Việt Nam tăng 4 bậc về chỉ số phát triển con người

Thu nhập thấp không là rào cản

So với năm 2004, thứ hạng HDI của VN tăng 4 bậc, từ 112 lên 108, nhiều nhất so với các nước ASEAN (xem bảng).

Báo cáo nhận định: "Thu nhập thấp không phải là rào cản đối với tiến bộ. VN và Bangladesh đều tăng nhanh khả năng giảm tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh. Trên thực tế, với mức tăng trưởng kinh tế tương đương và mức thu nhập thấp hơn, VN đã vượt qua TQ về cải thiện tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh... Nếu tỉ lệ này của TQ bằng với VN, 276.000 mạng sống lẽ ra đã được cứu thoát".

Trong khi HDR đưa những nhận xét buồn thảm về khả năng hoàn tất các mục tiêu thiên niên kỷ (MDG), VN được mô tả như một quốc gia tiến nhanh về vấn đề này. 

Trang 61 của báo cáo viết: "Một số nước cho thấy tốc độ tiến tới MDG nhanh vượt bậc, thường là các nước có thu nhập thấp. VN là một ví dụ. Tỉ lệ thu nhập ở mức nghèo khổ được giảm một nửa (60% năm 1990 xuống còn 32% năm 2000). Tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh giảm từ 58%o xuống 42%o trong cùng thời gian đó.

Sự phát triển kinh tế rộng khắp, nhanh chóng đã đóng góp cho thành công của VN. Sự đầu tư vào lĩnh vực phát triển con người của VN trong thập niên 1980 cũng đóng góp nhiều như vậy. Thách thức của VN là phải giữ được mức tiến bộ này và đưa việc phát triển con người đến những vùng xa xôi hẻo lánh nhất cũng như đến các cộng đồng cư dân thiểu số".

Đâu là chìa khóa?

Lý giải về tiến bộ của VN trong phát triển con người khi so sánh với các nước khác "đồng cảnh ngộ" về kinh tế, thu nhập, báo cáo đã chỉ ra khả năng cân bằng, tương tác giữa chính sách phát triển con người và chính sách phát triển kinh tế, thương mại.

Mức tăng thứ hạng chỉ số HDI của các nước ASEAN so với năm 2004

Trong một ví dụ điển hình, VN được so sánh với Mexico, trong đó đầu tư vào trình độ dân trí, sự mở cửa dần dần trong thương mại, phát triển đồng đều các khu vực kinh tế, sự đa dạng hóa thị trường và sự phân chia bình đẳng các nguồn lợi có được từ phát triển kinh tế vào hạ tầng kinh tế - xã hội là những nguyên nhân chính cho thành công của VN.

"Cả VN và Mexico đều là những nước thuộc nhóm mới tiến nhanh trong quá trình toàn cầu hóa theo các chỉ số kinh tế. Tuy nhiên, xét về chỉ số phát triển con người thì VN ở một đẳng cấp khác. Sự can dự ngày càng sâu vào thương mại đem lại tiến triển nhanh chóng trong phát triển con người ở VN. Còn ở Mexico, "thành công" xuất khẩu lại đi đôi với sự phát triển hạn chế về con người" - trang 121 của báo cáo viết.

"VN đã thành công một phần vì thành công trong xuất khẩu được dựa trên các cải cách trong nước, tạo ra sự hưởng lợi bình đẳng từ phát triển kinh tế, một phần vì VN chưa theo đuổi sự mở cửa hoàn toàn trong tự do thương mại. Quan trọng hơn, VN xây dựng sự hòa nhập thị trường toàn cầu trên cơ sở sự phát triển con người mạnh mẽ... Sự tương phản (giữa VN và Mexico) nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc nhìn chính sách thương mại như một phần không thể tách rời của các chiến lược xóa nghèo quốc gia".

Theo Hà Nguyên
Tuổi trẻ