Viện trưởng VKS cũng phải "kiêng nể" địa phương, đừng nói kiểm sát viên!

Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí bộc bạch là "cần nói thẳng thắn như vậy" tại phiên thảo luận của UB Thường vụ Quốc hội đánh giá nhiệm kỳ công tác khóa XIV (2016 - 2021) của Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao diễn ra hôm nay, 12/1/2021.

Tại cuộc làm việc, vấn đề nhận nhiều quan tâm là về chất lượng tranh tụng tại các phiên tòa.

E ngại, nể nang lãnh đạo địa phương

Báo cáo của TAND tối cao do Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định, trong nhiệm kỳ vừa qua, TAND tối cao tổ chức xét xử theo đúng tinh thần cải cách tư pháp với việc thực hiện ngày càng đầy đủ nguyên tắc tranh tụng. Các phiên tòa đã thực hiện nghiêm chỉ thị của Chánh án TAND tối cao về việc không hạn chế thời gian tranh tụng, căn cứ vào kết quả tranh tụng để đưa ra phán quyết.

Trong khi đó, báo cáo của Viện trưởng VKSND tối cao khẳng định, trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, VKSND tối cao đã thực hiện nhiều biện pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng tranh tụng của kiểm sát viên tại phiên tòa. Chất lượng tranh tụng của kiểm sát viên tại phiên tòa từng bước được nâng lên.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm UB Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cũng nhận định, nguyên tắc tranh tụng trong xét xử ngày càng được bảo đảm tốt hơn. Bên cạnh đó, trách nhiệm công tố của kiểm sát viên tại các phiên tòa được nâng lên. Nhiều kiểm sát viên đã chủ động tham gia xét hỏi, tranh tụng để làm rõ nội dung vụ án, đặc biệt là tại nhiều phiên tòa xét xử các vụ án lớn được cử tri ghi nhận và đánh giá cao.

Tuy nhiên, ở mặt khác, Chủ nhiệm UB Tư pháp chỉ ra vấn đề, chất lượng thực hành quyền công tố trong một số vụ án chưa đáp ứng yêu cầu, còn để xảy ra các trường hợp bị truy tố oan; truy tố sai tội danh, sai khung hình phạt; VKSND phải rút một phần hoặc toàn bộ quyết định truy tố trước khi mở phiên tòa.

"Chất lượng tranh tụng của một số kiểm sát viên tại phiên tòa còn chưa đáp ứng yêu cầu, chưa chủ động tranh luận, đối đáp, đi đến cùng các ý kiến của người bào chữa nên chưa thuyết phục. Một số kháng nghị thiếu căn cứ, sau đó VKSND cấp trên phải rút kháng nghị của VKSND cấp dưới", bà Nga nêu rõ.

Bên cạnh đó, bà Nga đánh giá, một số kiểm sát viên còn có sự e ngại, nể nang nhất định đối với cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương trong một số vụ án hành chính khi thực hiện chức năng kiểm sát xét xử và kiểm sát thi hành án hành chính.

Kiểm sát viên phát biểu mạnh, sau khó xin đất, trụ sở!

Nêu ý kiến thảo luận, Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đề nghị lãnh đạo TAND và VKSND bổ sung thêm nội dung báo cáo, làm rõ hơn về tranh tụng tại các phiên tòa, vì cho rằng đây là một trong những nội dung đổi mới trọng tâm của công tác tư pháp trong nhiệm kỳ vừa qua.

Trao đổi lại, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình khẳng định, cải cách tư pháp là một nhiệm vụ được đặc biệt chú trọng, trong đó có chủ trương đẩy mạnh tranh tụng tại tòa. "Tranh tụng là con đường đi đến công lý, chúng tôi xác định như vậy", ông Bình nói.

Tuy vậy, theo Chánh án TAND tối cao, chủ thể tranh tụng tại các phiên tòa không phải là tòa án mà là Viện kiểm sát và luật sư, bên buộc tội và gỡ tội. Tòa án chỉ là cơ quan tạo điều kiện tối đa cho tranh tụng và sử dụng kết quả tranh tụng này để tuyên án.

Thông tin về ngành mình, Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí khẳng định, đối với các vụ án hình sự, đặc biệt là ở cấp Trung ương, công tố viên hiện có nhiều tiến bộ, chuyện tranh tụng tại tòa không phải băn khoăn. Tuy nhiên, ông Trí thừa nhận, ở cấp huyện, tỉnh, hoạt động tranh tụng của kiểm sát viên trong các phiên tòa dân sự và hành chính thì vẫn còn vấn đề.

"Một kiểm sát viên công tác ở VKSND cấp huyện, tỉnh ra tòa mà phát biểu mạnh về ông Chủ tịch tỉnh thì chắc sau khó xin đất, xin trụ sở được. Tất nhiên, xin đất, xin trụ sở là công việc thôi nhưng không có mối quan hệ tốt thì khó lắm. Kiểm sát viên muốn nói mạnh mà ông viện trưởng bảo "nói vừa vừa thôi" thì kiểm sát viên cũng không dám nói. Phải nói thật như vậy. Viện trưởng VKSND tối cao cũng phải dùng cách thuyết phục là nhiều chứ có phải lúc nào cũng nói thẳng ra được đâu. Ngay cả Viện trưởng cũng có lúc phải kiêng nể chứ một cán bộ bình thường mà đòi hỏi không kiêng nể gì hết thì rất khó. Tất nhiên, kiêng nể cũng phải có nguyên tắc", ông Trí phân trần.

Viện trưởng VKSND tối cao chia sẻ: "Tính tôi bộc trực nên nói thẳng, có phê bình, có tiếp thu, nên tôi nói rằng, trong hệ thống chúng ta tính "cả nể" còn lớn chứ không phải riêng ở lĩnh vực tư pháp", ông Trí nói thêm.