Thăm quê hương người anh hùng dùng thân mình chắn bom đạn

Chúng tôi tìm về xã Quảng Trung một ngày cuối tháng Tư - nơi có cây cầu Ghép bắc qua sông Yên - trận địa ác liệt mà đế quốc Mỹ đã ném bom oanh tạc hơn 50 năm trước. 50 năm – một quãng thời gian đủ để quên đi phần nào những đau thương mất mát về một thời đại hào hùng mà bi thương của dân tộc. Nhưng hình ảnh hy sinh thân mình cứu hai em nhỏ của người thanh niên Nguyễn Bá Ngọc vào ngày 5/4/1965 thì không một ai có thể quên được.

Nếu nói về thời khắc Nguyễn Bá Ngọc đi vào lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc, có lẽ không ai tường tận như bà Lê Thị Khoát (làng Ngọc Khê). Bà Khoát là người trực tiếp chiến đấu tại tuyến lửa phà Ghép năm xưa và là người đã tận tay băng bó cho Nguyễn Bá Ngọc.

Mấy chục năm trôi qua, bây giờ bà Khoát đã gần 80 tuổi rồi, thế nhưng trong ký ức của bà, hình ảnh anh Ngọc khi ấy vẫn vẹn nguyên.

Hồi tưởng lại những năm tháng ấy, bà Khoát chậm rãi kể: “Ngày ấy, sau khi học lớp y tá cấp tốc tại Bệnh viện huyện Vĩnh Lộc, tôi được điều về tham gia công tác cứu thương, vừa chiến đấu tại bến phà Ghép. Năm 1965, trước sự chi viện của miền Bắc cho chiến trường miền Nam, giặc Mỹ đã điên cuồng leo thang bắn phá miền Bắc và phà Ghép trở thành trọng điểm trong chiến dịch oanh tạc của máy bay Mỹ”.

Suốt từ cuối tháng 3 đến hết tháng 4 năm 1965, ngoài cửa Ghép, tàu chiến Mỹ liên tục oanh tạc hai bên bờ bến phà bằng ngư lôi, trên không là pháo sáng, B52 cùng các chiến đấu cơ trút bom đạn xuống phà, khói lửa ngút trời. Hầu như nhà nào trong vùng cũng phải chịu cảnh tang tóc, thương vong vì bom Mỹ. Năm ấy, anh Nguyễn Bá Ngọc vừa tròn 14 tuổi, là học sinh lớp 3 trường làng.

“Khoảng 8 giờ sáng ngày 4/4/1965 không quân Mỹ ném bom xuống khu vực cầu Ghép. Nghe tiếng bom nổ, đàn ông, thanh niên trong làng vác súng thành lập những tổ săn máy bày còn đàn bà thì vẫn chăm lo sản xuất, đáp ứng lương thực cho tiền tuyến miền Nam. Sáng mùng 4, trong lúc Ngọc cùng một số bạn bè đang bắt cua, bắt tôm ngoài đồng Ngò thì nhìn thấy máy bay địch ập đến, Ngọc đã nhanh chóng chạy về hầm nhà trú ẩn. Trong lúc trú ẩn cùng mẹ và các em thì Ngọc nghe tiếng kêu lớn phát ra từ nhà Khương (hàng xóm cũng là bạn học cùng lớp 4B trường xã): “Ngọc ơi, cứu các em tao với!”

“Sau tiếng kêu cứu của Khương là tiếng la hét của lũ trẻ. Nghe tiếng kêu cứu, không ngần ngại, Ngọc bỏ chạy ra khỏi hầm, sang nhà Khương xem tình hình thế nào thì thấy Khương đã nằm gục trên chiếu cùng với mâm cơm chưa kịp ăn, các em của Khương thì đang gào khóc sợ hãi. Bom bi vẫn tiếp tục dội xuống. Ngọc đã bế, che chở lần lượt các em của Khương di chuyển đến hầm tránh bom nhà mình an toàn. Cứu được các em nhưng người Ngọc quỵ ngã, người thấm đầy máu vì dính bom”.

Bà Khoát cùng tổ cứu thương vội chạy đến cấp cứu cho hai em Toanh và Đơ. Thấy máu từ bụng của Ngọc ra nhiều, trong khi băng và cồn đã cạn, bà vội vã theo hào giao thông về nhà lấy chai rượu trên bàn thờ và chiếc màn cưới chạy ra hầm rửa vết thương và xé màn băng bó cho Ngọc. Lúc này, vì mất máu nhiều, Ngọc đã lịm đi.

Mọi người vội bế anh lên cáng cứu thương, theo hào giao thông ra trạm xá cấp cứu. Chờ đến xế chiều, xe quân y tới đưa Ngọc lên cấp cứu tại bệnh viện Chuối (Nông Cống). Do vết thương quá nặng, cùng với điều kiện thời chiến khó khăn, rạng sáng ngày 5/4, Nguyễn Bá Ngọc đã hi sinh. Ngọc đã mãi mãi rời xa mọi người khi tròn 13 tuổi.

“Giữa bom đạn khốc liệt, cảm xúc trước cái chết với những người làm công tác cứu thương như chúng tôi gần như chai sạn. Thế nhưng, trước nghĩa cử cao đẹp của Ngọc, không ai có thể cầm được nước mắt” – bà Khoát rưng rưng.

Điều đáng tiếc là ngoài những chi tiết mà bà Khoát đã kể, di vật về anh hầu như không còn lại gì. Theo chân cán bộ xã Quảng Trung, chúng tôi về nhà anh Nguyễn Bá Thắng- làng Ngọc Trà, xã Quảng Trung – cháu ruột anh hùng Nguyễn Bá Ngọc. Anh Thắng là người chịu trách nhiệm nhang hương khói chính. Anh Thắng cũng cho hay không còn hình ảnh hay di vật gì của người anh hùng niên thiếu này cả. Anh cũng chỉ được biết chú mình qua lời kể của những người đi trước.

Điều mà anh Thắng cùng dòng họ mong mỏi là trong tương lai sẽ xây dựng một khu tưởng niệm riêng cho chú Ngọc và sưu tầm thêm nhiều tài liệu về chú. Bởi bây giờ, nơi duy nhất để có thể hình dung về một anh hùng Nguyễn Bá Ngọc chỉ có khu tượng đài nhỏ nằm trong khuôn viên ngôi trường tiểu học mang tên anh.

Hơn nửa thế kỷ trôi qua kể từ ngày Nguyễn Bá Ngọc hy sinh, tháng 3 vừa qua Chủ tịch nước đã ký Quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang cho liệt sỹ Nguyễn Bá Ngọc.

Nguyễn Thùy