Phát triển đồng bằng sông Cửu Long: Giải pháp từ cây lúa

Ngày 18/11, tại thành phố Cao Lãnh, UBND tỉnh Đồng Tháp phối hợp báo Thanh niên, tổ chức hội thảo "Phát triển đồng bằng sông Cửu Long, giải pháp từ cây lúa".

Phát biểu tại hội thảo, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp Lê Quốc Phong cho biết, cùng với xoài, cá tra, sen, hoa kiểng, lúa gạo là 1 trong 5 ngành hàng nông nghiệp chủ lực của tỉnh.

Theo Báo cáo kinh tế thường niên vùng ĐBSCL, điểm sáng lớn nhất của vùng trong hai năm 2020 - 2021 là nông nghiệp. Vượt qua những tác động bất lợi từ dịch bệnh trong năm 2021, khu vực nông nghiệp của ĐBSCL vẫn tăng trưởng mạnh (3,4%), cao hơn so với mặt bằng chung của cả nước. Xuất khẩu nông sản, thủy sản của Vùng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì thặng dư thương mại của Việt Nam.

Với Đồng Tháp, cùng với xoài, cá tra, sen, hoa kiểng, lúa gạo là 1 trong 5 ngành hàng nông nghiệp chủ lực của tỉnh.

Để nâng cao giá trị cây lúa, nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp tiên tiến đã được triển khai để nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản xuất, đã giúp tăng thêm thu nhập trung bình cho người nông dân…

Thời gian qua Đồng Tháp đã có nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp tiên tiến, các mô hình sản xuất cánh đồng lớn, ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh số hóa góp phần nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản xuất đã giúp tăng thêm thu nhập trung bình cho người nông dân trồng lúa từ 5,3 - 7,7 triệu đồng/ha.

Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp cho biết, những bất ổn như nguyên liệu đầu vào, chi phí tăng, thị trường không ổn định, giá bán thấp tiếp tục đe dọa đến thu nhập của nông dân trồng lúa khiến cuộc sống người dân thiếu bền vững.

Bên cạnh đó, nông dân trồng lúa còn phải bảo đảm không làm thay đổi tính chất, điều kiện sử dụng đất, bảo đảm mục tiêu giữ ổn định diện tích đất trồng lúa theo chỉ tiêu được Chính phủ giao.

Giáo sư Võ Tòng Xuân cho biết cây lúa Việt Nam đang phải sống chung với biến đổi khí hậu, vừa giảm phát thải khí nhà kính, vừa làm nhiệm vụ chính trị để bảo đảm an ninh lương thực cho toàn xã hội, vừa làm nhiệm vụ kinh tế.

Đề xuất giải pháp cụ thể, Giáo sư Võ Tòng Xuân cho rằng, cần quy hoạch lại vùng sản xuất lúa theo hướng phù hợp và bền vững.

Thí dụ, vùng đất phù sa cổ xen lẫn đất phèn sâu, quanh năm có nước ngọt, không nước mặn xâm nhập, hệ thống thủy lợi đã được Nhà nước trang bị đầy đủ có thể áp dụng kỹ thuật canh tác an toàn thực phẩm chất lượng cao, chủ yếu sử dụng giống lúa ngắn ngày năng suất cao; hạt dài, trung bình, hoặc tròn tùy theo khách hàng đầu ra.

Vùng trũng, phù sa có phèn, hằng năm bị ngập lũ trong mùa mưa và thủy triều; khô hạn trong mùa nắng hiện tại đang sản xuất lúa 3 vụ/năm trong các vùng đê bao ngăn lũ có đầy đủ hệ thống thủy lợi hướng tới sẽ giảm diện tích lúa. Vùng ven biển là vùng sản xuất bền vững nhất: lúa chất lượng cao xen nuôi tôm càng xanh trong mùa mưa và nuôi thủy sản nước lợ/mặn trong mùa nắng.

Giáo sư Xuân cho rằng, Nhà nước cần tiếp tục đầu tư khoa học và cấu trúc hạ tầng thủy lợi thiết lập những vườn cây ăn trái hiện đại, từ các diện tích lúa vùng kém thích nghi giữa đồng bằng và vùng lúa tôm ven biển để nông dân tham gia sản xuất có lợi nhuận lớn hơn.