ĐBSCL sẵn sàng “sống chung với lũ”

Ám ảnh trận lũ thế kỷ

Hàng triệu người dân tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) vẫn không thể quên trận lũ lịch sử xảy ra vào năm 2000. Sự khốc liệt của cơn lũ lịch sử này được thể hiện qua con số thống kê của Bộ Xây dựng: 539 người chết (trong đó hơn 300 người là trẻ em), 212 người bị thương, 890.000 căn nhà ngập trong nước, trong đó 9.457 căn nhà bị sập hoàn toàn; gần 15.000 phòng học và cơ sở y tế bị ngập trong nước; hơn 62.000 hộ dân phải di dời nhà ở, trong đó nhiều hộ phải di chuyển chỗ ở 2 - 3 lần, hơn nửa triệu người phải cứu trợ khẩn cấp, hơn 80 vạn học sinh phải nghỉ học từ 1-3 tháng...

Để hạn chế tối đa thiệt hại do lũ gây ra, bảo đảm chỗ ở an toàn, ổn định cho các hộ dân trong vùng thường xuyên bị ngập lũ tại khu vực ĐBSCL, tạo điều kiện cho họ có điều kiện sinh sống an toàn, ổn định và từng bước tiến tới phát triển bền vững, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định về việc phát triển Kinh tế - Xã hội vùng ĐBSCL, đầu tư tôn, nền nhà vượt lũ để xây dựng các cụm, tuyến dân cư - vùng ngập sâu gia đoạn 1. Chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư vùng ngập lũ ĐBSCL nhằm đảm bảo chỗ ở an toàn, ổn định khi có lũ lụt cho 146.000 hộ dân đang sống trong vùng thường xuyên bị ngập lũ.

Quá trình triển khai thực hiện chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ ĐBSCL, Bộ Xây dựng đã ban hành trên 40 văn bản đôn đốc các địa phương hiện, 11 công văn gửi các Bộ, ngành phối hợp triển khai thực hiện và nhiều văn bản hướng dẫn khác, thành lập 6 đoàn kiểm tra liên ngành kiểm điểm đánh giá.

Năm 2011 năm, ĐBSLC tiếp tục phải hứng chịu một trận lũ nghiêm trọng khác. Tuy nhiên, số người chết chỉ bằng 1/20 so với năm 2000. Sau đó, giai đoạn 2 thuộc Chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ ĐBSCL tiếp tục thực hiện đảm bảo chỗ ở an toàn cho 56.000 hộ dân thuộc 7 tỉnh, thành phố là Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Tiền Giang, Vĩnh Long, Hậu Giang và thành phố Cần Thơ. Đồng thời bổ sung một số hạng mục hạ tầng thiết yếu như bãi rác, kè chống sạt lở cho một số cụm, tuyến trong giai đoạn 1.

Để đảm bảo chất lượng các công trình, không để xảy ra tiêu cực, thất thoát; công tác tổ chức kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện, chỉ đạo chủ đầu tư hoàn tất các thủ tục hoàn trả vốn vay theo quy định của các cơ quan cho vay; chỉ đạo thực hiện việc thanh, quyết toán các nguồn vốn đầu tư theo quy định.

Tuy nhiên, quá trình triển khai giai đoạn 2 vẫn còn chậm, một số dự án, công tác thiết kế chưa có sự đầu tư nghiên cứu sâu để phù hợp với yêu cầu của cụm dân cư nông thôn. Nhiều đơn vị tư vấn - thiết kế còn áp dụng "máy móc" các công thức chung của thiết kế đô thị để áp đặt cho cụm dân cư nông thôn, đặc biệt là thiết kế các công trình hạ tầng kỹ thuật có quy mô quá lớn không phù hợp với nguồn vốn đầu tư; các nguồn vốn tham gia khác (nguồn vốn ngân sách địa phương, nguồn vốn lồng ghép hay huy động các nguồn vốn) hợp pháp để triển khai thực hiện chưa đáp ứng kịp thời…

Sẵn sàng “sống chung với lũ”

Để đánh giá lại quá trình thực hiện chương trình xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vượt lũ tại khu vực ĐBSCL, từ ngày 30/3, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam đã dẫn đầu đoàn công tác của Bộ Xây dựng kiểm tra thực tế tại các cụm dân cư vượt lũ tỉnh An Giang và Hậu Giang.

