Lấy quan họ nuôi quan họ
(Dân trí) - Nhà nghiên cứu âm nhạc trẻ Nguyễn Trọng Hiền cùng với câu lạc bộ quan họ Đặng Xá, thành phố Bắc Ninh đang thử nghiệm cuộc chơi lấy quan họ để nuôi quan họ nhằm cứu lại những di sản của quan họ cổ truyền.
Hiền đặt tên cho thử nghiệm này là “Một không gian quan họ” mà thực chất nó sẽ là “tour” dành cho những người yêu thích quan họ cổ truyền với các hoạt động như: Thăm quan các di sản vật thể liên quan đến lịch sử dân ca quan họ Bắc Ninh; Ẩm thực truyền thống của xứ Kinh Bắc; Giao lưu với các môn nghệ thuật âm nhạc truyền thống khác như ca trù… để cuối cùng tất cả dồn nén lại trong một canh hát quan họ cổ truyền ở một không gian gần nhất với truyền thống diễn xướng của dân ca quan họ Bắc Ninh như sân đình, sân chùa, hạn chế tối đa những can thiệp về ánh sáng, âm thanh hiện đại.
Nguyễn Trọng Hiền thẳng thắn nói: “Du khách, người yêu quan họ, các nhà nghiên cứu âm nhạc… có thể được thưởng thức quan họ cổ truyền với các gói sản phẩm có giá trị khác nhau, tuy vậy mục đích thương mại không đặt lên hàng đầu”.
Hiền bảo là anh đã “Sốc” khi chứng kiến người ta hát quan họ trên những chiếc thuyền tôn và sau khi hát ngửa nón xin tiền khán giả. Lấy quan họ để nuôi quan họ là một biện pháp tốt nhất có thể gìn giữ những tinh hoa của quan họ cổ truyền trước khi nó biến mất vĩnh viễn.
Cần phải nhắc đến sự duy trì tồn tại của CLB quan họ làng Đặng Xá đến nay đã 15 năm với 36 thành viên thuộc ba thế hệ. Chị Nguyễn Thị Kim Quýnh cùng chồng là những bộ đội phục viên đã phải bỏ đồng lương ít ỏi của mình để “Nuôi” niềm đam mê quan họ của các thành viên trong CLB, trong đó có những nghệ nhân quan họ như các cụ Nguyễn Thị Măng, Nguyễn Thị Cơ… Lấy quan họ để nuôi quan họ là một việc làm căn cơ trong hoàn cảnh hiện tại.
Dưới đây là những hình ảnh không gian quan họ cổ truyền mà nhà nghiên cứu Nguyễn Trọng Hiền cùng CLB quan họ làng Đặng Xá vừa phục dựng tối mùng 3 tháng 5 tại vùng quan họ cổ Diềm và Đặng Xá, thành phố Bắc Ninh.
Hai liền chị cao niên Nguyễn Thị Măng, Nguyễn Thị Cơ của CLB quan họ làng Đặng Xá. |
Liền chị Nguyễn Thị Kim Quýnh, người sáng lập CLB quan họ Đặng Xá đón khách quý tại nhà cũng là trụ sở của CLB. |
Ẩm thực của người Kinh Bắc được các liền chị dọn ra mời khách. |
Cần một làn gió mới để nuôi giữ quan họ cổ truyền. |
“Chén này chén nghĩa chén tình” |
Chuẩn bị vào canh hát thâu đêm ở sân chùa làng. |
Không gian mờ ảo đặc sánh những lời ca tình tứ, tha thiết. |
Gợi nhớ những hoài niệm về một miền quan họ cổ xưa. |
Chủ nhiệm CLB ca trù Thăng Long, Hà Nội đắm mình trong lời ca cổ kính của hai nghệ nhân quan họ cao niên xứ Kinh Bắc. |
Chuẩn bị vào canh hát thâu đêm ở sân chùa làng |
Những liền anh, liền chị say sưa hát trong một không gian quan họ thuần nhất và trong vắt. |
Vị khách nước ngoài thưởng thức những giai điệu Phương đông huyền bí với một vẻ kinh ngạc, sửng sốt. |
Bài học tồn tại và phát triển của ca trù cần thiết cho không gian quan họ cổ Bắc Ninh. |
lưu luyến với bài Giã bạn của các nghệ sỹ quan họ. |
Bài và ảnh: Lê Anh Tuấn