Vươn lên mạnh mẽ, Hà Nội đối mặt với nhiều thách thức

Ngày 3/10, tại Bảo tàng Hà Nội diễn ra Hội thảo khoa học 60 năm giải phóng Thủ đô - thành tựu, thời cơ, thách thức, phát triển. Tại đây, nhiều đại biểu cho rằng bên cạnh những thành tựu nổi bật về kinh tế - xã hội đã đạt được, Hà Nội cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức cần phải giải quyết.

Nặng tư duy tăng trưởng bằng mọi giá

Tiến sĩ Vũ Thúy Anh - Viện nghiên cứu Phát triển kinh tế xã hội Hà Nội cho rằng, Hà Nội là một trong những địa phương luôn đi đầu cả nước về thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài cả về số lượng dự án lẫn quy mô vốn đăng ký. Tuy nhiên, một trong những hạn chế lớn nhất của Hà Nội về khía cạnh kinh tế trong thời gian qua là hiệu quả đầu tư còn thấp, chỉ số hệ số hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR) chậm được cải thiện.

Hiện nay, tăng trưởng kinh tế của Hà Nội vẫn chủ yếu là theo chiều rộng, tỉ trọng góp của hai nhân tố là vốn và lao động còn rất lớn. Hà Nội chưa phát huy được các lợi thế sẵn có về nguồn nhân lực, năng suất lao động thấp ảnh hưởng xấu đến chất lượng tăng trưởng kinh tế. Tỉ lệ đóng góp của lao động và tăng trưởng kinh tế của Hà Nội chưa hợp lý.

Trong khi đó, chuyển dịch cơ cấu giữa các nhóm ngành trong nền kinh tế và đặc biệt là trong nội bộ các nhóm ngành còn chậm. Việc xác định các lĩnh vực ưu tiên đầu tư và các sản phẩm chủ lực mũi nhọn là đúng song triển khai thực hiện còn bất cập. Cơ cấu lao động chuyển dịch chậm tạo ra “sự lệch pha” rõ nét giữa cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế. Hiện tượng thừa lao động phổ thông nhưng thiếu lao động lành nghề, “thừa thầy thiếu thợ” diễn ra khá phổ biến.

Việc chuyển đổi nhiều đất nông nghiệp thành đất ở, lấp nhiều ao, hồ, đất trũng để xây dựng công trình, làm mất sự cân bằng tích chứa nước của đô thị. Hiện tượng bê tông hóa hầu hết diện tích mặt đất đô thị, làm giảm khả năng thấm tiêu nước mưa. Ô nhiễm môi trường không khí và tiếng ồn ngày càng tăng, mức độ ô nhiễm không khí ở các đường phố, khi bị tắc nghẽn giao thông gấp 2-3 lần mức độ ô nhiễm khi bình thường.

Phân tích của Tiến sĩ Vũ Thúy Anh còn chỉ ra tư duy của lãnh đạo của nặng về tăng trưởng kinh tế hay tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá. Việc duy trì mô hình tăng trưởng dựa vào tài nguyên, vốn và lao động giá rẻ quá lâu, trong khi mô hình này đã trở nên lạc hậu không thích hợp với xu thế mới, làm chậm đà tăng trưởng, không phát huy được thế mạnh của Hà Nội so với cả nước là nguồn lực chất lượng cao.

Thủ đô đang vươn lên mạnh mẽ

Thạc sĩ Lê Thị Thu Hằng (Viện Sử học) cho rằng quá trình đô thị hóa ở Hà Nội đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường các huyện ngoại thành. Sự phát triển của các làng nghề thiếu biện pháp xử lý chất thải, nước thải, hệ thống máy móc, thiết bị lạc hậu của các doanh nghiệp chưa được quan tâm đổi mới đã ảnh hưởng đến môi trường sinh thái tại một số khu vực nông thôn ngoại thành, đặc biệt là ô nhiễm nguồn nước ngầm, nước sông do chất thải, rác thải, bụi công nghiệp.

Một bộ phận người dân quanh các khu công nghiệp ở các huyện Thanh Trì, Từ Liêm, Gia Lâm… luôn trong tình trạng đau đầu, ù tai, chóng mặt, mệt mỏi. Kết quả đo đạc, phân tích chất lượng môi trường không khí, đa số các huyện ngoại thành Hà Nội đều bị ô nhiễm nặng nề về bụi, tiếng ồn.

Theo Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính, Thủ đô đang phải giải quyết hàng loạt vấn đề bức xúc, mất cân đối ngày càng lớn. Đặc biệt, trong đó là sự dịch cư từ nông thôn và các tỉnh lân cận đến Hà Nội, làm cho khu vực trung tâm không thể kiểm soát nổi, phá vỡ quy mô dân số đã dự báo dẫn đến tình trạng kẹt xe, úng ngập, ô nhiễm không khí trong thành phố.

Tại đây, ông Phạm Quang Nghị - Bí thư Thành ủy Hà Nội khẳng định, Thủ đô đang vươn lên mạnh mẽ, kinh tế tăng trưởng cao. Thủ đô có thêm nguồn lực phát triển cũng như cơ hội lớn từ khi mở rộng địa giới. Tuy nhiên, Hà Nội cũng đang đối mặt với nhiều thách thức như tăng nhanh dân số, các nguồn lực chưa được khai thác hiệu quả, sức cạnh tranh kinh tế còn kém. Tình hình mới đòi hỏi Hà Nội không ngừng vươn lên để xây dựng Thủ đô xứng tầm trung tâm hành chính, trung tâm kinh tế xã hội, văn hóa, khoa học của cả nước.

Quang Phong