Khám phá nơi cất giấu tiền của Ngân hàng Nhà nước thời chiến tranh

Hang Phá Bè nằm phía sau bản Thẳm (xã Châu Cường, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An), thuộc một dãy hang nhỏ dưới chân núi đá Phá Bè, còn được gọi là “hang ngân hàng”. là vì lý do trên.

Khi “hang ngân hàng” đi vào hoạt động, một trung đội công an vũ trang đã được cử đến bản Thẳm để trực tiếp bảo vệ hang trong suốt 5 năm trời (từ 1965 đến 1970).

Mặc dù thời kỳ này huyện Quỳ Hợp bị máy bay giặc Mỹ bỏ bom, bắn phá nhiều nơi nhưng nhờ sự cưu mang của nhân dân bản Thẳm, “hang ngân hàng” được bí mật gần như tuyệt đối. Rất ít người biết được phía sau bản Thẳm nhỏ bé ấy lại có một cái hang đá đang cất giấu nhiều tiền của cho Nhà nước.

Trải qua 45 năm, ngày nay dấu tích “hang ngân hàng” vẫn còn gần như nguyên vẹn. Vào hang thám hiểm, ta sẽ thấy trong hang đã được cải tạo thành một “nhà kho” cất giấu những két tiền của ngân hàng tỉnh lúc bấy giờ.

Cửa vào hang vẫn còn nguyên bản lề sắt nhưng cánh cửa không còn nữa. Bên trong hang có một cái “sân” bằng phẳng, rộng khoảng 10m2, có hai lối đi xuống hầm cũng được cải tạo để đặt hòm tiền. Những bệ đá còn nguyên, trải dài thành hình vòng cung, dài hơn 8m, xung quanh được xây tường xi măng bao bọc rất kín, có hai cửa thông hơi.

Từ ngoài đi vào phải luồn qua những tảng đá lớn mới nhìn thấy được cửa vào hang nên “hang ngân hàng” quả là một nơi lý tưởng để cất giấu tiền bạc.

Ông Ngân Văn Thái - Trưởng bản Thẳm - cho biết: “Từ trước đến nay người bản Thẳm vẫn luôn giữ gìn “hang ngân hàng” như một di tích lịch sử, xem đó là niềm tự hào của bản mình, không cho bất cứ ai xâm phạm tới khu vực hang cách 200m, dù chỉ là một hòn đá hay một nhành cây...”.

Ông Thái cũng cho biết đã kiến nghị các cấp chính quyền có cơ chế cụ thể để giữ gìn một “di tích” lịch sử của quê hương trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.  

Lương Thoại