Tổng thống Obama: “Tôi cảm thấy gần gũi với Việt Nam hơn bao giờ hết”

Thứ trưởng Hà Kim Ngọc là một trong những thành viên của đoàn Việt Nam ra Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất (TPHCM) tiễn Tổng thống Mỹ Barack Obama chiều ngày 25/5. Gặp gỡ báo chí ngay sau khi về Hà Nội, ông đã thông báo về kết quả cũng như chia sẻ cảm nhận của ông về chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ.

Xóa bỏ tàn dư cuối cùng của chiến tranh lạnh

Xin Thứ trưởng đánh giá về những kết quả nổi bật của chuyến thăm Việt Nam của Tống thống Obama?

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama đã kết thúc thành công với một số kết quả kết nổi bật như sau:

Về chính trị-ngoại giao, hai bên đã ra tuyên bố chung nhất trí tăng cường quan hệ Đối tác toàn diện theo hướng thực chất, hiệu quả, bền vững vì lợi ích của hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và thế giới. Tuyên bố chung đã tái khẳng định cam kết của hai bên trong việc tuân thủ Hiến chương Liên Hợp quốc, tôn trọng luật pháp quốc tế, tôn trọng thể chế chính trị, độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của mỗi nước. Tổng thống Obama khẳng định dù chính quyền mới là của Đảng nào, Cộng hòa hay Dân Chủ, Mỹ vẫn sẽ tiếp tục duy trì chính sách với Việt Nam.

Về kinh tế, hai bên sẽ tập trung hợp tác nhiều hơn vào lĩnh vực thương mại, đầu tư, khoa học công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, chống biến đổi khí hậu. Chủ trương này được minh chứng bằng những thỏa thuận kinh tế lớn với trị giá lên tới 16,3 tỷ USD trong lĩnh vực hàng không và điện gió được ký kết trong chuyến thăm của ông Obama.

Tổng thống khẳng định quyết tâm thúc đẩy Quốc hội Mỹ thông qua TPP trong năm 2016, đồng thời cam kết hỗ trợ Việt Nam về kỹ thuật để triển khai hiệp định này; tiếp tục mở cửa thị trường Mỹ cho hàng hóa Việt Nam; xem xét thuận lợi cho việc nhập xoài và vú sữa.

Về quốc phòng an ninh, Tổng thống Obama đã tuyên bố dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Như vậy, tàn dư cuối cùng của chiến tranh lạnh giữa hai nước đã được xóa bỏ.

Hai bên cũng nhất trí gia tăng hợp tác trong lĩnh vực cảnh sát biển, cứu hộ, cứu nạn, ưu tiên cao hơn cho hợp tác giải quyết hậu quả chiến tranh. Tổng thống Obama cam kết giúp Việt Nam giải quyết hậu quả chiến tranh.

Về giáo dục, hai bên đã đạt được một số thỏa thuận hợp tác, trong đó có việc thành lập Đại học FullBright tại Việt Nam, thỏa thuận về việc Việt Nam cho phép các tình nguyện viên Mỹ vào dạy Tiếng Anh ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh trong khuôn khổ chương trình hòa bình. Gia tăng trao đổi sinh viên hai nước.

Hai bên cũng nhất trí tăng cường phối hợp giải quyết các thách thức chung ở khu vực và toàn cầu, bao gồm các vấn đề liên quan đến Biển Đông, biến đổi khí hậu, chống buôn bán động vật hoanng dã. Về Biển Đông, hai bên khẳng định lại lập trường đã nêu trong tuyên bố Sunnylands của Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN-Mỹ tháng 2/2016.

Ngoài ra, Việt-Mỹ cũng thống nhất một số nội dung quan trọng trong lĩnh vực khoa học-công nghệ và y tế như ký kết bản thỏa thuận liên quan triển khai thủ tục hành chính trong khuôn khổ Hiệp định về sử dụng hòa bình năng lượng hạt nhân (Hiệp định 123) và một số thỏa thuận khác liên quan đến các dự án dầu khí, điện mặt trời và điện gió. Mỹ cũng cam kết ủng hộ Việt Nam tăng cường năng lực về y tế biển đảo.

Thứ trưởng đánh giá thế nào về về quyết định dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí sát thương của Mỹ với Việt Nam?

