Một vụ việc dân sự làm “đau đầu” ngành tư pháp

 

Cách đây 5 năm, bà Nguyễn Thị Phi (trú tập thể Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân) khởi kiện ra TAND quận Hai Bà Trưng yêu cầu em ruột mình là bà Nguyễn Thị Quỳnh (trú tổ 38 phường Tương Mai, quận Hoàng Mai) trả lại nhà trên diện tích đất 5,15 m2 tại số 513 đường Trần Khát Chân.

 

Tại bản án số 14/2005/DS-ST (ngày 15/6/2005), của TAND quận Hai Bà Trưng do thẩm phán Bùi Tiến Trung xét xử đã tuyên: “… Xác định bà Phi là chủ sở hữu của phần vật liệu xây dựng căn nhà cấp 4 diện tích 5,15m2 tại 513 Trần Khát Chân. Buộc bà Quỳnh phải trả lại bà Phi căn nhà cấp 4 có diện tích 5,15m2…”

 

Không chấp nhận bản án sơ thẩm, bà Quỳnh đã kháng cáo, đồng thời bà còn làm đơn tố cáo một số người có hành vi gian lận, chiếm dụng đất của Nhà nước đã đền bù tại khu vực 511 và 513 Trần Khát Chân trong đó có diện tích 5,15 m2 nhà tranh chấp.

 

Về diện tích đất 5,15 m2 này, đại diện Ban quản lý dự án quận Hai Bà Trưng (ngày 26/9/2005) và Hội đồng xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở phường Cầu Dền (ngày 11/11/2005) xác nhận “đất đã được đền bù giải phóng mặt bằng làm đường Trần Khát Chân”.

 

Tại bản án phúc thẩm số 208/2005/DS-PT (ngày 30/9/2005) TAND TP Hà Nội tuyên: Xác định bà Phi là chủ sở hữu của căn nhà cấp 4 diện tích đất 5,15 m2 tại 513 Trần Khát Chân và buộc bà Quỳnh trả bà Phi căn nhà nói trên.

 

Không thể xác định diện tích đất đang tranh chấp thuộc về bên nào hay đất công, HĐXX phúc thẩm kiến nghị: “UBND cấp có thẩm quyền điều tra, nếu 5,15m2 đất của căn nhà nói trên do bà Nguyễn Thị Phi tái lấn chiếm sau khi bị thu hồi thì phải xử lý…”

 

 

Sau khi tuyên, bản án phúc thẩm của TAND TP Hà Nội lập tức có hiệu lực pháp luật. Liên tục nhận được đơn đề nghị thi hành án của bà Phi nhưng cơ quan Thi hành án quận Hai Bà Trưng không thể thi hành vì cả 2 bản án trên đều không tuyên rõ ràng, cụ thể diện tích đất 5,15m2 tạm giao cho ai, đơn vị nào quản lý và sử dụng.

 

Trong khi đó bà Quỳnh liên tục gửi đơn khiếu nại, tố cáo đến nhiều cơ quan Nhà nước kèm theo nhiều hồ sơ mới về vụ việc. Tại báo cáo số 811/BC-UBND (ngày 16/10/2008) và báo cáo số 843/BC-UBND (ngày 28/10/2008) gửi đoàn Đại biểu Quốc hội, UBND quận Hai Bà Trưng nêu rõ: Ban chỉ đạo thi hành án dân sự quận đã giao cho các cơ quan chức năng quận kiểm tra làm rõ diện tích 5,15m2 đất tranh chấp là đất công.

 

Tại công văn 145/UBND-TT (ngày 24/2/2009) của UBND quận Hai Bà Trưng gửi UBND TP Hà Nội và Thanh tra TP Hà Nội nêu rõ nội dung cuộc họp khối nội chính, thống nhất TAND quận làm thủ tục đề nghị tái thẩm vụ án để giải quyết triệt để.

 

Chính vì các thiếu sót tại hai bản án nêu trên nên ngày 26/8/2009, thay mặt Ủy ban Thẩm phán, Chánh án TAND TP Hà Nội Nguyễn Sơn đã ký công văn số 1324/UBTP-TAHN báo cáo, đề xuất Chánh án TANDTC xem xét lại bản án theo thủ tục tái thẩm.

 

Theo tìm hiểu của PV, ngay thời điểm vụ việc tranh chấp nhà 5,15m2 giữa bà Phi và bà Quỳnh đã có rất nhiều hồ sơ của chính quyền địa phương khẳng định nhà này nằm trên diện tích đất công nhưng thay vì chuyển hồ sơ sang cơ quan có thẩm quyền đề nghị điều tra hành vi lấn chiếm đất công thì cấp tòa sơ thẩm vẫn xét xử và chỉ xem xét đến yếu tố nhà - nguyên nhân mọi rắc rối của vụ việc - có thể gây thiệt hại cho Nhà nước và làm phương hại đến sự uy nghiêm của pháp luật.