Sóng ngầm HIV dưới lòng thành phố

Đó là những tâm sự đau xót mà chúng tôi được nghe khi theo những bước chân thầm lặng của các giáo dục viên đồng đẳng (GDVĐĐ) đi thực tế ở các “góc tối” của TPHCM. Và chúng tôi càng thấm thía tại sao người ta khuyến cáo: Đừng chết vì thiếu hiểu biết!

Sợ dính bầu hơn sợ nhiễm HIV (!)

Tuy mới gặp lần đầu, nhưng chỉ sau 5 phút trò chuyện, Thủy (22 tuổi) không ngần ngại cho biết hàng ngày mình phải “đi” 3-4 khách để nuôi thân. Mỗi khi thỏa thuận giá cả, Thủy đều kèm theo điều kiện “có dùng bao”. Thế nhưng vào thời điểm “cao trào”, không ít khách lại nổi hứng thay đổi…! Nhiều lúc như thế Thủy cũng đành chiều khách. Đã gần 3 năm, phục vụ cho bao nhiêu là khách, nhưng Thủy chưa hề đi kiểm tra sức khỏe hay xét nghiệm máu.

Cùng cảnh ngộ với Thủy ở khu vực Công viên 30-4 (quận 1, TPHCM), còn có hơn 20 cô gái khác cũng kiếm sống bằng nghề mại dâm. Trong số đó, Phương - bạn thân của Thủy - để có tiền nuôi 3 con và ông chồng ham chơi cờ bạc, cô phải đứng đón khách suốt ngày đêm ngoài công viên. Dù khách có dùng bao hay không cũng được, miễn là có tiền. Trong số ấy, không ít khách là người nước ngoài.

Ngồi chung bàn uống nước tại một con hẻm trên đường Tôn Thất Thuyết (phường 3 quận 4), nếu không chú ý nghe nội dung cuộc nói chuyện thì khó nhận ra 2 trong số 3 thanh niên bên cạnh đang nghiện ma túy. Sau khi được GDVĐĐ Bằng tư vấn, Hưng - một lơ xe tuyến tỉnh tâm sự, một ngày dùng 2-3 cử, nhiều lúc thiếu kim tiêm thì dùng chung kim với nhóm bạn. Khi được hỏi về quan hệ tình dục, Hưng không ngần ngại kể: “Với bạn gái ruột - người yêu, thì em có mang bao để bảo vệ. Còn với các cô gái khác thì… không việc gì phải kiêng cữ”.

Hầu hết những tiếp viên mà chúng tôi gặp trong những chuyến đi thực tế tại quận 2 và 4 đều rất mù mờ về bệnh AIDS. Hàng chục cô gái mà nhóm tiếp xúc được trong nhiều đêm đều có độ tuổi 18-20 tuổi, có thâm niên hành nghề ít nhất là 1 năm, nhưng hầu hết đều coi nhẹ biện pháp an toàn tình dục.

Ngân (gái mại dâm ở quận 4) cho rằng: “Si-đa” (SIDA - AIDS) chỉ bị ở đàn ông khi quan hệ đồng giới! Theo Ngân, hầu hết chị em cùng quán đều chỉ dùng bao vì sợ dính bầu chứ không phải vì sợ lây nhiễm HIV!

Hoàn lương

Gần 70 GDVĐĐ đang làm việc tại các quận huyện, tuy có nhiều hoàn cảnh nhưng hầu hết đều có chung một quá khứ lỗi lầm: một thời từng là gái mại dâm, kẻ nghiện ma tuý hay trộm cắp. Trong số họ có rất nhiều người đã bị nhiễm “hắc” (HIV). Và cuộc đời họ lại lóe sáng khi được tiếp cận với những cán bộ, giáo dục viên của chương trình giáo dục đồng đẳng. Hiền (GDVĐĐ ở quận 2) chỉ mới 20 tuổi nhưng đã có 4 năm làm gái.

Đến khi gặp chị Tâm (một GDVĐĐ), Hiền mới giật mình đến toát mồ hôi vì sự liều mạng của mình. Cô đi xét nghiệm và mừng như trúng số độc đắc khi biết kết quả xét nghiệm âm tính. Với Hiền, đó là sự may mắn trời cho và để “trả ơn trời” cô đã quyết định hoàn lương, làm việc có ích.

Hơn một năm qua, cứ đêm đến, nhiều người vẫn thấy Hiền đến những khu đèn mờ ở địa bàn quận 2 nhưng là một cô Hiền khác: không lòe loẹt phấn son mà bình dị với công việc tham vấn cho các chị em những biện pháp an toàn tình dục, vì sức khỏe cộng đồng.

Ở tuổi 18, Măng (GDVĐĐ quận 1) từng rời Hà Nội vào TPHCM sống lang thang, trộm cắp và nghiện ma túy. Sau khi từ trung tâm cai nghiện tập trung trở về, sau 3 năm làm việc, Măng trở thành một GDVĐĐ có uy tín. Công viên 23-9, địa bàn trước đây Măng hành nghề, nay là khu vực để Măng tiếp cận những đối tượng lạc lối biết cách tự bảo vệ sức khỏe cho mình và người xung quanh.

Không những thế, Măng đã nỗ lực "biến" 12 “con nghiện” hay kẻ trộm cắp, sống lang thang tại Công viên 23-9 trở thành đồng nghiệp của mình.

Chị Nguyễn Thị Huệ, Chủ nhiệm Chương trình giáo dục đồng đẳng cho biết, từ năm 2005 đến nay, trong số trên 3.000 khách hàng (gái mại dâm và nghiện ma túy) của dự án được tiếp xúc (lần đầu tiên) có đến 80% đối tượng không biết rõ về nguy cơ lây nhiễm của AIDS qua đường máu và đường tình dục. 95% gái mại dâm cho rằng việc dùng bao hay không là do khách tự nguyện hoặc chỉ dùng bao khi đi khách lạ, còn khách quen thì vô tư.

Trong khi đó, 50% đối tượng nghiện ma túy được tiếp cận cho rằng đã từng dùng chung kim với tần suất ít nhất 3 lần/tháng. Đây quả thực là “cơn sóng ngầm” vô cùng nguy hiểm, sẽ làm gia tăng nhanh chóng số lượng người bị nhiễm HIV trong cộng đồng nếu không ngăn chặn kịp thời.

(Tên nhân vật trong bài đã được thay đổi)

Theo Ngọc Trước - Kim Liên
Báo SGGP