Làm nhà dài truyền thống “khủng” giữa lòng thành phố

Bà H’Linh Niê - chủ của ngôi nhà dài - cho biết, bà làm ngôi nhà dài này cho mẹ của bà năm nay đã bước sang tuổi 93 ở những ngày cuối đời và đó cũng là ấp ủ của chính bản thân bà gần 30 năm qua. Dự kiến kinh phí hoàn thành ngôi nhà dài này khoảng 2,5 tỷ đồng. Bà H’Linh Niê cũng cho biết, theo thiết kế, chiều dài toàn bộ ngôi nhà hơn 37m; rộng 6,5m; ngôi nhà có tất cả 16 trụ, mỗi trụ đường kính 0,5m, chiều dài của trụ là 6m.

“Tôi đã ấp ủ từ rất lâu một ngày nào đó sẽ xây dựng cho mẹ tôi một ngôi nhà dài truyền thống nhưng đến bây giờ mới có thể thực hiện được sau gần cả đời tích cóp. Không có gì ấm áp, hạnh phúc khi được sống, sinh hoạt trong ngôi nhà dài truyền thống theo đúng phong cách của tổ tiên”, bà H’Linh Niê chia sẻ.

Ông Aê Hnêm (63 tuổi, huyện Cư M’gar, Đắk Lắk)) - người thợ cả nhận thiết kế và làm ngôi nhà dài cho biết, hơn 25 năm qua ông chuyên nhận làm các ngôi nhà dài truyền thống tại các buôn làng trên địa bàn tỉnh Đăk Lắk nhưng chưa khi nào thấy một ngôi nhà dài đồ sộ như thế.

“Ban đầu tôi không dám nhận làm vì ngôi nhà quá to. Nhưng chỗ thân quen nên tôi mới đồng ý nhận làm. Hơn 25 năm trong nghề chuyên làm nhà dài truyền thống cho người đồng bào, đi khắp các buôn làng tại Đắk Lắk nhưng tôi chưa thấy ngôi nhà dài nào lại to như thế này”, ông Aê Hnêm tâm sự.

Ông Aê Hnêm cho biết thêm, khâu khó nhất khi làm ngôi nhà là thiết kế và đục đẽo các trụ cột, rui kèo. “Các cột trụ bằng gỗ vô cùng nặng. Để đưa được chúng lên cao lắp ráp chúng tôi phải nhờ đến xe cẩu loại lớn. Khi đục đẽo để chèn rãnh giữa các trụ cột với nhau đòi hỏi độ chính xác rất cao”, ông Aê Hnêm nói.

Người thợ phụ này cho biết anh phải sải hết hai cánh tay mới ôm trọn cây cột gỗ.

Được biết, ngôi nhà sẽ được thưng vách bằng gỗ dầu. Hướng nhà Bắc - Nam. Bố cục theo đúng phong cách nhà dài truyền thống. Sau khi hoàn thành, ngôi nhà được bố trí thêm ghế Kpan ngồi đánh chiêng, trưng bày 3 bộ trống, 3 bộ chiêng, khoảng 100 bộ ché.

Ông Ama H’Nguôn - trưởng buôn Ako Dhong - cho biết, buôn Ako Dhong có khoảng 60 hộ người đồng bào Ê-đê với 26 ngôi nhà dài. Khi ngôi nhà dài của bà H’Linh Niê hoàn thành đó là ngôi nhà dài lớn nhất buôn. “Hiện nay người đồng bào khi xây nhà cửa ít khi làm nhà dài. Vì làm nhà dài tốn kém lại không có gỗ. Việc trong buôn có thêm một ngôi nhà dài sẽ góp phần gìn giữ nét đẹp ngôi nhà dài truyền thống của đồng bào Ê-đê”, ông Ama H’Nguôn nói.

Được biết, trong những năm qua ngôi nhà dài truyền thống của người Ê-đê, M’nông trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk sụt giảm đáng kể. Theo thống kê mới nhất của Sở Văn hóa - Thể thao & Du lịch tỉnh này, tính đến cuối năm 2011, trên địa bàn tỉnh hiện còn lại 2.608 ngôi nhà dài. Trước thực trạng trên, ngành chức năng tỉnh Đắk Lắk đã tiến hành chọn một số thôn buôn còn giữ lại nhiều ngôi nhà dài để bảo tồn như buôn Akô Dhông (TP. Buôn Ma Thuột); buôn M’liêng, buôn Jul (huyện Lắk), buôn Niêng (huyện Buôn Đôn); buôn H’Đinh (huyện Cư M’gar).

Viết Hảo