Nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm về sản phẩm cả khi đã thành rác thải

Chiều ngày 25/6, tại TP Hội An, Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) phối hợp cùng Liên minh tái chế bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) và Vụ Pháp chế Bộ TN-MT tổ chức hội thảo về “Khung pháp lý trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất - Định hình ngành bao bì hướng tới kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam”.

Mục đích của hội thảo nhằm thảo luận về khung pháp lý cho “Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất” (EPR) trong bối cảnh Luật Bảo vệ môi trường 2014 đang được sửa đổi.

Theo báo cáo, Việt Nam hiện phải đối mặt với áp lực rất lớn về rác thải rắn do cơ sở hạ tầng và quản lý không thể đáp ứng được khối lượng chất thải ngày càng tăng, khoảng gấp đôi trong vòng chưa đầy 15 năm.

Lượng rác thải lớn không được thu gom với mức độ từ 15% ở thành thị đến 45-60% ở nông thôn. EPR là một cách tiếp cận trong đó trách nhiệm của nhà sản xuất đối với một sản phẩm được mở rộng đến giai đoạn sản phẩm trở thành rác thải.

Theo đó, EPR yêu cầu các nhà sản xuất chịu trách nhiệm quản lý các sản phẩm sau khi chúng trở thành rác thải, bao gồm cả việc thu gom, tiền xử lý như phân loại, tháo dỡ hoặc khử ô nhiễm; chuẩn bị cho tái sử dụng, phục hồi hoặc xử lý cuối cùng.

EPR sẽ góp phần giảm chi phí quản lý các sản phẩm tới cuối vòng đời bằng cách giảm việc thải bỏ và tăng tái chế. EPR được kỳ vọng sẽ mang lại các cơ hội kinh tế. Do đó, EPR được coi là cơ hội để chia sẻ gánh nặng tài chính trong công tác quản lý rác thải rắn tại Việt Nam.

Từ tháng 6/2020, Vụ pháp chế Bộ TN-MT được giao là cơ quan đầu mối xây dựng và triển khai chiến lược EPR tại Việt Nam, bao gồm việc thiếp lập Cơ chế quốc gia về EPR, hỗ trợ nghiên cứu, thí điểm và điều chỉnh các giải pháp phù hợp với điều kiện địa phương, cũng như chia sẻ thông tin và điều phối nguồn lực.

“Chúng tôi hi vọng rằng, thông qua cơ chế Quốc gia về EPR, khung pháp lý và hiệu quả của hệ thống EPR sẽ được tăng cường cũng như cơ sở khoa học để triển khai EPR tại Việt Nam được tiếp tục xây dựng”, ông Phan Tuấn Hùng – Vụ trưởng Vụ pháp chế Bộ TN-MT cho biết.

Ông Phan Tuấn Hùng cũng cho rằng, nền tảng này sẽ tạo ra một cơ chế đối thoại mở để các bên liên quan tham gia nhiều hơn vào tiến trình xây dựng chính sách môi trường và cùng nhau hành động bảo vệ môi trường tại Việt Nam.

Theo đó, các công ty có thể thực hiện trách nhiệm EPR thông qua việc cung cấp nguồn quỹ hoặc bằng cách tiếp quản các khía cạnh hoạt động của EPR từ chính quyền địa phương. Việc thực hiện EPR có thể là tự nguyện hoặc bắt buộc.

Ông Fausto Tazzi - Phó Chủ tịch PRO Việt Nam cho biết, PRO Việt Nam là một liên minh gồm 13 công ty hàng đầu trong ngành hàng tiêu dùng và đóng gói nhằm đóng góp cho một Việt Nam sạch, xanh và đẹp bằng cách thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn và tái chế bao bì theo hướng dễ tiếp cận và bền vững hơn.

“Chúng tôi nhận thấy cần phải hỗ trợ phát triển một hệ sinh thái thu gom và tái chế bao bì nội địa vững vàng và có khả năng thích ứng, giúp tăng cường tái chế và giảm thiểu rò rỉ. Tham vọng của chúng tôi là đến năm 2030, tất cả các vật liệu đóng gói được đưa vào thị trường bởi các thành viên sẽ được thu gom để tái chế”, ông Fausto Tazzi chia sẻ.

Tại hội thảo, IUCN ký biên bản ghi nhớ với PRO Việt Nam nhằm mục đích cùng xây dựng và triển khai các dự án thí điểm về kinh tế tuần hoàn và hỗ trợ cơ chế Quốc gia về EPR.

Công Bính