Tại tuyến dân cư (TDC) Vĩnh Lợi 2 và Bình Thuỷ (thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang) sau khi tận mắt chứng kiến những thành quả mà chương trình đem lại cho người dân tại đây, Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam đánh giá cao nỗ lực của thị xã Tân Châu đã thực hiện rất tốt chủ trương lớn của Đảng và Chính phủ. “Sau nhiều năm thực hiện chương trình, đến nay mục tiêu an toàn cho dân nghèo vùng lũ đã đạt được, mùa màng canh tác của bà con được đảm bảo, lũ về không bị ảnh hưởng, tăng được số vụ canh tác trong năm” - Thứ trưởng khẳng định.

Báo cáo với Đoàn công tác, lãnh đạo tỉnh An Giang cho biết, hiện tổng số tuyến dân cư trên địa bàn giai đoạn II là 7 dự án, với tổng diện tích 51,69 ha. Trong đó, diện tích sử dụng 46,37 ha, bố trí 2.670 nền nhà. Đến nay đã hoàn thành 7/7, với tổng vốn trên 145 tỷ đồng và đã xét duyệt, bố trí dân vào ở đạt 98,5%, trong đó, tỷ lệ đã ở ổn định 85,67%. Song song với đó, địa phương cũng kiến nghị Nhà nước tiếp tục cho vay xây dựng nhà ở đối với số hộ đã được xét duyệt nhưng chưa được vay vì mới xét bổ sung. Đặc biệt, địa phương đề nghị được đầu tư giai đoạn III của chương trình, do tình hình sạt lở vẫn diễn biến phước tạp, gây nguy hiểm cho các hộ sống ven sông Tiền và sông Hậu.

Sau khi kiểm tra thực tế, Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam yêu cầu các cơ quan chức năng của địa phương cần có quy hoạch và giám sát chặt chẽ các dự án, thực hiện tốt các chỉ giới để đảm bảo các khu dân cư phải có vỉa hè rộng, thoáng, vệ sinh được đảm bảo.

Trong ngày 31/3 và 1/4, Thứ trưởng Bộ Xây dụng Nguyễn Trần Nam tiếp tục chuyến làm việc tại tỉnh Hậu Giang, Thứ trưởng Nam khẳng định: Chương trình xây dựng cụm - tuyến dân cư vượt lũ tại đây đã mang lại hiệu quả rất cao.

Lãnh đạo tỉnh Hậu Giang báo cáo, qua 6 năm thực hiện chương trình, đến nay Hậu Giang đã có 10 cụm - tuyến dân cư vượt lũ (DCVL) trên với tổng diện tích 62 ha, trong đó: 01 tuyến DCVL và 09 cụm trên 04 địa bàn huyện và 01 cụm tại thị xã. Tổng giá trị hơn 237 tỷ đồng (trừ vốn vay NHCSXH), hiện đã giải ngân được hơn 207 tỷ đồng, đạt 95,5%, với tổng số nền được phân bổ là 3.707 nền, đến nay đã xây dựng được 2.861 căn (đạt 77,18%).

Ông Nguyễn Liên Khoa – Phó chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang chia sẻ, 6 năm thực hiện chương trình, tuy có nhiều thuận lợi nhưng bên cạnh đó cũng còn nhiều khó khăn, hiện tỉnh còn 1 cụm DCVL với 100 nền do bị ảnh hưởng của dự án đường 927C cắt ngang, bên cạnh đó cũng nên có nhiều chính sách hỗ trợ cho bà con trong chương trình, vì đa số người dân sống trong cụm - tuyến DCVL đều có hoàn cảnh khó khăn, chưa có việc làm ổn định.

Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam nhìn nhận: “Chương trình đã mang lại hiệu quả rất tốt về mặt kinh tế - xã hội, ổn định được cuộc sống cho người dân vùng lũ”.

Trung Kiên