Đêm trắng ở vùng rốn quặng miền biên ải

Theo một số tài liệu, mỏ quặng antimon Mậu Duệ thuộc loại lớn của tỉnh Hà Giang, trữ lượng khoảng 330.286 tấn, phân bố tập trung và lộ thiên. Sau khi tuyển quặng, các thành phần còn lại được tập trung tại bãi thải, nhưng trong đó vẫn còn lẫn 1-2% thành phần quặng antimon. Trong ảnh là toàn cảnh khu bãi thải cheo leo trên sườn núi.

Tận dụng điều này, người dân tộc thiểu số quanh khu vực rủ nhau đi mót quặng vào buổi đêm vì ban ngày đã bị cấm. Để vào được bãi thải (thuộc Công ty CP cơ khí và khoáng sản Hà Giang) phải đi xuống một sườn núi, qua suối, rồi ngược lên vách dựng đứng của bãi thải để mót quặng. Trong ảnh là đoàn người bắt đầu đeo đèn tiến về bãi thải khi màn đêm đổ xuống miền biên ải này.

Đồ nghề rất đơn giản. Mối người gắn một chiếc đèn pin lên đầu, một chiếc búa để đập thăm dò đào bới và chiếc túi vải đựng quặng mót được.

Có rất nhiều trẻ em đi mót quặng để giúp gia đình và lấy tiền mua sắm đồ dùng cho bản thân.

Trong đoàn người đi mót quặng đêm tại đây, chiếm đa số là phụ nữ và trẻ em, phần lớn trú ở thôn Ngàm Soọc cách mỏ không xa.

Việc mót quặng antimon của người dân quanh khu vực xã Mậu Duệ chỉ diễn ra vào buổi đêm. Trong ảnh là cô gái Hồ Thị Mai ở thôn Ngàm Soọc, mỗi hôm cô có thể mót được 3 - 5kg quặng.

Sau khi đào bới, soi, nhặt trên sườn bãi thải dốc đứng, những viên quặng được người dân cho vào túi hoặc bao tải và mang ra ngoài để lựa chọn lần 2 ngay trong đêm trước khi bán.

Những viên quặng antimon mót được từ bãi thải. Thường mỗi người sau vài tiếng đồng hồ sẽ nhặt được khoảng 5 - 10kg đất đá nhưng khi chọn lại cũng chỉ còn lại một nửa là quặng có thể đem bán.

Mỏ nằm ngay cạnh tỉnh lộ 176, vào buổi đêm ven con đường này lại trở thành một cái chợ thu mua quặng antimon và bán bánh kẹo, nước ngọt phục vụ người dân mót quặng. Những người thu mua quặng đều sống ở xã Mậu Duệ nhưng được thúc đẩy bao thầu từ những thương lái.

Cậu bé Thào Mí Hồ dân tộc Cờ Lao mới 9 tuổi cũng tham gia hàng đêm mót quặng, Hồ cho biết em ở thôm Ngàm Soọc, mỗi đêm có thể nhặt được vài kg quặng để giúp đỡ bố mẹ.

Giá thu mua tại đây khoảng từ 10 - 15 nghìn/kg quặng. Trẻ em ít kinh kiệm mỗi đêm chỉ mót được 2 - 3kg.

Sau khi bán quặng, người lớn cất tiền mang về. Trẻ nhỏ lập tức trích một số nhỏ tiền để mua nước ngọt, bánh kẹo ăn uống ngay tại bãi thải khi cơ thể mệt mỏi vì mấy tiếng đồng hồ mót quặng.

Những đứa trẻ tỏ ra rất vui vì bánh kẹo được mua từ chính công sức mồ hôi của mình.

Việc mót quặng tại bãi thải của mỏ antimon Mậu Duệ là khá nguy hiểm bởi độ dốc lớn, nền đất yếu dễ sạt lở, cheo leo và bụi quặng sẽ làm đau mắt những người không cẩn thận khi tiếp xúc.

Việc mót quặng tại khu bãi thải Mậu Duệ đã diễn ra từ nhiều năm nay. Chính quyền và công ty chủ quản đã tuyên truyền, cảnh báo, đẩy đuổi song vẫn chưa thể chấm dứt tình trạng này triệt để. Hiện tại chỉ hạn chế được phần nào và không còn cảnh mót quặng vào ban ngày.