Hành trình đi kêu oan của 5 người mang án trộm cắp suốt 34 năm

Hàng chục năm trời mang án oan

Đó là câu chuyện của 5 người mang án oan suốt 34 năm qua tại huyện Bố Trạch (Quảng Bình). Đó là ông Đinh Xuân Hồ (SN 1961), Đinh Xuân Kỳ (SN 1955), Trần Văn Ổn (SN 1954), Hoàng Trọng Lưu (SN 1955) và Đinh Xuân Tạo (SN 1927), đều trú tại xã Liên Trạch, huyện Bố Trạch. Trong số 5 người này thì ông Đinh Xuân Tạo đã mất.

Quay trở lại thời gian vào đêm 17/6/1987, kho nông sản của Hợp tác xã (HTX) mua bán xã Liên Trạch, huyện Bố Trạch đã bị kẻ gian cắt khóa lấy trộm 187 kg lạc vỏ và 34 kg tiêu. Vào cuộc điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an huyện Bố Trạch kết luận 5 người đàn ông được nhắc đến ở trên chính là thủ phạm gây ra vụ trộm.

Nhớ lại câu chuyện đau lòng xảy ra cách đây 34 năm, ông Đinh Xuân Hồ - một trong 5 người mang án oan - cho biết, thời điểm đó ông nguyên là Kế toán trưởng HTX mua bán Liên Trạch.

"Tôi nhớ hôm đó đang ở nhà thì công an đến thông báo lệnh tạm giam vì liên quan đến vụ trộm cắp ở kho nông sản của HTX. Tôi bị tạm giam 2 ngày ở công an xã rồi tiếp tục tạm giam 5 tháng ở công an huyện. Thời điểm đó tôi như người điên, uất ức lắm", ông Hồ nhớ lại.

Sau thời gian tạm giam, đến ngày 9/2/1988, Tòa án Nhân dân (TAND) huyện Bố Trạch đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm đối với ông Hồ và 4 người khác được cơ quan điều tra xác định liên quan đến vụ trộm cắp.

Tại phiên tòa, hội đồng xét xử (HĐXX) đã tuyên các bị cáo phạm tội "Trộm cắp tài sản XHCN". Theo đó, ông Đinh Xuân Hồ bị tuyên án 36 tháng tù giam, ông Hoàng Trọng Lưu 24 tháng tù, ông Trần Văn Ổn và Đinh Xuân Kỳ cùng mức án 18 tháng tù. Riêng ông Đinh Xuân Tạo chịu hình thức cảnh cáo.

Sau phiên tòa sơ thẩm, ngoài ông Đinh Xuân Tạo thì 4 người còn lại đã viết đơn kháng cáo, kêu oan. Đến ngày 26/4/1989, TAND tỉnh Bình Trị Thiên tiến hành xét xử phúc thẩm vụ án.

Tại phiên tòa phúc thẩm, HĐXX nhận định đây là một vụ án trộm cắp tài sản XHCN nhiều người tham gia nhưng không thu thập được chứng cứ đầy đủ mà chủ yếu dựa vào lời khai các bị cáo. Các bị cáo lại không nhận tội và không có chứng cứ đối chiếu. Nhận thấy hồ sơ chưa đầy đủ chứng cứ kết luận các bị cáo phạm tội nên HĐXX phúc thẩm quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND huyện Bố Trạch để điều tra, xét xử lại từ đầu.

Đến ngày 9/5/1990, TAND huyện Bố Trạch tiếp tục tổ chức phiên tòa sơ thẩm lần hai. Tại phiên tòa này, HĐXX vẫn giữ nguyên tội danh "Trộm cắp tài sản XHCN" đối với 5 bị cáo. Bản án lần này còn có phần nghiêm khắc hơn khi ông Đinh Xuân Hồ bị tuyên 48 tháng tù, ông Hoàng Trọng Lưu 36 tháng tù, ông Trần Văn Ổn và Đinh Xuân Kỳ 24 tháng tù, ông Đinh Xuân Tạo cảnh cáo.

