nhất/ loài cây phát sáng.

Ngay từ khi con bắt đầu học viết văn, bạn hoàn toàn có thể hỗ trợ con viết bằng những bước sau:

Bước 1: Cho con lựa chọn chủ đề ( bất cứ điều gì con thích bạn nhé, đừng can thiệp hay định hướng)

Bước 2: Dùng các tờ giấy note để ghi lại những thông tin mà con thu thập được về chủ đề đó. Ví dụ, viết về loài hoa ăn thịt thì các thông tin có thể là: tên/ nơi sống/ điểm đặc biệt/ hình dáng của hoa/ tại sao gọi là hoa ăn thịt...

Bước 3: Hướng dẫn con viết đoạn mở đầu: Cái này dường như rất khó đối với các bạn ngại viết hoặc kĩ năng viết chưa tốt. Bạn hãy hỗ trợ bằng hệ thống câu hỏi:

- Con muốn biết mọi người biết gì về bài viết của con?

- Tại sao con nghĩ là mọi người lại thích bài viết này của con.

Chỉ cần trả lời những câu hỏi đó thôi là đã thành một đoạn mở bài rồi, không cần quá phức tạp như các bài văn trong nhà trường đâu.

Ví dụ, khi con viết bài về con gấu, chỉ cần con nói: Bài văn này sẽ viết về một con vật rất to béo là con gấu. Khi đọc xong bạn sẽ biết con gấu sống ở đâu, ăn gì và có gì đặc biệt.

Vậy là ổn rồi nhỉ.

Bước 4: Viết các phần còn lại: Hãy sử dụng thông tin trong tờ note. Mỗi một thông tin, hãy đặt cho chúng một câu mở đầu và các câu tiếp theo sẽ mở rộng ý cho câu mở đầu đó.

Hãy kết hợp môn Văn với các môn học khác.

Bạn có thể kết hợp Văn với Mỹ thuật khi khuyến khích con vẽ rồi nói lại, viết lại.

Có thể kết hợp Văn với Tự nhiên xã hội, ví dụ khi con tìm hiểu về sự tuyệt chủng của khủng long rồi tưởng tượng lại những ngày cuối cùng của khủng long và viết lại.

Có thể kết hợp văn với toán, ví dụ khi ra đề bài toán về phân số (qua chia phần quả táo) rồi hướng dẫn con viết đoạn văn về sự lòng biết ơn, sự nhường nhịn...

Trong học văn, hãy chú ý đến việc dạy CÁI ĐẸP hơn là dạy đúng, sai.

Văn học không phải là món ăn rồi tất cả mọi người cùng ăn và tất cả đều phải thấy ngon, “khẩu vị” luôn khác nhau. Con có những câu văn ngô nghê một chút, bật cười một chút nhưng là của riêng con thì đừng cố ép con phải viết giống như cô hướng dẫn.

Trong cuộc sống hàng ngày, hãy dạy con quan sát.

Hãy hỏi con về lá, về các loại hoa, về đàn kiến rong chơi, về chú chim đậu bên hiên nhà, về bụi hoa hồng mới mọc bông đầu tiên, về ánh nắng, về giọt mưa đậu trên cửa sổ... những câu chuyện đó có ý nghĩa hơn cả việc ngồi làm một bài văn “theo mẫu”.

Có hai điều nên tạo thành thói quen hàng ngày là:

Đọc sách và viết. Điều này sẽ rất có ích cho bé.

Việc giúp con tăng cường vốn từ và học tốt môn Văn có thể thực hiện ngay khi con còn nhỏ, thông qua ngay cách trò chuyện của bạn với con.

Những cách đó có thể là:

- Hỏi con chứ đừng chỉ cho con: Tại sao mình cần đi ngủ sớm con nhỉ? Tại sao mình cần rửa tay trước khi ăn?

- Giải thích thay vì đưa ra mệnh lệnh: Nếu con để đồ chơi ở ngoài này, nước mưa rơi vào có thể sẽ làm nó bị hỏng hoặc bị phai màu.

- Khuyến khích sự tự nhìn nhận về một công việc/ cảm xúc: Con nghĩ con nên làm gì để khỏi giận dữ/ Con nghĩ thế nào về bức tranh con vừa vẽ...

- Hãy nói chuyện với con như với một người lớn: Bạn không cần né tránh những từ mà bạn cho là khó hiểu hay hoa mĩ một chút. Trẻ thích được như thế vì đó là quá trình trẻ tìm hiểu và khám phá.

Học Văn đâu chỉ để viết những bài văn như mẫu. Học văn là để trẻ yêu thương cuộc sống này, yêu thương mọi người.

Đừng vì chạy theo điểm số mà tước mất của trẻ cơ hội đó.

Các thầy cô và bố mẹ ơi!

Mỹ Hà (ghi)