Những người lính mổ bụng đấu tranh và cuộc chiến không tiếng súng trong lao tù

Sau một thời gian sử dụng nhiều thủ đoạn dã man nhưng vẫn không thể lấy thêm được bất kỳ thông tin nào, tháng 4/1970, địch chuyển ông Lê Văn Long (SN 1950, trú xã Hưng Đạo, Hưng Nguyên, Nghệ An, dưới cái tên Nguyễn Văn Nguyện) từ bệnh viện sang giam giữ ở nhà lao Non Nước (Đà Nẵng). Từ đây, người lính trẻ này đã bước vào một cuộc chiến đấu mới, cuộc chiến không tiếng súng nhưng không kém phần quyết liệt và đầy rẫy những hiểm nguy.

Trước khi vào lính, ông Lê Văn Long đã hoàn thành chương trình phổ thông. Ở nhà lao Non Nước, ông được tổ chức phân công phụ trách dạy các môn xã hội cho các đồng chí của mình.

Ở đây, tù nhân được chia làm hai khu. Một khu dành cho những kẻ chiêu hồi, đang được cải tạo để tung vào các đội hình tấn công hay các chính quyền tay sai. Ở khu này, các tù nhân được đối xử tốt hơn. Còn khu kia là nơi giam giữ những “tên tù cộng sản”, “lính Bắc Việt cứng đầu”. Điều kiện sinh hoạt, chế độ ăn uống ở đây cực kỳ kham khổ chưa kể địch luôn tìm cách trấn áp, khủng bố nhằm làm nao núng tinh thần của những người cộng sản.

Với những người lính vào sinh ra tử, thử thách này không quá khó khăn để vượt qua. Dưới sự lãnh đạo của Đảng ủy nhà lao Non Nước, những người lính sa vào tay giặc vẫn vững vàng trước những đòn hiểm hóc của quân thù, trong đó có thủ đoạn cài cắm, trà trộn những tên chiêu hồi vào đây để moi móc thông tin, đồng thời phá hoại khối đoàn kết của anh em trong tù.

“Ở trong tù, Đảng ủy nhà lao cũng thành lập các tòa án để xét xử những kẻ phản bội, chiêu hồi. Có thể xử một cách hợp pháp bằng cách dàn dựng thành các vụ tự tử nhưng cũng có những vụ bất hợp pháp là sau khi xử tử, một người đứng ra nhận trách nhiệm. Những người nhận nhiệm vụ này cũng cầm chắc cái chết trước sự trả thù tàn độc của những tên quân cảnh, của bộ máy cai ngục”, ông Long nhớ lại.

Để phản đối các chính sách hà khắc, tàn ác của quân cảnh và bọn cai ngục, các tù nhân được Đảng bộ nhà lao tổ chức tuyệt thực. Có những cuộc tuyệt thực kéo dài nhiều ngày. Những người tù chỉ uống từng ngụm nước nhỏ để cầm hơi. Ruột gan cồn cào, miệng nhớt lại, không thể mở ra, môi ai cũng lợt lạt, nứt nẻ. Có những lúc tự thỏa hiệp với mình nhưng rồi lại gạt phắt ra. Đó là cuộc chiến chung của anh em đâu phải của riêng người nào?

Trước những đợt tuyệt thực kéo dài, biết không thể khuất phục những người lính này, bộ máy cai ngục đã chấp nhận nới lỏng một số chính sách cho tù nhân, một số quyền dân sinh được đảm bảo hơn trước.

Sau 2 năm bị giam giữ tại Non Nước, tháng 3/1972, ông Lê Văn Long bị chuyển ra nhà tù Phú Quốc. Tại đây, các điều kiện sống, lương thực, đặc biệt là nước uống cực kỳ khó khăn, thiếu thốn. Những cuộc đấu tranh đòi quyền dân sinh diễn ra quyết liệt hơn.

Ở đây, ông Long tiếp tục được Đảng ủy nhà lao phân công dạy văn hóa cho anh em. “Sáng đó, tôi đang dạy cho anh em tù nhân người Quảng Ngãi tập đọc. Tôi dạy anh em đọc bài thơ chúc Tết năm 1968 của Bác Hồ thì hai tên quân cảnh xông vào. Chúng bảo tôi tuyên truyền chính trị nên một tên túm cổ áo tôi, lẳng lên sạp.

Tôi tức quá, cố sức tung một cú đấm vào mặt hắn nhưng hắn né được. Người bạn tù Nguyễn Ngọc Ký (lúc đó lấy tên là Quý, quê Hà Tĩnh, bị cụt cánh tay trái), vớ được chiếc gậy của tôi, nhằm vào cổ tên quân cảnh phang mạnh. Máu từ cổ tên quân cảnh tuôn xối xả, tên đi cùng lập tức kéo đồng bọn ra khỏi buồng giam.

Trưởng liên khu trại giam lên loa thông báo tù nhân tấn công quân cảnh, yêu cầu giao nạp 2 người này cho ban chỉ huy liên khu. Không muốn liên lụy đến anh em, tôi và anh Quý xin ra nhận nhưng Đảng ủy trại giam không đồng ý”, ông Long kể tiếp.

Không bắt được 2 người đánh quân cảnh, địch cắt toàn bộ khẩu phần ăn, nước uống của tù nhân, thực hiện một cuộc ngưng thực để trừng phạt tập thể. Sau 5 ngày bị ngưng thực, Đảng ủy nhà lao phát động các tù nhân mổ bụng đấu tranh.

11 Đảng viên ưu tú nhất được lựa chọn. Tù nhân tập trung ra sân, tố cáo tội ác của quân cảnh và cai ngục. Bọn cai ngục tìm cách thương lượng với các tù nhân, tránh sự chú ý của các tổ chức nhân quyền quốc tế đang giám sát hoạt động của các trại giam. Đại diện tù nhân yêu cầu chấm dứt các hành động tra tấn, vô cớ đánh đập tù nhân, cải thiện các điều kiện sinh hoạt… nhưng không được chấp nhận.

7 trong số 11 người tù đã tự dùng dao rạch bụng mình để thể hiện sự phản đối một cách cao nhất. Trước khí thế đấu tranh của những người lính này, địch đành phải nhượng bộ, đồng ý không truy cứu vụ 2 lính quân cảnh bị đánh kia nữa, đồng thời cung cấp lương thực, các nhu yếu phẩm cần thiết cho các tù nhân và tổ chức đưa những người bị thương đến bệnh viện chữa trị.

Cuộc đấu tranh trong nhà lao kéo dài cho đến khi Hiệp định Pari được ký kết. Theo nội dung đã được thống nhất trong Hiệp định Pari, tù nhân sẽ được trao trả cho hai bên. Tuy vậy, cuộc đấu tranh của những người lính sa vào tay giặc vẫn chưa kết thúc...

Hoàng Lam

(Còn nữa)