Không chấp nhận mình mang án oan, ông Hồ cùng 3 người khác trong vụ án tiếp tục kêu oan, viết đơn kháng cáo. Lần này, tòa án cấp trên sau khi xem xét toàn diện vụ án, quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND huyện Bố Trạch, rút hồ sơ giao cho Viện Kiểm sát Nhân dân và Công an tỉnh Quảng Bình điều tra bổ sung, truy tố, xét xử sơ thẩm lại ở cấp tỉnh.

Sau hơn một năm trả hồ sơ điều tra bổ sung nhưng không đủ cơ sở chứng minh hành vi phạm tội của các bị cáo, ngày 15/6/1991, Phòng Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Quảng Bình đã ban hành Quyết định số 08 đình chỉ vụ án. Dù vụ án bị đình chỉ, thế nhưng các bị cáo vẫn "mang án". Hành trình đi tìm lời minh oan tiếp tục kéo dài cho đến tận bây giờ… sau đúng 34 năm.

Lời xin lỗi, minh oan sau 34 năm

Từ ngày bị tạm giam cũng như qua nhiều lần bị kết án oan về tội "Trộm cắp tài sản XHCN", những bị cáo liên quan đến vụ việc xảy ra tại HTX mua bán xã Liên Trạch vẫn không ngừng kêu oan, gửi đơn thư nhiều nơi đề nghị xem xét, xử lý, giải quyết oan sai cho mình và phục hồi danh dự, nhân phẩm.

Theo ông Đinh Xuân Hồ - người được cho là chủ mưu trong vụ án trộm cắp tài sản xảy ra vào năm 1987, nhiều lần viết đơn cầu cứu đến cơ quan chức năng nhưng không nhận được phản hồi, nhiều lần có suy nghĩ chán nản, buông xuôi.

Năm 2020, khi thấy nhiều vụ oan sai được minh oan, niềm hy vọng tiếp tục được thắp lên đối với ông Hồ. Tháng 8/2020, ông Hồ cũng đã làm đơn kiến nghị gửi Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình và các Sở, ban, ngành liên quan kêu oan.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình, Ban Nội chính Tỉnh ủy chủ trì, phối hợp với các ngành công an, Viện Kiểm sát Nhân dân, TAND đã xem xét lại toàn bộ vụ án, qua đó xác định ông Đinh Xuân Hồ và 4 người khác bị kết án oan trong vụ án "Trộm cắp tài sản XHCN" xảy ra cách đây 34 năm.

Vào ngày 12/11 vừa qua, TAND huyện Bố Trạch cũng đã tổ chức buổi công khai xin lỗi, cải chính, thực hiện phục hồi danh dự cho các bị cáo liên quan đến vụ án. Vậy là sau hơn 34 năm chờ đợi, nhiều lần gửi đơn cầu cứu, đến nay, những người nhận án oan mới được minh oan, vỡ òa trong niềm vui.

Các nạn nhân bị án oan trong vụ án "Trộm cắp tài sản XHCN" năm 1987, bây giờ ông Đinh Xuân Tạo đã mất, ông Đinh Xuân Kỳ bị bệnh ung thư, ông Trần Văn Ổn bị bệnh thần kinh nặng, ông Đinh Xuân Hồ và Hoàng Trọng Lưu sức khỏe yếu.

Đại diện cho các công dân bị oan sai, ông Đinh Xuân Hồ chấp nhận lời xin lỗi, cải chính. Đồng thời ông Hồ mong muốn sau buổi công khai xin lỗi, cải chính, các cơ quan chức năng cần quan tâm hơn, sớm phục hồi lại những quyền lợi về vật chất, tinh thần cho các công dân bị oan sai trong vụ án này.

"Hơn 34 năm mang oan sai, nhiều lần làm đơn cầu cứu, có lúc rơi vào tuyệt vọng, nhưng đến hôm nay tôi đã nhận được lời cải chính, xin lỗi. Tôi đang mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, không biết sẽ chết lúc nào, nhưng được giải oan và nhận được lời xin lỗi tôi vui lắm, gần cuối đời danh dự của tôi đã được trả lại" - ông Đinh Xuân Kỳ xúc động vì vừa được minh oan.