Như các bạn đều biết, hơn 20 năm sau khi hai bên tuyên bố thiết lập quan hệ ngoại giao (7/1995), sự tồn tại của một lệnh cấm vận-di sản của thời kỳ Chiến tranh Lạnh-là điều bất bình thường. Việc Tổng thống Obama dỡ bỏ lệnh cấm vận này là một bước tiến quan trọng trong quan hệ như Obama nói trong cuộc gặp Lãnh đạo cấp cao ta là sự phát triển tự nhiên trong hợp tác Việt-Mỹ. Quyết định này cho thấy quan hệ hai nước đã được bình thường hóa với đúng nghĩa của nó, tạo điều kiện thúc đẩy hợp tác toàn diện giữa hai bên, trong đó có hợp tác quốc phòng, góp phần xây dựng lòng tin giữa hai nước.

Đối với Việt Nam, quyết định này đã giúp đa dạng hóa nguồn cung vũ khí, trang thiết bị quân sự.

Tôi muốn nhấn mạnh chính sách nhất quán của Việt Nam là hòa hiếu, chủ trương giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình, ngoại giao và pháp lý. Mục đích của nước ta khi tăng cường năng lực quốc phòng là để bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ quốc gia. Phòng vệ là quyền chính đáng của các quốc gia được luật pháp quốc tế quy định rõ. Tôi tin diễn biến mới này sẽ đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và thế giới.

"Việt Nam đã lay động trái tim tôi"

Xin Thứ trưởng cho biết nội dung chính của Ý định thư về Sáng kiến lưu trữ thiết bị y tế và nhân đạo mà hai bên đã ký kết trong chuyến thăm?

Cái tên đã nói rõ nội dung của Ý định thư rồi. Theo đó, hai bên sẽ tiếp tục trao đổi về một địa điểm lưu trữ các trang thiết bị y tế, giường, lều bạt, thuốc men, dụng cụ cứu hộ phục vụ các hoạt động hỗ trợ nhân đạo và cứu trợ thảm họa thiên tai, dịch bệnh... Tuyệt nhiên đây không phải là căn cứ và không có sự hiện diện của nhân viên Mỹ.

Được biết Thứ trưởng là người trực tiếp tham gia vào việc đón đoàn Tổng thống Obama, xin Thứ trưởng chia sẻ cảm nghĩ về chuyến thăm?

Đến giờ phút này, chúng tôi có thể nói chuyến thăm đã thành công. Thành công với khách và thành công với chúng ta-nước chủ nhà. Các hoạt động nhìn chung diễn ra suôn sẻ; kết quả đạt được khá thực chất; mặc dù hai bên vẫn còn những khác biệt.

Tổng thống Obama và đoàn cấp cao Mỹ rời Việt Nam với sự trân trọng, ấn tượng tốt đẹp về nội dung, chương trình làm việc, đặc biệt là các cuộc gặp và trao đổi rất hiệu quả với các đồng chí lãnh đạo cấp cao ta với tinh thần tôn trọng lẫn nhau, sự đón tiếp trọng thị mà phía Việt Nam dành cho đoàn, cũng như sự mến khách của nhân dân Việt Nam.

Sau khi chuyên cơ chở Tổng thống sắp hạ cánh xuống Sân bay Nội Bài đêm 22/5, bắt đầu chuyến thăm Việt Nam, Đại sứ Ted Osius đã nói với tôi rằng, chuyến thăm Mỹ rất thành công của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng năm 2015 đã khiến Tổng thống Obama quyết định có chuyến thăm này.

Tôi cũng đặc biệt ấn tượng với hình ảnh Tổng thống Obama lúc ra Sân bay Tân Sơn Nhất chiều ngày 25/5, kết thúc chuyến công du Việt Nam, ông đã đặt tay lên trái tim mình và nói: “Tôi thực sự xúc động. Tình cảm của nhân dân Việt Nam đã lay động trái tim tôi. Tôi cảm thấy gần gũi với các bạn hơn bao giờ hết”.

Đây cũng là lần đầu tiên một Tổng thống Mỹ gặp cả 4 lãnh đạo cấp cao Việt Nam. Việc đi thăm Nhà sàn Bác Hồ ngay sau lễ đón tại Phủ Chủ tịch thể hiện sự tôn trọng, trân trọng Chủ tịch Hồ Chí Minh của Tổng thống Obama.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Nam Hằng (ghi)