Việt Nam diễn tập ứng phó với sóng thần

Thành phần tham gia diễn tập gồm: Văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống thiên tai; Văn phòng Ủy ban Ứng phó sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn; Viện Vật lý địa cầu; Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia; Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các tỉnh Đà Nẵng và Quảng Nam.

Phát biểu chỉ đạo tại buổi diễn tập, ông Trần Quang Hoài - Tổng cục trưởng Tổng cục Phòng chống thiên tai (Bộ NN&PTNT) - cho biết, trước những diễn biến về tình hình thiên tai trên thế giới và trong khu vực ngày càng cực đoan, bất thường trong đó có động đất, sóng thần. Đối với Việt Nam, lịch sử  chưa ghi nhận, tuy nhiên, nguy cơ cao xảy ra sóng thần tại Việt Nam do đứt gãy tại khu vực máng biển sâu Manila (Philipinnes). Nếu xảy ra sóng thần, thời gian ảnh hưởng đến Việt Nam khoảng 2 tiếng, các vùng biển nguy cơ cao bị ảnh hưởng gồm 13 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Bà Rịa- Vũng Tàu.

Tại buổi diễn tập, Ban Tổ chức đã đưa ra kịch bản giả định một trận động đất xảy ra ngoài khơi tại máng biển sâu Manila (Philippines) lúc 8h45 sáng (giờ Việt Nam), độ cao sóng thần được dự báo từ 1,5 đến 7m, thời gian tấn công của sóng thần bắt đầu từ 8h55 đến 12h30 tùy từng địa điểm. Đối với Việt Nam, vùng ảnh hưởng lớn nhất sẽ là Đà Nẵng đến Quảng Ngãi với độ cao sóng trên 5m, thời gian sóng thần tấn công từ 10h30 đến 12h30.

Ngay lập tức tổ chuyên gia đã được triệu tập họp và thông báo tình hình, đưa ra các ý kiến nhận định, đối sánh với các Trung tâm cảnh báo sóng thần quốc tế. Sau đó, các chuyên gia đề nghị ban hành tin cảnh báo sóng thần ngay lập tức cho toàn vùng ven biển miền Trung Việt Nam với các chuẩn tin nhắn đã được chuẩn bị sẵn; trong đó đặc biệt lưu ý khu vực từ Đà Nẵng đến Quảng Ngãi sẽ có sóng thần với độ cao sóng cực đại từ 6-7m; đồng thời, thông báo cho các địa phương tình hình thực tế và cảnh báo tàu thuyền phải tiếp tục ở ngoài khơi thật xa bờ cho đến khi hết cảnh báo, còn các tàu neo đậu ở cảng hoặc ở vịnh  phải ra khơi ngay lập tức. Các bản tin sóng thần sẽ tiếp tục phát lặp lại trên hệ thống trực canh 15 phút 1 lần theo chu trình cho đến khi bản tin cuối cùng về cảnh báo sóng thần được phát đi.

Thực hiện Quyết định số 430/QĐ-TTg ngày 12/4/2012 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xây dựng Hệ thống báo động trực canh cảnh báo sóng thần cho vùng có nguy cơ cao, trong đó giai đoạn 1 sẽ thực hiện thí điểm tại 2 tỉnh Đà Nẵng, Quảng Nam. Đến nay, dự án đã xây dựng hoàn thành 51 trạm trong đó Đà Nẵng 30, Quảng Nam 21.

Giám đốc dự án Hệ thống cảnh báo thiên tai đa mục tiêu Phạm Hồng Thanh cho biết, đây là chương trình khoa học công nghệ hiện đại do Viettel phát triển và cung cấp nhằm đưa vào sử dụng khai thác cảnh báo sóng thần để giảm thiểu thiệt hại cho người dân và chính quyền. Trong đó, hệ thống cảnh báo gồm có các thiết bị: hệ thống loa: để phát còi ủ và âm thanh bằng giọng nói (phát xa tối đa 1-2 km tùy theo điều kiện thời tiết; hệ thống đèn cảnh báo 5 màu (theo 5 cấp độ rủi ro thiên tai). Thời gian tới, đơn vị này mong muốn tiếp tục triển khai thực hiện ở các giai đoạn 2 và các giai đoạn tiếp theo tại nhiều khu vực nguy cơ cao xảy ra sóng thần trên cả nước.

Theo Giám đốc Viện Vật lý địa cầu Nguyễn Xuân Anh, về quy trình cảnh báo tin sóng thần là hợp lý trong đó nội dung, kịch bản phát tin, âm thanh, hình ảnh rõ ràng…nhưng vấn đề truyền tin cần rút kinh nghiệm từ cơ quan phát tin và các đầu cầu, trung tâm điều hành ở các địa phương. Đồng thời, cần hướng dẫn cụ thể hơn cho các tàu thuyền ra khơi; xem xét điều chỉnh sự phối hợp thông tin giữa các đơn vị cảnh báo sóng thần chặt chẽ hơn.

Còn theo ông Hoàng Đức Cường, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia, buổi diễn tập cơ bản đáp ứng yêu cầu đề ra, tuy vậy nội dung bản tin cần quyết liệt hơn để các cấp, các ngành và người dân chủ động, cụ thể nói rõ cụ thể thời gian, địa điểm, cấp độ rủi ro sóng thần sẽ tấn công để có phương án ứng phó với mọi tình huống. Trong quá trình thực hiện cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan tại địa phương để triển khai kịp thời.

Đóng góp kinh nghiệm về buổi diễn tập, Đại diện Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Nam và Đà Nẵng cũng cho rằng, về kịch bản diễn tập nội dung đầy đủ nhưng các bản tin chưa có phản ánh hiện trường trước và sau khi xảy ra sóng thần, các thao tác sử dụng tin nhắn cần nhanh chóng khẩn trương tránh sai sót… Cần cụ thể hóa danh sách và khoanh vùng gửi tin nhắn, các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan để triển khai tốt hơn trong một số buổi diễn tập tiếp theo.

Nguyễn Dương