Giảm cơ cấu HĐND là đi ngược nguyên tắc giám sát quyền lực?

UB Kiểm tra sẽ mãi là cơ quan giám sát quyền lực?

Báo cáo UB Thường vụ Quốc hội về những vấn đề còn ý kiến khác nhau về luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Tổ chức Chính phủ và luật Tổ chức chính quyền địa phương chiều 15/7, Chủ nhiệm UB Pháp luật Nguyễn Khắc Định cho biết, đa số ý kiến thống nhất giảm 1 Phó Chủ tịch HĐND cấp huyện. Còn đối với HĐND cấp tỉnh, đa số ý kiến đề nghị giữ nguyên như luật hiện hành (gồm 2 Phó Chủ tịch HĐND) hoặc đề nghị quy định số lượng cấp phó căn cứ vào phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Thường trực UB Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo thống nhất lựa chọn phương án quy định lãnh đạo HĐND cấp tỉnh có 2 đại biểu hoạt động chuyên trách.

Trường hợp Chủ tịch HĐND cấp tỉnh là đại biểu chuyên trách thì bố trí 1 Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách. Chủ tịch HĐND là đại biểu hoạt động kiêm nhiệm thì bố trí 2 Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách. Phương án này được thể hiện theo hướng tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội sau lần cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ 7 diễn ra tháng trước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đồng tình với việc đưa ra 2 phương án, 1 phương án như cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra đồng tình; còn phương án 2 là như của Chính phủ để tiếp tục xin ý kiến Trung ương.

“Tăng cường vai trò của cơ quan dân cử là xu thế để nâng cao hiệu lực, hiệu quả, sức mạnh giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của cơ quan này. Vậy nên không thể đi theo hướng tinh giản bộ máy, giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND vì như thế là đi ngược xu thế”, ông Hiển nêu quan điểm.

Chủ nhiệm UB Văn hóa Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình cho rằng vấn đề không phải là giảm bao nhiêu biên chế mà phải xem xét tính khoa học trong quản lý nhà nước thế nào.

Ông băn khoăn về cơ chế giám sát quyền lực khi giảm cơ cấu cơ quan dân cử. “Không lẽ UB kiểm tra mãi giám sát quyền lực? Rõ ràng thời gian vừa qua, cơ chế giám sát quyền lực của chúng ta chưa hiệu quả. Các tiêu cực hiện nay ở các địa phương xảy ra thì vai trò của HĐND ở chỗ nào? Với việc phát hiện những sai phạm của UBND các địa phương, HĐND đã phát huy vai trò của mình chưa? Điều này cần được nhìn nhận rõ” – Chủ nhiệm Phan Thanh Bình nói.

Ông bày tỏ lo lắng khi sắp xếp lại hệ thống cơ quan dân cử, thậm chí giảm số đại biểu  chuyên trách của dân cử trong khi hệ thống UBND giữ nguyên.

Lý do giảm Phó Chủ tịch HĐND không có cơ sở

Về định hướng cơ cấu cơ quan dân cử (cả Quốc hội và HĐND), Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chỉ ra là ngày càng tăng số lượng đại biểu chuyên trách. Ngoài ra cũng phải nâng cao chất lượng cơ quan dân cử để thực hiện chức năng kiểm soát quyền lực.

Chủ tịch Quốc hội phản bác ý kiến cho rằng, việc cơ cấu 2 Phó Chủ tịch HĐND ở địa phương thời gian qua làm tăng biên chế bộ máy.

“Nhiều người ở đây đã làm Bí thư Tỉnh uỷ. Chúng ta biết rằng, HĐND có 1 Phó Chủ tịch nhưng có 1 ủy viên thường trực. Khi mà quan điểm là phải nâng cao chất lượng, danh chính ngôn thuận, không để chức ủy viên thường trực HĐND nữa thì mới đưa lên làm Phó Chủ tịch HĐND để họp thường trực HĐND bao giờ cũng có 3 người. Bây giờ lấy lý do đề xuất giảm là không có cơ sở”, Chủ tịch Quốc hội phân tích.

Bà cũng thông tin thêm, vừa rồi HĐND các tỉnh họp đều đề nghị không cắt giảm số lượng 1 Phó Chủ tịch HĐND.

Theo Chủ tịch Quốc hội, phương án UB Pháp luật đưa ra tương đối dung hòa. Nơi nào có Bí thư kiêm Chủ tịch HĐND thì 2 cơ quan dân cử cấp đó có 2 Phó Chủ tịch HĐND.

Chủ tịch Quốc hội nhận xét, có thể giảm 1 Phó Chủ tịch HNĐ huyện nhưng với cấp tỉnh thì cần cân nhắc.

“Theo quy định hiện nay, lãnh đạo tỉnh không đồng thời giữ 3 chức vụ vừa làm Bí thư, vừa làm Chủ tịch HĐND vừa làm trưởng đoàn đại biểu Quốc hội. Chiểu theo nguyên tắc đó thì Quốc hội khoá tới không có Bí thư tỉnh ủy nào là đại biểu Quốc hội hết?”-  Chủ tịch Quốc hội băn khoăn.

Báo cáo thêm về những vấn đề các uỷ viên UB Thường vụ Quốc hội đặt ra, Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho hay, số liệu thống kê cho thấy, trong HĐND thường có 2 cán bộ chuyên trách. Lần sửa luật này, quan điểm là vẫn giữ 2 cán bộ chuyên trách trong cơ cấu lãnh đạo HĐND. Có trường hợp cán bộ đủ tuổi tái cử Bí thư tỉnh uỷ nhưng không đủ tuổi tái cử chủ tịch HĐND tỉnh thì vẫn bố trí 2 Phó Chủ tịch HĐND chuyên trách.

“Cơ quan soạn thảo không đặt vấn đề giảm biên chế cơ quan dân cử so vơi cơ quan khác vì chuyện này thực hiện chung trong hệ thống chính trị” – Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân quả quyết.

P.Thảo