Hà Nội:

Phát hiện nhiều hài cốt, còng số 8 dưới chợ 19/12

Thứ ba, 13/01/2009 - 00:24

(Dân trí) - Dù mới chỉ đào thăm dò khoảng 10m3 đất tại chợ 19/12 (cũ), các công nhân đã phát hiện rất nhiều hài cốt, trong đó một số vị trí có mật độ xương rất dày. Rất nhiều còng số 8, còng chân cũng được tìm thấy bên dưới lòng đất cùng với các hài cốt…

Phát hiện nhiều hài cốt, còng số 8 dưới chợ 19/12 - 1

Công nhân tìm kiếm trong từng miếng đất nhỏ.

Có nơi hài cốt chỉ ở độ sâu 0,5m

Tại khu đất của chợ 19/12 trước đây, những công nhân kĩ thuật của Nhà tang lễ Thủ đô thận trọng dùng xẻng xới từng lớp đất. Khi gặp vùng có xương sẽ dùng dao xây nhỏ xén từng miếng đất mỏng và dùng tay vẽ từng miếng đất đó.

Đứng tại hiện trường, có thể thấy, những người công nhân liên tục tìm thấy hài cốt của những người đã hi sinh trong cuộc chiến 60 ngày đêm bảo vệ Thủ đô. Có những chỗ hài cốt được tìm thấy khá nguyên vẹn, nhưng nhiều chỗ đã có sự lẫn lộn.

Những công nhân cho biết, với thực tế như vậy, họ không thể phân biệt, xếp xương các hài cốt vào các tiểu theo bộ. Với những mảnh đất nhỏ có lẫn hài cốt đã phân hủy, công nhân cũng nhặt để chung vào các tiểu…

Phát hiện nhiều hài cốt, còng số 8 dưới chợ 19/12 - 2

Thận trọng với những mảnh xương vừa tìm được.

Phát hiện nhiều hài cốt, còng số 8 dưới chợ 19/12 - 3

Còng số 8 được tìm thấy rất nhiều.

Cũng theo những công nhân này, các hài cốt được chôn ở đây không theo hướng cố định nào. Tư thế chôn cũng không tương tự mà rất khác nhau… Các vị trí tìm thấy hài cốt cũng không đồng nhất, có những nơi tìm thấy ở độ sâu khoảng 1,5m so với cốt công trình, trong khi có nơi chỉ ở độ sâu 0,5-0,6m với mật độ khá dày.

Mới chỉ hơn một ngày, với chỉ khoảng 10m3 đất đào, số hài cốt, xương tìm được đã được xếp trong vài chục chiếc tiểu. Theo những công nhân, với mật độ hài cốt khá dày đặc, số lượng tiểu sẽ còn tăng lên nhiều trong những ngày tới.

Một trong những hiện vật được tìm thấy rất nhiều, chính là những chiếc còng số 8. Một số chiếc còng được những người thợ đặt vào nơi thắp hương trên công trường, còn đa số được xếp cùng vào các tiểu…

Những chiếc còng vó ngựa đã từng bị dùng để còng chân cũng được tìm thấy trong quá trình khai quật. Trong đó, có chiếc vẫn còn nằm trong ống xương chân dưới lòng đất…

Những người công nhân đang làm việc tỉ mẩn tại công trường đều tâm sự, rất coi trọng yếu tố tâm linh và làm việc vì cái tâm trước linh hồn những người đã khuất. Những nén hương được những người công nhân, những người dân xung quanh và cả người vào thăm công trường thắp với mật độ dày đặc trên khắp khu đất.

Phát hiện nhiều hài cốt, còng số 8 dưới chợ 19/12 - 4

Những chiếc tiểu đựng hài cốt này sẽ được chuyển đến một nghĩa trang mới.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, cán bộ Ban quản lí dự án giao thông đô thị, phụ trách công trường cho biết, việc khai quật bắt đầu được tiến hành từ ngày 11/1. Ở mẻ đất đầu tiên bên trên chỉ phát hiện 2 chiếc xương, nhưng khi đào sâu đến lớp đất đen, tình hình khác hẳn, số lượng tìm thấy rất lớn.

Ông Hùng cho biết, lượng hài cốt nhiều, cộng việc tìm kiếm phải tỉ mỉ nên khó có thể thực hiện xong trước Tết âm lịch như dự kiến ban đầu.

Những cây long não trăm tuổi “cầu cứu”

Trao đổi với phóng viên Dân trí, nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết, ông đã gọi điện cho Sở Văn hóa và Bảo tàng đề nghị cử người quan tâm, thu thập các hiện vật được tìm thấy dưới lòng đất của nghĩa trang này.

Lí giải về những chiếc còng được tìm thấy tại mộ chôn tập thể, ông Dương Trung Quốc cho biết, có thể, trong quá trình 60 ngày đêm của cuộc chiến tại nội thành, quân Pháp đã đem các chiến sĩ của ta bị bắt ra xử bắn tại đây. Cũng có thể, đó là những chiếc còng của các chiến sĩ bị địch xử bắn tại nơi khác đã được đưa về đây chôn cất…

Bên cạnh những hiện vật trên, nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết, ông rất quan tâm đến số phận của những cây long não rất có giá trị còn lại ít ỏi ở khu đất. Ông Nguyễn Vĩnh Hùng (con trai cố luật sư Nguyễn Thành Vĩnh), tổ trưởng tổ dân phố số 1 Trần Hưng Đạo, quận Hoàn Kiếm, người sống tại 48A Lý Thường Kiệt, tiếp giáp với đường 19/12 có cùng mối lo này với ông Dương Trung Quốc.

Ông Hùng cho biết, vào năm 1981, tấm biển “Mộ liệt sĩ và nhân dân đã hi sinh trong ngày toàn quốc kháng chiến, 19/12” bên đường Lý Thường Kiệt cùng với linh hương ở giữa khu đất đã bị dỡ đi trước khi có chợ tạm, duy chỉ có hai hàng cây long não còn lại.

Phát hiện nhiều hài cốt, còng số 8 dưới chợ 19/12 - 5

Ông Nguyễn Vĩnh Hùng chỉ vào cây long não "chết hụt".

Hai hàng cây trăm tuổi này được trồng với khoảng cách 8m một cây, nhưng trong quá trình tồn tại của chợ tạm, nhiều cây đã bị đốn hoặc làm chết và thời gian gần đây chỉ còn lại 5-6 cây. Cách đây chưa lâu, một cây quí đã bị “phay” hết cành, còn trơ trọi lại thân chính.

Trong ngày đầu tiên tiến hành khai quật tại khu đất (11/1/2009), một cây quí nữa đã bị đốn hạ, trong khi một cây khác đã bị “khoanh” hết vỏ dưới gốc để chuẩn bị chặt. Do sự phản ứng mạnh mẽ từ phía người dân cùng đại diện Công ty Công viên cây xanh Hà Nội, việc chặt cây quí mới được dừng lại.

Ông Nguyễn Vĩnh Hùng bày tỏ sự cảm ơn với lãnh đạo TP Hà Nội trong việc trả lại con đường, nhưng cũng tha thiết đề nghị tìm cách giữ lại những long não trăm tuổi còn lại bên đường.

Bài, ảnh: Cấn Cường