TKV “ném tiền qua cửa sổ” tại các dự án ở Lào, Campuchia như thế nào?

Theo báo cáo của Tập đoàn Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV), đến hết năm 2014 tổng số vốn đầu tư ra ngoài công ty mẹ TKV gần 13.600 tỷ đồng. Trong đó đầu tư vốn vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính cơ bản đã bảo toàn được vốn, nhưng tỷ suất lợi nhuận trên tổng vốn đầu tư chưa cao; đầu tư ra ngoài ngành nghề sản xuất kinh doanh chính đạt hiệu quả thấp.

Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra khoản đầu tư vào Công ty Southern Mining Co.,Ltd số tiền gần 4,4 triệu USD, tương đương trên 77,6 tỷ đồng và phát hiện đến thời điểm thanh tra không có hiệu quả, khả năng mất toàn bộ vốn đã đầu tư (!).

Sự việc bắt đầu vào ngày 10/12/2007 khi ông Doãn Văn Quang- Phó Tổng giám đốc TKV ký bản ghi nhớ cam kết và ngày 26/2/2008 ký thoả thuận mua 70% cổ phần của Công ty Southern Mining Co.,Ltd với giá trị 2.909.090 USD. Trên cơ sở đó, tháng 3/2008 TKV đã chuyển 400.000 USD, đến tháng 7/2008 chuyển tiếp trên 2,5 triệu USD vào tài khoản cá nhân của ông Our Kosa (Quốc tịch Campuchia).

“Việc thoả thuận và chuyển tiền mua cổ phần như trên khi chưa đủ điều kiện cần thiết như kết quả khảo sát, dự án đầu tư được duyệt, xác định hiệu quả đầu tư,… vi phạm quy định Khoản 2, Điều 14 Quy chế tài chính của TKV ban hành kèm Quyết định số 926/2002 và Điều 12 Nghị định 199/2004 của Chính phủ”- kết luận thanh tra nêu rõ.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ dẫn ra báo cáo kết quả khảo sát ban đầu vào tháng 1/2008 trên diện tích 100km2 của đoàn công tác do ông Doãn Văn Quang làm Trưởng đoàn đã xác định có quặng sa khoáng Crôm cấp 334b là 5.804 tấn Cromspinel, trữ lượng 19,6 triệu tấn quặng Crômit gốc. Căn cứ báo cáo này, Hội đồng quản trị TKV đã trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư vào Công ty Southern Mining Co.,Ltd tại Campuchia với ngành nghề kinh doanh chính là thăm dò và khai thác khoáng sản. Tuy nhiên sau đó, TKV đã khảo sát lại trên toàn bộ diện tích và có quyết định cho thấy không có dấu hiệu quặng như kết quả khảo sát ban đầu.

“Như vậy, việc Hội đồng quản trị TKV, trực tiếp là ông Doãn Văn Quang- Phó tổng giám đốc đã không chấp hành các quy định của pháp luật đầu tư, ký thoả thuận mua cổ phần và chuyển tiền góp vốn khi chưa thực hiện khảo sát kỹ lưỡng về địa chất, chưa phân tích đầy đủ tính khả thi và hiệu quả đầu tư; báo cáo kết quả khảo sát không đúng thực tế, trình và xin ý kiến chấp thuận của Thủ tướng thiếu cơ sở, dẫn đến dự án không thực hiện được, mất toàn bộ vốn đầu tư 77,6 tỷ đồng”- Thanh tra Chính phủ nêu rõ trong kết luận.

Bên cạnh đó, báo cáo của TKV cho thấy, do công tác điều tra, khảo sát không có hiệu quả, dẫn đến nguy cơ mất toàn bộ vốn đã đầu tư tại các dự án ở Lào và Campuchia gồm: Đầu tư thành lập Công ty liên doanh Stung Treng để khai khoáng tại Campuchia 111,451 tỷ đồng; Công ty liên doanh Alumina Campuchia thăm dò mỏ bauxite 184,784 tỷ đồng; Công ty TNHH Vinacomin Lào để khai thác mỏ muối 37,9 tỷ đồng; Dự án mỏ sắt Phu Nhuon, Lào 69 tỷ đồng. Tổng cộng là trên 403 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ khẳng định đây là những việc vi phạm quy định tại Điều 14 Quy chế tài chính của TKV và Điều 12 Nghị định 199/2004 của Chính phủ. Hội đồng thành viên và Tổng giám đốc TKV phải chịu trách nhiệm chính trong việc chỉ đạo, thực hiện công tác điều tra, khảo sát để trên cơ sở đó lập, thẩm định phương án đầu tư không sát đúng, không khả thi và không có hiệu quả.

Trước những dấu hiệu vi phạm hình sự nói trên, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, làm rõ trách nhiệm.

Trong thông báo phát đi ngày 4/1, TKV cho rằng trong các vụ việc Thanh tra Chính phủ có ý kiến chuyển hồ sơ sang Cơ quan điều tra Bộ Công an xem xét thì một số vụ việc là rủi ro phát sinh trong hoạt động doanh nghiệp và hoạt động khảo sát thăm dò khoáng sản, một số vụ việc TKV đã thực hiện theo chủ trương của Chính phủ; một số vụ việc đã được cơ quan pháp luật có thẩm quyền xử lý.

Bà Đặng Thị Tuyết - Trưởng ban Thanh tra Pháp chế (TKV) khẳng định, TKV không phủ nhận kết luận của Thanh tra Chính phủ nhưng hiện nay còn một số ý kiến khác nhau cần được Thanh tra Chính phủ, TKV và các bộ ngành làm rõ.

“Đối với những kiến nghị của Thanh tra Chính phủ có cơ sở pháp lý và phù hợp với thực tiễn nêu trong kết luận thanh tra, tập thể Hội đồng thàn viên, ban lãnh đạo điều hành nghiêm túc nhận trách nhiệm và chịu mọi hình thức xử lý của Đảng, Nhà nước và Chính phủ theo quy định của pháp luật”- bà Tuyết nói và khẳng định TKV không có sai phạm với số tiền lên tới gần 15.000 tỷ đồng.

Thế Kha