Trong tình trạng khẩn cấp, Thủ tướng có thể áp dụng các biện pháp khác luật

Chiều 14/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục phiên họp thứ 43, cho ý kiến về dự án Luật Tình trạng khẩn cấp.

Trình bày tờ trình, Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cho biết Dự thảo Luật đã cụ thể hóa 2 chính sách được thông qua trong giai đoạn lập đề nghị xây dựng dự án luật.

Chính sách 1 là biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp, thẩm quyền tổ chức, chỉ đạo, điều hành và quyết định áp dụng các biện pháp đặc biệt của một số chủ thể trong tình trạng khẩn cấp.

Chính sách 2 là các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp; cứu trợ, hỗ trợ người dân ứng phó trong và sau tình trạng khẩn cấp.

Nhấn mạnh sự cần thiết ban hành luật, Chính phủ điểm lại giai đoạn phòng chống dịch Covid-19, dù chưa ban bố tình trạng khẩn cấp nhưng một số biện pháp tương tự như biện pháp của tình trạng khẩn cấp lại được áp dụng để ứng phó với dịch.

Quá trình này cũng bộc lộ bất cập như cùng những tình huống xảy ra với mức độ như nhau nhưng việc áp dụng các biện pháp chưa thống nhất giữa các địa phương; cấp có thẩm quyền chưa ban bố tình trạng khẩn cấp nhưng có địa phương đã ban hành các văn bản hành chính hạn chế quyền con người, quyền công dân…

Theo nhận định của Chính phủ, trong điều kiện lần đầu tiên xảy ra đại dịch lớn đã phát sinh nhiều bất cập, cho thấy phải trao quyền chủ động hơn, mạnh mẽ hơn cho Chính phủ, Thủ tướng để quyết định kịp thời các biện pháp cần thiết, linh hoạt đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống, ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh.

Ngoài những biện pháp quy định tại khoản 1 Điều này, trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định và báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.

Báo cáo tóm tắt thẩm tra sơ bộ dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, an ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới cho biết Thường trực Ủy ban nhất trí về sự cần thiết ban hành luật.

Theo Dự thảo luật, tình trạng khẩn cấp là trạng thái đặc biệt của xã hội được thiết lập tại một hay nhiều địa phương hoặc trên phạm vi cả nước khi an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe của con người bị đe dọa hoặc bị xâm hại nghiêm trọng mà các biện pháp phòng thủ dân sự cấp độ 3 không đáp ứng được, cần thiết phải áp dụng các biện pháp đặc biệt nhằm kịp thời ngăn chặn, khắc phục hậu quả và nhanh chóng ổn định tình hình.

Dự thảo cũng quy định cụ thể các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp khi có thảm họa lớn về thiên tai, ô nhiễm môi trường, sự cố bức xạ và hạt nhân, trong tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh, về an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội, về quốc phòng…

Lần này, Chính phủ đề xuất trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định và báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng, Quốc hội trong thời gian gần nhất.

Tán thành quy định trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng có thể áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định, song cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung nội dung các biện pháp này phải phù hợp với nguyên tắc hoạt động trong tình trạng khẩn cấp tại Dự thảo, đồng thời cần tiếp tục làm rõ thêm về thời điểm hiệu lực, đối tượng, biện pháp đặc thù này để bảo đảm khả thi.

Dự thảo quy định một trong các biện pháp được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội là "Tổ chức các Đội tuần tra đặc biệt thuộc các lực lượng Công an, Quân đội và Dân quân tự vệ. Trong khi làm nhiệm vụ, Đội trưởng Đội tuần tra đặc biệt có quyền khám người, phương tiện, nơi ở, đồ vật, tạm giữ người, phương tiện, tang vật gây nguy hại cho an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, người vi phạm các quy định về cấm đi lại và người có hành vi cản trở hoặc chống lại người thực hiện nhiệm vụ trong tình trạng khẩn cấp".

Báo cáo thẩm tra sơ bộ nêu rõ có ý kiến cho rằng quy định này cần phải được nghiên cứu, quy định phù hợp và thống nhất với quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp gồm 6 chương, 42 điều. Theo thống nhất của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo luật đủ điều kiện để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 vào tháng 5 tới.